29,8 miljoen slaven

Het concept ‘moderne slavernij’ omsluit mensenhandel, dwangarbeid en slavernij – zoals schuldslavernij en gedwongen huwelijken. Schuldslavernij gebeurt wanneer een persoon zich ten dienste stelt van een ander om een lening of andere schuld kwijt te lossen. Het rapport van WFF, The global slavery index 2013, bouwt verder op cijfers van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Verder stelde het WFF eigen enquêtes op en maakte het gebruik van regeringsdata en rapporten van ngo’s. Een foutmarge in de data is onvermijdelijk, geeft het rapport aan. ‘Moderne slavernij gebeurt in het geheim en kan niet altijd gemeten of onderzocht worden’, aldus het WFF.

Slavendrijvers

India telt het grootst aantal slaven – tot bijna 14 miljoen. China volgt met bijna drie miljoen. Relatief gezien, in verhouding tot het bevolkingsaantal, is de situatie het ergste in Mauritanië, Haïti en Pakistan. In Mauritanië leeft gemiddeld één op de 60 in omstandigheden van moderne slavernij. Een groot aantal kinderhuwelijken draagt bij tot dit hoge cijfer. Ook in Haïti is dat de voornaamste reden waarom het land zo slecht scoort. In India, China en Pakistan zijn schuldslavernij en dwangarbeid de meest voorkomende vormen van moderne slavernij.

IJsland, Ierland en het Verenigd Koninkrijk staan helemaal onderaan de lijst. Niet toevallig zijn dit ook landen met een hoog nationaal inkomen, weinig corruptie en een hoge menselijke ontwikkeling. De drie landen hebben uitgebreide wetten tegen moderne slavernij en trainen specialisten om deze te implementeren. Voortdurend onderzoek in de kwestie zorgt ervoor dat de nationale instellingen snel reageren op de netwerken en dynamieken van de moderne slavernij.

België

Ook België is opgenomen in de ranking en belandt op de 150^e plaats van de 162 onderzochte landen. Toch heeft België te maken met heel wat gevallen van mensenhandel. Recentelijk publiceerde het Centrum voor de Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) zijn Jaarverslag over mensenhandel en –smokkel. In 2012 zijn er 233 gevallen van mensenhandel gerapporteerd. In 2011 waren dit er nog 268. Het CGKR stelt dat onze overheid de slachtoffers van mensenhandel onvoldoende beschermt. Soms worden de slachtoffers zelfs gerechtelijk vervolgd voor feiten die ze pleegden als gevolg van de mensenhandel waarvan ze net het slachtoffer zijn. Overtreding tegen de prostitutiewetgeving of in het bezit zijn van valse papieren zijn hier voorbeelden van. Nieuw beleid dat de slachtoffers van mensenhandel snel identificeert en vervolgens beschermt, is volgens het CGKR nodig.

Het begrip mensenhandel dat de Belgische overheid hanteert is ruimer dan het begrip slavernij in de Global Slavery Index. Alle vormen van seksuele uitbuiting vallen onder de Belgische definitie van mensenhandel. Een gevolg van een bredere defintie is dat het meer slachtoffers beschermt, maar ook dat sommige gevallen voor interpretatie vatbaar zijn Een verschil in de methodologie van beide rapporten valt ook op. De Global Slavery Index is theoretischer – het houdt zich bezig met het fenomeen an sich – terwijl het CGKR focust op de praktijk van de rechtshandhaving.