Zonder sociale bescherming is het leven een loterij

73 procent van de wereldbevolking of dus bijna 5,3 miljard mensen hebben geen volwaardige sociale bescherming, en de helft van de totale wereldbevolking kan op geen enkele vorm van sociale bescherming rekenen.

Zij komen meteen in de problemen bij de minste tegenslag. Of je behoort tot de fortuinlijke overige 27 procent hangt af van je geslacht, het land waar je woont en of je op het platteland woont, en dus vaker aan kleinschalige landbouw doet, of in de stad.

Toen in 2013 het Rana Plaza-gebouw in Bangladesh instortte en 1134 werkkrachten het leven lieten, kwamen heel wat families in armoede terecht. De wereld werd nogmaals gewezen op het belang van sociale bescherming. Het is een hefboom voor ontwikkeling en zou dus voorrang moeten krijgen na een conflict- of oorlogssituatie.

Mensenrecht

Maar liefst 15 procent van onze landgenoten leeft in armoede. Zonder sociale bescherming zou dat oplopen tot 40 procent.

Een opvangnet bant armoede en zorgt ervoor dat mensen een waardiger en productiever leven kunnen leiden. Ook in België is er nog werk. Maar liefst 15 procent van onze landgenoten leeft in armoede. Zonder sociale bescherming zou dat oplopen tot 40 procent en zouden we de economische crisis heel wat zwaarder hebben gevoeld.

Sociale bescherming is vooral niet voorhanden voor wie werkt in de informele economie. Wie eten verkoopt op straat of bijverdient als taxichauffeur, is niet formeel aan het werk en kan bijgevolg niet rekenen op sociale bescherming. Sociale zekerheid is in de meeste landen per slot van rekening enkel weggelegd voor wie een officiële baan heeft en dus sociale rechten opbouwt. Nochtans houden informele banen meer risico in. De inkomens liggen lager, maar de kans op arbeidsongevallen of beroepsziekten is groter. Vooral vrouwen hebben dit soort banen.

De Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) bracht cijfers uit 47 landen samen waarvan de bevolking een gemiddeld tot laag inkomen heeft. India scoort het hoogst. Maar liefst 83,6% van de Indiërs werkt in de informele economie. Daarna komt Mali met 81,8%, Pakistan met 78,4% en Tanzania met 77% van zijn bevolking. De vijfde plaats is weggelegd voor het Zuid-Amerikaanse land Bolivia met 75,1% en in Honduras werkt 73,9% van de bevolking in de informele economie. Daarna komen de 73,6% van Madagaskar, Indonesië met 72,5% en Paraguay met 70,7%. De top tien wordt afgesloten met een ex aequo. Zowel in de Filipijnen als in Oeganda werkt 70,1% van de bevolking in de informele economie. In deze cijfers wordt geen rekening gehouden met de landbouwsector.

Na meer dan zestig jaar laten overheden nog steeds na om werk te maken van sociale bescherming. Want dat is een politieke keuze.

De mensen achter deze cijfers kunnen dus geen enkele aanspraak doen gelden op sociale bescherming. Nochtans is dat een mensenrecht. In regionale en internationale verdragen, zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van 1948, conventies en aanbevelingen wordt dat recht erkend. Na meer dan zestig jaar laten overheden nog steeds na om daar werk van te maken. Want dat is een politieke keuze. Afhankelijk van het land is tussen de 3,6 procent en 10 procent van het bnp nodig om een sociaal vangnet te kunnen financieren. Slechts 6 procent van het globale bnp is nodig om iedereen die geen of slechts beperkte toegang tot sociale bescherming heeft te bereiken.

Twintig organisaties voeren twee jaar lang actie om het Belgische publiek en de beleidsmakers ervan te overtuigen sociale bescherming wereldwijd als prioriteit te beschouwen.

Meer info: www.socialebescherming.be

Dit artikel verscheen eerder in het herfstnummer van MO*. Een abonnement neemt u hier.

Op donderdag 15 oktober kan je in de Zebrastraat in Gent komen luisteren naar een interessante gespreksavond over sociale bescherming. Gratis toegang. Inschrijven via info@mo.be.