De barones, de ambassadeur en de wereld daarbuiten

Democratie en mensenrechten verdedigen, is niet hetzelfde als de machtsprivileges van het vrije Westen verdedigen. Dat is handig om weten voor onze diplomaten, nu België de komende twee jaar in de Veiligheidsraad zetelt.
‘Zouden we niet beter alles bij het oude laten in de Veiligheidsraad? Wie heeft er nood aan Afrikaanse landen als permanent lid?’, vroeg barones Mia Doornaert, buitenlandjournaliste bij De Standaard, streng. Waarmee ze bedoelde dat landen die niet democratisch bestuurd worden zoals bij ons in het Westen, beter geen plaats krijgen in dit orgaan dat de vrede en veiligheid in de wereld bewaakt. Het was een bijeenkomst van de Vereniging voor de Verenigde Naties en Johan Verbeke, onze ambassadeur bij de VN, kwam praten over zijn werk.
Op het einde van de meeting en onder het niet aflatende gehamer van de barones gaf Verbeke tenslotte toe: ‘Als je mijn persoonlijke overtuiging vraagt: je hebt gelijk, het is makkelijker als we het bij het oude laten.’ Zei de heer Verbeke dat nu omdat hij het meende?, of omdat hij onder de indruk was van de barones? We weten het niet. Als het echt de intieme overtuiging is van onze hoogste vertegenwoordiger bij de VN -en die wijkt dus af van het officiële standpunt van België- dan beseft hij kennelijk onvoldoende dat de wereld veranderd is.
Voorbij is de tijd dat ‘ontwikkelingslanden naar de Wereldhandelsorganisatie (WTO) kwamen en aan de westerse landen vroegen wat er op de agenda stond’, om mevrouw Ramida Aziz, de Maleisische minister van handel, te citeren. In internationale instellingen waar alle landen over één stem beschikken, zoals de WTO, slagen de ontwikkelingslanden er meer en meer in die stem ook te gebruiken.
In enkele machtige instellingen botsen ontwikkelingslanden -toch goed voor meer dan vijf zesden van de wereldbevolking, een aandeel dat nog elke dag groeit- evenwel op machtsverdelingen die stammen uit een ander tijdperk. In het Internationaal Muntfonds (IMF) en de Wereldbank heeft België meer stemmen dan India, dat 100 maal meer mensen telt. Dat zegt genoeg. De ontwikkelingslanden eisen er meer stem in het kapittel. Intussen stemmen ze zoveel mogelijk met de voeten. Ze proberen de diensten die IMF en Wereldbank horen te leveren, zoveel mogelijk aan elkaar te leveren. In de Veiligheidsraad domineren de vijf permanente leden (P5) met hun veto.
Vier van die vijf - Frankrijk, Groot-Brittannië, de VS en Rusland- staan samen voor slechts 10 procent van de wereldbevolking. Met China erbij halen de P5 30 procent. Als die instellingen zich niet aanpassen aan de gewijzigde machtsverhoudingen, zullen ze hun legitimiteit en zo hun relevantie verliezen. Een voorbeeld? Nu al worden de VN door Arabische bevolkingen als onrechtvaardig en dus ongeloofwaardig ervaren: 11 van de 14 veto’s in de Veiligheidsraad tussen 1995 en 2005 kwamen van de VS en 10 van die 11 hadden te maken met de Palestijns-Israëlische kwestie. Eigenlijk beletten de VS via hun veto dat de wereld Israël harder aanpakt en het is maar de vraag dit meer veiligheid creëert, ook voor Israël.
Maar er zijn naast realpolitieke ook morele argumenten voor meer permanente leden in de raad, en wel juist diegene waarop Doornaert zich beroept om bijvoorbeeld alle Afrikaanse landen te weren. Democratie en mensenrechten, toch de kern van de westerse waarden waar Doornaert voor strijdt, gaan immers uit van de gelijkwaardigheid van alle mensen. Als 70 procent van de mensheid niet echt mag meespelen in de Veiligheidsraad, dan zit je toch met een probleem. Van baronessen die zo bekommerd zijn om democratie op nationaal niveau, verwacht ik dat ze ook wat bekommerd zijn om democratie op internationaal niveau. Een beetje coherentie is tenslotte niet verboden.
Wie mensenrechten en democratie te vuur en te zwaard verdedigt en zomaar 1 miljard Afrikanen uitsluit, op basis van een veralgemenende verwijzing naar hun regeringsvorm, is niet coherent. Welk criterium wordt daarbij dan overigens gebruikt? Ongetwijfeld hebben nogal wat Afrikaanse en Aziatische landen het hard te verduren met hun regering, maar er zijn evenveel tegenvoorbeelden. Veel Afrikaanse landen organiseren verkiezingen met universeel stemrecht -een niet geringe prestatie want wijzelf hadden amper cijnskiesrecht toen we even arm waren. Op de allergrofste uitzonderingen na, staan alle leiders in het Zuiden onder druk van hun bevolking, welke ook de regeringsvorm is. Weten westerse leiders echt beter wat goed is voor het Zuiden terwijl ze er geen verantwoording aan verschuldigd zijn?
Wie democratisch denkt, vindt geen redenen waarom landen als India, Zuid-Afrika of Brazilië niet permanent in de Veiligheidsraad zouden zetelen als de VS of Frankrijk dat wel mogen. Macht is de reden waarom de vier overwinnaars van de tweede wereldoorlog, in ruil voor een aanvaarding van de Veiligheidsraad, een permanent veto kregen. Democratische argumenten konden daar spijtig genoeg 60 jaar lang niets aan veranderen. Pas nu de macht verschuift, moeten de instellingen wel democratiseren indien ze relevant willen blijven.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.