Verkiezingen Nigeria: altijd een beetje oorlog

Op bepaalde plaatsen in het land vloeien pre- en postelectorale onlusten al jaren in elkaar met bloedige pieken en momenten van rust die elkaar afwisselen. In de zogenaamde Middle Belt of het centrale noorden van Nigeria, belooft deze stembusgang vonken te geven.

Politiek gezien is Nigeria opgedeeld in 36 deelstaten en zes geopolitieke zones. De hoofdstad Abuja ligt helemaal in het midden van het land en wordt als een aparte entiteit beschouwd.

Zittend president Goodluck Jonathan (PDP) is afkomstig uit het oliemachtige zuiden en is Christen. 

Door enkele politici uit Yorùbáland– het zuidwestelijk machtscentrum van Nigeria – is in februari 2013, uit onvrede met het PDP-beleid, de APC opgericht. Die zal uitgroeien tot een ware nationale partij onder leiding van de noordelijke presidentskandidaat, Muhammadu Buhari, moslim en ooit militair leider van Nigeria.

Sinds het einde van de militaire dictatuur, eind jaren negentig, is er een ongeschreven regel die zegt dat het ‘moslim Noorden’ en het ‘christelijke Zuiden’ om de beurt de president mogen leveren.

Strijdstaten

In de praktijk speelt niet alleen etniciteit, maar ook religie een segregerende rol in het politieke leven.

Nigeria heeft naar schatting om en bij de 180 miljoen inwoners en een jaarlijkse aangroei van maar liefst vijf miljoen mensen. Het land kent 250 tot 400 etnisch-linguïstische groepen die een sterke sociaal-cultureel gediversifieerde situatie creëren. De situatie valt alsmaar moeilijker te controleren onder een meer en meer nijpende landschaarsheid en een uitzichtloze verpaupering van de massa armen.

Volgens de grondwet is Nigeria een seculiere multi-etnische en religieus pluralistische staat. Maar in de praktijk speelt niet alleen etniciteit, maar vooral ook religie een eerder segregerende rol in het politieke leven.

Vooral in de zogenaamde Middle Belt – de verbindende regio tussen het moslim-dominante Noorden en het christen-dominante Zuiden – staan etnische en religieuze groepen al minstens twee decennia met gekruiste degens tegenover elkaar. Er wordt gevochten om land en om financiële belangen onder leiding van zelfzuchtige politici die maar geen orde op zaken stellen.

Christen-terreur

In vele wijken waar moslims en christenen traditioneel door elkaar leven wordt nu definitieve segregatie gehanteerd.

Naast het noordoosten is de Middle Belt een regio waar Boko Haram sinds 2011 bijzonder actief is, met aanslagen in de bolwerken Kano en Kaduna net als op vele andere plaatsen.

In vele wijken waar moslims en christenen traditioneel door elkaar leven wordt nu definitieve segregatie gehanteerd. Dit gebeurt onder de noemer van Boko Haram, en breidt zich uit tot het noordoosten van het land.

De christenen zijn echter in hun represailles bij momenten even bloedig, zij het op een kleinere schaal. Men kan stellen dat zij veeleer de weg van de politiek-economische repressie bewandelen, in streken waar moslims sinds eeuwen vaak manu militare aan de macht zijn.  De machtswissels gebeuren nooit zonder bloedvergieten.

Nigeria valt uiteen

Vredesgezinde Nigerianen zijn bang dat hun land in een burgeroorlog wegzinkt. Met het voortbestaan van de Middle Belt, staat namelijk ook heel Nigeria op het spel.

Sommigen vrezen dat het land uiteen zal vallen in twee tot wel zes stukken, met nog meer lijden en ontheemde burgers tot gevolg. Nu al zijn sinds de afgelopen twee decennia enkele miljoenen mensen binnen Nigeria op de vlucht. De Boko Haram-crisis heeft die stroom sinds 2011 alleen maar versneld.

Thierry Limpens (°1971) werkt een doctoraat af in de politieke wetenschappen aan de universiteit van Gent en een ander in sociale en culturele antropologie aan de katholieke universiteit van Leuven.  Aan die laatste behaalde hij een dubbele master in de godsdienstwetenschappen en in de moraaltheologie.  Zijn onderzoek gaat uit naar islam en christendom in relatie tot de politiek in het noorden van Nigeria.  Tussen 2005 en 2007 verbleef hij in de regio. Sinds die tijd volgden kortere periodes van veldonderzoek en ging hij een nauwe samenwerking aan met lokale actoren.