De tuberculose genocide

De WHO zegt dat de besmettingen en sterfetgevallen onaanvaardbaar hoog liggen. En toch zijn we goed op pad om de millenniumdoelstelling te halen. Die zegt dat het aantal tbc-slachtoffers met 50 procent moet dalen tegen 2015, vergeleken met 1990. Momenteel is dat aantal met 45 procent gedaald.

De ergst getroffen gebieden zijn Afrika en West- en Zuidoost-Azië. In absolute cijfers heeft India de meeste tbc-patiënten: twee Indiërs sterven elke drie minuten aan de ziekte. Gemiddeld 25.4 op 100.000 stierf aan tbc in India. Toch is dit getal nog relatief laag als je met andere landen vergelijkt. Indonesië, Afghanistan, Bangladesh, Myanmar, Mozambique, Zuid-Afrika en Zimbabwe scoren allemaal slechter. In Mozambique liep het aantal zelfs op tot 230 per 100.000. Voor Zuid-Afrika was dit 227, voor Zimbabwe 165.

De cijfers zijn veel hoger in deze Afrikaanse landen omdat hiv daar ook veel meer voorkomt. Hiv en tbc zijn nauw verbonden. Volgens het Rode Kruis zijn de nieuwe tbc-gevallen meer dan verdubbeld in landen waar hiv veel voorkomt. Het risico om tbc te krijgen is twaalf tot twintig keer groter als je hiv-positief bent. Het is ook een zeer dodelijke combinatie. Zo zien we bijvoorbeeld in Mozambique dat vorig jaar 44% van de tbc-patiënten overleden.

India onder vuur

India kwam aardig onder vuur te liggen omwille van zijn aanpak van tuberculose. Zo werd Chandra Kishore Mishra, India’s vice-minister van Gezondheid, tijdens het 44th Union World Conference on Lung Health in Parijs, uitgejouwd door Treatment Action Group (TAG) activisten met slogans als ‘Shame India!’ en ‘the TB genocide must stop!’

Nochtans doet het land het niet zo slecht in vergelijking met andere landen, zoals blijkt uit het rapport. Het is wel opvallend dat er ondanks de grote sommen van de Indiase regering en buitenlandse donoren, weinig vooruitgang is.

Volgens TAG, een think tank die onderzoek over hiv en bijkomende infectieziektes wil promoten, is er een tekort aan medicatie en ontkent de Indiase regering dit probleem. ‘Het merendeel van de medicatie in Afrika is gemaakt in India, en toch sterven Indiërs omdat ze geen medicijnen krijgen of omdat de medicijnen die ze krijgen niet goed zijn. Het is genocide’, zegt Bactrin Killingo van TAG.

De private medische sector in India is niet bezig met tbc controle, terwijl ongeveer de helft van de slachtoffers naar privéklinieken gaan. Ook is India weinig bezig met technologie die besmetting vaststelt, zegt Madhukar Pai van de Mcgill International Tuberculosis Centre. Andere problemen zijn een slechte toegang tot het nationale programma tegen tbc en onvriendelijke gezondheidsdiensten.

Drugsresistente TBC

Een ander probleem in India, en elders in de wereld, is drugsresistentie. MDR en XDR zijn twee gevaarlijke drugsresistente vormen van TBC. Drugsresistentie ontwikkelt zich omwille van fout gebruik van antibiotica. ‘De wereld is te laks omgegaan met het probleem tuberculose en heeft daardoor zelf resistentie in de hand gewerkt,’ zegt Wouter Arrazola de Oñate, Medisch Directeur van de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheisdzorg en Tuberculosebestrijding (VRGT). In India is dit grotendeels de fout van de privésector, zegt Lenna Menghaney van Artsen Zonder Grenzen.

Remedie: armoede bestrijden

De belangrijkste factoren die het risico op tbc groter maken zijn slechte levensomstandigheden, ondervoeding, overbevolking, roken, luchtvervuiling, hiv-infectie en diabetes, volgens WHO. In de meeste landen waar tbc een aanslepend probleem is, gaat er slechts een heel klein deel van de begroting naar de problematiek. 

Armoede is de grote gemene deler in de kwestie: arme mensen krijgen vaker tbc en tbc maakt ook arm. TBC is de ziekte die het sterkst verbonden is met armoede. TBC-specialisten voelen zich machteloos in deze kwestie, omdat de geneeskunde maar zoveel kan doen. ‘Tuberculose is zo moeilijk te bestrijden omdat we eigenlijk armoede zouden moeten oplossen. Als we dat doen, verdwijnt tuberculose vanzelf,’ licht Arrazola de Oñate toe. ‘Armoede kan volledig verdwijnen. Dat klinkt misschien naïef, maar is helemaal niet zo. Het probleem is een gebrek aan politieke wil en kortzichtige economische “second agenda’s”, terwijl de wetenschap al velen keren heeft aangetoond dat door een betere verdeling van de middelen de wereld stabieler, veiliger, gezonder en gelukkiger wordt.