De wereldwijde onderzeevloot

Conventionele onderzeeërs

De diesel-elektrische onderzeeërs, ook wel conventionele genoemd, zijn niet alleen kleiner en goedkoper maar ook stiller dan nucleaire subs. Wel hebben ze op tijd en stond zuurstof nodig om de dieselmotor te laten draaien.

Onder water varen ze op batterijen, maar die geraken na een tijdje op. ‘Een diesel-elektrische onderzeeër kan dagen onder water blijven als hij ergens stil ligt’, zegt commandant Gillis van de Koninklijke Militaire School. ‘Maar als hij door de aanwezigheid van oppervlakteschepen, vliegtuigen of helikopters gedwongen wordt zich snel te verplaatsen, kunnen zijn batterijen op een paar uur tijd leeglopen.’

‘Hij zal dus regelmatig aan de oppervlakte moeten komen –niet volledig maar via een soort snorkel, een snuiver om lucht te happen. Op die momenten is hij detecteerbaar voor radars en dus kwetsbaar.’

Voor dat probleem is recent wel een technologische oplossing gevonden: luchtonafhankelijke voortstuwing, waarbij de gewone batterijen in onderzeeërs vervangen worden door krachtigere, op waterstof gebaseerde brandstofcellen.

‘In plaats van om de zoveel dagen naar boven te komen, kunnen onderzeeërs met die nieuwe technologie voortaan tot drie weken onder water blijven’, zegt Christian Le Mière, onderzoeker maritieme veiligheid aan het gerenommeerde International Institute for Strategic Studies in Londen. ‘Daardoor zijn ze moeilijker detecteerbaar dan vroeger, en dus meer effectief.’

Nucleaire onderzeeërs

Een kwart tot een derde van alle onderzeeërs wereldwijd zijn nucleaire onderzeeërs; ze worden aangedreven door nucleaire energie. Daardoor kunnen ze maandenlang onder water blijven en bijgevolg overal ter wereld ongezien opereren. Niet alle kernonderzeeërs hebben overigens nucleaire wapens aan boord: de ballistische nucleaire onderzeeërs wel, de nucleaire aanvalsonderzeeërs niet.

‘Behoren tot de kleine club van landen die nucleair voortgestuwde onderzeeërs heeft, is zeker ook een kwestie van prestige’, zegt onderzoeker Siemon Wezeman van het Zweedse Sipri-vredesinstituut.

Enkel de VS (met 70 nucleaire subs), Rusland (45), het VK (14), Frankrijk (10) en China (6) maken deel uit van die happy few. Wezeman: ‘En sinds kort ook India, dat gedurende tien jaar een nucleaire onderzeeër van Rusland leaset.’

Bovendien werkt India ook aan een eigen nucleaire onderzeeër, die ballistische raketten kan afvuren en volgens The Times Of India tegen 2013 operationeel moet zijn. En dan is er nog Brazilië, dat in 2009 een nucleaire onderzeeër heeft besteld in Frankrijk, die tegen 2025 opgeleverd wordt.

De grootste! De snelste!

Neusje van de zalm in het wereldje van de subs zijn de onderzeeërs van de Amerikaanse Ohio-klasse. Ze zijn nucleair aangedreven, 170 meter lang, halen tot dertig knopen (60 km/u), kunnen ballistische kernraketten afvuren en kosten maar liefst 4,5 tot 6 miljard euro. De Amerikaanse marine heeft achttien zulke onderzeeërs in dienst.