Armoede verwoest kinderlevens in Lesotho

Zodra de zon opkomt, staat Moliehi* op, veegt de aarden vloer van haar hut, haalt water en maakt het ontbijt klaar. Ze maakt de kinderen wakker, geeft ze eten en stuurt ze naar school. Maar Moliehi is geen moeder. Sinds haar moeder drie jaar geleden overleed, zorgt de 17-jarige voor haar jongere broers van negen en vijftien jaar oud.

“Ik mis mijn moeder. Het is moeilijk haar rol over te nemen. Mijn broers verwachten dat ik voor hen zorg, maar ik heb niets. Meestal ga ik in het dorp bedelen om maïs of wat olie.”

In Mohasoa, het dorp waar Moliehi woont, is negen van de tien huishoudens arm. Bijna niemand heeft werk, zegt dorpshoofd Malipontso Mokasoa. “Sinds het begin van de economische crisis is het alleen maar erger geworden.”

Chronische ondervoeding

Kinderen hebben het zwaar in Lesotho. Het land telt 1,8 miljoen inwoners en 500.000 van de 825.000 jongens en meisjes moeten leven van minder dan een euro per dag en zonder goede huisvesting, zegt het VN-Kinderfonds Unicef. Bijna 40 procent van de kinderen jonger van vijf jaar is chronisch ondervoed en heeft een groeiachterstand. De sterfte onder zuigelingen en kinderen jonger dan vijf jaar nam de afgelopen tien jaar aanhoudend toe.

“Mensen hoeven niet meer dan de basisbenodigdheden, zoals eten, onderdak en kleding. Maar zelfs die kunnen ze zich niet meer veroorloven. Sommige mensen eten om de dag”, zegt Lineo Lephoto van het departement voor Sociale Zorg.

Lesotho is een van de slechtste plaatsen ter wereld geworden voor kinderen om op te groeien. De dramatische situatie is veroorzaakt door de effecten van wereldwijde economische crisis op het land dat ongeveer even groot is als België. Lesotho wordt volledig ingesloten door Zuid-Afrika en is sterk afhankelijk van de Zuid-Afrikaanse economie.

Dalende diamantprijzen en afgenomen textielexport hebben de twee belangrijkste industriële sectoren in Lesotho verzwakt. Daarnaast namen de inkomsten uit de Zuidelijk Afrikaanse Douane-unie (SACU), de belangrijkste inkomstenbron van Lesotho, met 60 procent af. Dit is grotendeels veroorzaakt door de economische crisis.

Slechte oogsten

Op het platteland, waar meer dan 70 procent van de bevolking van Lesotho woont, nam de kleinschalige landbouw af. Door overstromingen en droogte was de opbrengst van de oogsten minimaal, waardoor meer dan kwart van de bevolking te weinig voedsel heeft.

Lesotho is verder een van de drie landen in de wereld die het hardst getroffen zijn door de aidsepidemie. Een kwart van de kinderen is wees.

De driedubbele dreiging van aids, armoede en voedselgebrek maakt kinderen extra kwetsbaar voor misbruik en andere mensenrechtenschendingen. “Als de armoede niet verminderd wordt in de komende vijf jaar, zal dat zichtbaar worden in de ontwikkeling van de kinderen”, waarschuwt Ahmed Magan van Unicef.

Europese Unie

In een poging iets te doen aan de armoede onder kinderen, lanceerde Unicef met 22 miljoen euro steun van de Europese Unie in 2008 een programma voor wezen en kwetsbare kinderen. Via het programma, dat wordt uitgevoerd door de overheid, krijgen de armste gezinnen elke maand 11 euro. Momenteel krijgen ruim 10.000 huishoudens de uitkering. Daarmee worden 28.000 kinderen bereikt.

In 2014, als het budget voor de uitkering opgebruikt is, zullen 75.000 kinderen geholpen zijn met de uitkering. Na 2014 moet de overheid het programma zelf financieren. Critici zijn echter sceptisch over het vermogen van Lesotho het programma voort te zetten. “De regering heeft nog een lange weg te gaan”, zegt Mohammed Farooq, hoofd sociaal beleid bij Unicef. “Ze probeert de sociale uitgaven op peil te houden, maar met alle tekorten zal het moeilijk worden het programma in 2015 over te nemen.”

*Om privacyredenen niet haar echte naam