Belgische steun voor meer rendabele landbouw in Congo

België en Congo spraken af dat de Belgische ontwikkelingssamenwerking tussen 2010 en 2013 300 miljoen euro zal besteden in Congo. Als Congo erin slaagt de kwaliteit van zijn bestuur te verbeteren (afgemeten aan parameters van de Wereldbank), komt daar nog eens 100 miljoen euro bij.

88 miljoen euro gaat naar landbouw, 101 miljoen naar plattelandswegen en overzetboten en 47 miljoen naar het technisch en beroepsonderwijs. Om de impact te vergroten, wordt de inspanning gericht op vier regio’s, waaronder de districten Kwilu en Kwango in Bandundu.

Productiviteit en commercialisering

Het landbouwluik beoogt hogere productiviteit van de gezinslandbouw (door beter zaad, bemesting, krediet, mechanisering…) en een verbetering van de opslag, de bewerking en commercialisering van de producten. Dat kan de inkomens van de gezinnen verhogen en tevens de ontbossing verminderen: de “kap en brand”-landbouw is immers verantwoordelijk voor meer dan zestig procent van de ontbossing.

Die doelen lijken evident maar zijn het niet. Evert Wauters, verantwoordelijk voor water en landbouw bij de BTC, is realistisch: ‘We moeten proberen aan te sluiten bij bestaande dynamieken van verandering. Ik betwijfel dat de boeren in regio’s met minder dan dertig inwoners per vierkante kilometer, zoals Kwango, hun traditionele aanpak zullen wijzigen. Er is teveel grond.’

In Kwilu is er iets meer druk op het land maar ook daar is intensivering niet evident. Toch is er een opening. Professor Tollens: ‘Omdat nieuwe stukken bos ontginnen veel energie vergt, gebruiken boerinnen steeds vaker hetzelfde stuk, met dalende rendementen tot gevolg. Voor maïs wordt de bodem dan te zwak. Alleen maniok lukt nog, jaar na jaar.’

Voorbeeld geven

Landbouwingenieur Aimé Makombo (BTC) ziet kansen om de boeren te leren hun bodems vruchtbaarder te maken. Enthousiast vertelt hij hoe hij samen met enkele boeren een steile oever van de Kwilu op een andere manier is beginnen bewerken. ‘Eerst wilden ze de oever afbranden maar ik heb hen overtuigd om het gras en onkruid uit te trekken en op te slaan als groenbemesting. Stap voor stap bouwen we die steile oever om tot terrassen en verrijken we de grond met die organische mest. Alleen als landbouwingenieurs zelf het voorbeeld geven, zijn ze geloofwaardig. Weet je dat er nog altijd collega’s zijn die aanraden om velden af te branden?’

Als de BTC in Bandundu de landbouwproductiviteit wil verhogen, dan zal ze de boeren echt moeten overtuigen. Tollens: ‘Het moet rendabel zijn: meer inkomen voor dezelfde arbeid. Anders zal het mislukken. Daarom zijn demonstratievelden zeer belangrijk.’