"Canada is rijp voor opstanden"

De leefomstandigheden onder de inheemse bevolkingsgroepen in Canada zijn zo slecht dat ze een voedingsbodem vormen voor gewelddadige opstanden. Dat is de conclusie van een rapport door het MacDonald Laurier Institute, een Canadese denktank.

  • Andy Clark / Reuters Inheemse manifestanten houden hun vlag in de hoogte tijdens een 'Idle No More' mars aan de grens tussen Canada en de VS. Andy Clark / Reuters

Het rapport Canada and the first Nations: Cooperation or Conflict, van de hand van Douglas Bland, emeritus-hoogleraar van de Queens University en al dertig jaar actief binnen defensie, doet veel stof opwaaien. Bland beschrijft een gevaarlijke cocktail van omstandigheden: een inheemse bevolking die in derdewereldomstandigheden moet overleven, een grote groep werkloze jonge mannen die zichzelf als strijder zien, en een economische infrastructuur die een kwetsbaar doelwit vormt.

“Voor veel oorspronkelijke bewoners van Canada, en met name vrouwen en kinderen, is het leven in de reservaten donker, somber en gevaarlijk”, stelt het rapport. “Sociale versplintering verhoogt het risico op conflict aanzienlijk. Het fenomeen biedt motieven voor een opstand”

Het Canadese establishment maakt zich ernstig zorgen, met name nu de Canadese economie steeds afhankelijker wordt van de extractie van natuurlijke rijkdommen zoals teerzandolie, en het inheemse protest een nieuwe impuls krijgt van de Idle No More beweging, die onder meer via sociale media aandacht eist voor de armoede en marginalisering.

Onrechtvaardig

“Rechts gebruikt de gelegenheid om te ijveren voor een strengere aanpak en de blijvende criminalisering van inheemse volken die opkomen voor hun rechten”, zegt Taiaiake Alfred, voorzitter van het Centrum voor Inheems Bestuur aan de University of Victoria en een van de meest vooraanstaande inheemse intellectuelen in het land. “De positieve elementen in de Canadese maatschappij – progressieve waarden en sociale rechtvaardigheid – zijn gebaseerd op blijvende onrechtvaardigheid van landroof en de moord op inheemse volken.”

In november vorig jaar gaf de voormalige Canadese eerste minister Paul Martin dat ook al toe, al zij het in andere bewoordingen: “We hebben nooit toegegeven tegenover onszelf  dat we een koloniale macht waren – en nog steeds zijn.”

Canada is een van de meest ontwikkelde landen ter wereld, en telt zo’n 1,2 miljoen inheemse bewoners op een totaal van 34,5 miljoen. Als de gemeenschappen als een land behandeld zouden worden in de Human Development Index van de Verenigde Naties, zouden ze vergelijkbaar zijn met de inwoners van bijvoorbeeld Kazachstan.

De inheemse bevolking groeit sneller dan andere demografische groepen, ondanks chronische problemen als extreme armoede, opsluiting en druggebruik. Tegen 2016 zal ongeveer 42 procent van de inheemse bevolking jonger zijn dan dertig – het dubbele van de niet-inheemse bevolking.

“Het feit dat de natuurlijke rijkdommen in Canada uit inheemse gronden gehaald worden maar ten goede komen aan niet-inheemse Canadezen is een oude klacht die verdedigbaar is”, stelt het rapport, en het grote aantal laag opgeleide, werkloze jonge mannen “is een vruchtbare visvijver voor militante groepen.”

Bland gebruikt in het rapport een formule die ontwikkeld is aan de Oxford University om te argumenteren dat niet alleen de oorzaken een rol spelen, maar ook de mogelijkheden om een succesvolle opstand te organiseren. En op dat vlak is Canada kwetsbaar: de meeste grondstoffenindustrieën, zoals mijnen, dammen en olie-installaties, liggen op gronden die opgeëist worden door inheemse bevolkingsgroepen, en een aanval op dergelijke installaties is vrij eenvoudig.

Optimistisch

Niet iedereen ziet de toekomst even somber in. In een eigen rapport schilderen de voormalige economische regeringsadviseur Brian Lee Crowley en hoogleraar Kevin Coates een veel optimistischer beeld. “Blokkades kunnen nieuws zijn”, schrijven ze, “maar de nieuwe joint-ventures, opleidingsprogramma’s op lange termijn en succesvolle inheemse ondernemingen zijn zaken die onze gemeenschappelijke toekomst vorm zullen geven.”

Ze argumenteren dat de inheemse gemeenschappen een sweet spot zullen raken als uitspraken door het Hooggerechtshof hen meer inspraak zullen geven, zowel ecologisch als maatschappelijk, in de ontwikkeling van natuurlijke grondstoffen.

Maar die rooskleurige inschatting krijgt kritiek. “Het argument van Crowley is wat de overheid al 150 jaar rondbazuint”, zegt Peter Kulchyski, hoogleraar Inheemse Studies aan de Universiteit van Manitoba. “De geschiedenis leert ons dat het niet werkt. De gemeenschappen die er het ergste aan toe zijn, leven vaak het dichtste bij de sites waar grondstoffen gewonnen worden. De partnerschappen tussen de industrie en de lokale gemeenschappen genereren wat geld voor de elite binnen het reservaat, maar leveren geen werkgelegenheid op voor de gemiddelde inwoner.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.