Australië wil aanpassing VN Vluchtelingenverdrag

Na een toestroom van vluchtelingen de voorbije maand, wil Australische premier Kevin Rudd het VN-Vluchtelingenverdrag herevalueren en aanpassen. De voorbije twaalf jaar heeft de vraag rond migranten een belangrijke positie ingenomen in de politieke wereld van Australië. Het land is een populaire bestemming voor veel migranten, voornamelijk uit Azië. Bijna al deze migranten trotseren een gevaarlijke oversteek in vaak krakkemikkige boten op zoek naar een beter leven in Australië. De reis is bijzonder gevaarlijk. Deze week moest de Australische marine zes boten in nood redden. Dertien mensen kwamen hierbij om. Eenmaal aangekomen belanden de migranten vaak in gesloten detentiecentra op Australische eilanden.

De Pacific Solution en het Vluchtelingenverdrag

De hoeveelheid bootmigranten piekte tijdens de voorbije maand. Meer dan 4.000 migranten probeerden de Australische kusten te bereiken. Hoewel wereldwijd het aantal migranten en vluchtelingen sinds 2007 in stijgende lijn evolueert, wordt de stijging in Australië gekoppeld aan het beleid van de Labor regering die dat jaar aan de macht kwam. De Labor regering schafte de hardere aanpak van de voorgaande regering van de Liberal Party – de Pacific Solution – af. Wanneer de globale trend toen keerde, schoot het aantal bootmigranten de lucht in. In reactie hierop voerde de Labor regering van Julia Gillard de maatregelen van de Pacific Solution in 2012 weer in.

Dat Rudd nu het Vluchtelingenverdrag van de VN wil aanpassen, is niet verwonderlijk. De detentiecentra op de Australische eilanden en in Nauru en Papoea-Nieuw-Guinea zijn volgens het verdrag niet legaal. Het verdrag verbiedt onbeperkte detentie van vluchtelingen. Het is weinig waarschijnlijk dat een verzwakking van het verdrag voorbij de Algemene Raad van de VN zou raken. Daar is immers een meerderheid van landen vanwaar het gros van de vluchtelingen komen. Leider van de oppositie Tony Abbott biedt een andere mogelijkheid aan het Australische volk. Hij insinueert dat zijn partij zich zou terugtrekken uit de Conventie indien ze verkozen raken in de verkiezingen eind dit jaar.

Kritische rapporten

Ondertussen worden de detentiecentra overspoeld met vluchtelingen. Er is zware kritiek op het asielbeleid van de Labor regering. De procedure voor verwerking eenmaal de asielzoekers in het centrum aankomen, zou te lang duren. Het ‘No Advantage’ overheidsbeleid moet pogingen het land op niet toegestane manier binnen te komen ontraden. Een rapport van een onderzoekscommissie van het Australische parlement stelt dat dit beleid geen impact heeft op het aantal asielzoekers dat per boot het land probeert te bereiken. Ook zou het ervoor zorgen dat de verwerking van onderschepte asielzoekers in de detentiecentra opzettelijk langer duurt dan normaal.

Een rapport van de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR) hekelt de toestanden in de detentiecentra. Alle vluchtelingen in het detentiecentrum op het eiland Manus zouden tekenen van depressie en zware stress vertonen. In reactie op een Freedom of Information aanvraag moest de overheid toegeven dat de commissie die de degelijke behandeling van de vluchtelingen in dit detentiecentrum moest waarborgen nooit samengekomen is.

Kritiek uit de oppositie

Maar ook uit andere hoek komt kritiek op de overheid. De verkiezingen van eind dit jaar draaien sterk rond het migrantenvraagstuk. Dat de Labor regering teruggrijpt naar maatregelen die hun oorsprong vonden bij de Liberal Party is koren op de molen van oppositieleider Tony Abbott. Hij stelt het Labor beleid voor als een zwakke en ineffectieve versie van het beleid van zijn partij. Hij belooft dan ook – indien hij verkozen wordt – opnieuw volledig in te zetten op het beleid van voor 2007. Voor Abbott omvat dit onder meer het terugsturen van migrantenboten naar Indonesië, het land dat dient als doorsluisluik voor de migranten.

Australië kreeg in 2012 15.800 asielaanvragen. Globaal staat het daarmee op de dertiende plaats, goed voor slechts drie procent van de globale asielaanvragen tegenover de vier procent van België.