Door de Chinese bril: Olympische Spelen

Beijing 2008. De wereld vangt voor het eerst een glimp op van de onstuitbare vooruitgang van de Gele Reus. Alle ogen waren op Beijing gericht, maar hoe ervaart news-eating China Londen 2012 terwijl de klok naar de openingsceremonie aftikt? Zorgt de luister van de Olympische Spelen voor evenveel patriottistische beroering in en rond Beijing als toen? En wat betekenen de Spelen voor China, nu de Olympische fakkel terug aan het Westen is doorgegeven? MO* ging in de Chinese pers de temperatuur opmeten.

Nooit eerder was het gastland zo kop van jut als in 2008. Onervarenheid, twijfels over de organisatorische capaciteiten en verontwaardiging over China’s repressief beleid in Tibet, vertroebelden het vertrouwen van de internationale goegemeente bij de Spelen in Beijing. Toch slaagde China voor het examen. Dankzij een bijna vlekkeloze organisatie en meer gouden medailles dan de Verenigde Staten werd het lid van het selecte clubje van sportieve mogendheden.

In dit artikel werden de online uitgaves van de populairste kranten in China, die tegelijk enkele van de meest gelezen kranten ter wereld zijn, gebruikt.

  • De People’s Daily (Renmin Ribao, 人民日报, 2,52 miljoen verkochte exemplaren), een monument in het Chinese medialandschap, wordt gezien als de officiële krant van de Chinese Communistische Partij (CCP) en het mondstuk van de Partij. Focust op staatsnieuws en politieke statements, vaak letterlijk overgenomen van het officiële persagentschap Xinhua.
  • De Reference News (Caokao Xiaoxi, 参考消息) is met zijn 3,25 miljoen verkochte exemplaren per dag de grootste krant van China.
  • The Global Times (Huanqiu Shibao, 环球时报, 1,35 miljoen exemplaren) staat gekend om zijn uitgebreide berichtgeving over internationale zaken en scherpe commentaren.
  • Xinhua is de officiële staatspers van de Volksrepubliek China. Het persagentschap geeft ook meer dan 20 kranten en een tiental tijdschriften uit. Xinhua wordt beschouwd als de spreekbuis van het overheidsapparaat en geldt daarom als een belangrijke reflectie van wat de overheid denkt over het nieuws van de dag.

Olympisch mediacircus

De echte overwinning kwam niet op het podium tot stand. De grootste triomf was het feit dat miljoenen mensen overal ter wereld via de media werden geïnjecteerd met een nieuw beeld van China, dat van een modern land in volle groei. Van de ene dag op de andere leek een land dat drie decennia geleden symbool stond voor armoede ‘één van ons’ geworden. Het uur van de reus had geslagen.

Vier jaar na China’s moment de gloire zorgt het prestigieuze sportevenement nog steeds voor betovering in China. Het hele Chinese medialeger heeft haar mannetjes opgetrommeld om de Olympische amusementsfabriek in gang te duwen en Li met de pet vanuit zijn luie stoel virtueel naar het Olympische dorp te brengen. Radio- en televisiezenders, kranten, tijdschriften en nieuwswebsites troeven elkaar af met de meest flitsende dossiers over het evenement en voeden de Olympische marketingmachine met een arsenaal aan unieke programma’s. Voor de jeugd zijn er verschillende internetportalen die alles via livestream uitzenden en ook op Weibo, de Chinese Twitter en in blogland is het evenement al maanden een hot topic.

Het contrast met de povere media-aandacht in het Westen is groot, zoals de reactie van deze uitgeweken Pekinees uit Londen aantoont: ‘De Britten zijn lui. De eer dat zo’n evenement naar hun stad komt doet hen niets. In Beijing vier jaar geleden was het patriottisme er misschien een beetje over, maar Groot-Brittannië toont het andere uiterste: de tocht van de Olympische fakkel door Manchester werd amper bericht op televisie of in kranten. Wij als buitenlanders zijn nog enthousiaster dan de Britten zelf.’ (Global Times 20 juli)

Ondernemingsgezind als Chinezen zijn, waren de Olympische Spelen in Beijing vier jaar geleden een boost voor de lokale handelszaken. De editie in Londen dit jaar lijkt in de ogen van de Chinese pers een mager afkooksel. Volgens een enquête in Global Times geeft 70 procent van de Chinezen in de Londense China Town aan weinig affiniteit te hebben met het event en zien de meeste weinig effect op hun inkomsten. ‘Toen in 2005 bekend werd dat de volgende Spelen in Londen zouden plaatsvinden, zagen we het als een boost voor de Chinese eetzaken in de buurt. Zeven jaar later lijkt het allemaal een verre droom’, getuigt mijnheer Chen. (Global Times 20 juli)

Beijing-Londen: 1-0

‘Ben je er wel klaar voor Londen?’, vraagt een Chinese journalist zich af.  ‘Londen maakt geen goede beurt,’ kopt Reference News (19 juli). Het beeld dat de Chinese pers van Londen 2012 uithangt, is niet mooi: half afgewerkte sites, stakingen, onveiligheid, een falend telefoonnetwerk, milieubelasting en chaos, zowel op vlak van transport als logistiek. Kortom: een puinhoop waar de Chinese pers gretig van gebruik maakt om aan te tonen dat Londen Beijing 2008 moeilijk zal kunnen overtreffen. ‘Twee weken voor de openingsceremonie is Londen niet klaar voor de Olympische Spelen. Het ene na het andere veiligheidsprobleem duikt op en de Britten op straat zijn furieus’, zegt Li Wenyun, People’s Daily correspondente in Londen.

De Britse miskleun staat voor China in schril contrast met het megalomane spektakel in Beijing vier jaar geleden. Onder het Olympisch motto “Sneller, hoger, sterker” trakteerde China de wereld toen op een bijzonder staaltje oosterse megalomanie. Het nieuws is vaak overgenomen van persagentschappen of westerse kranten als The New York Times en The Guardian, maar tussen de regels lezen de commentaren van Chinese journalisten als een satire op de catastrofe in Londen. De ironie van een rijk, Europees land dat niet in staat blijkt een evenement te organiseren dat China wel tot een succes volbracht, is voor Chinese media dankbare nationale propaganda.

Het beeld dat de Chinese pers van Londen 2012 uithangt, is niet mooi: half afgewerkte sites, stakingen, onveiligheid, een falend telefoonnetwerk, milieubelasting en chaos, zowel op vlak van transport als logistiek. Kortom: een puinhoop waar de Chinese pers gretig van gebruik maakt om aan te tonen dat Londen Beijing 2008 moeilijk zal kunnen overtreffen.

Ironisch genoeg schuwt de Chinese pers geen opmerkingen over de gevolgen van die transportproblemen voor het milieu, terwijl de luchtkwaliteit in Beijing de Chinese overheid al jaren in zwaar weer brengt. ‘De verkeersdrukte in de straten van Londen is nog erger dan in Beijing. De Olympische Spelen zullen voor nog meer hinder zorgen, met meer CO2 uitstoot tot gevolg en desastreuze gevolgen voor de luchtkwaliteit’, schrijft People’s Daily (23 juli).

Ook het Britse weer haalde de voorbije weken meermaals de Chinese voorpagina’s. ‘Die ellendige regenbuien doen je haast geloven dat er een nieuwe ijstijd aanbreekt. Zelfs de Rolling Stones, Buckingham Palace en frietjes zijn niet opgewassen tegen dit rotweer.’ (People’s Daily 20 juli) Het wordt nooit expliciet gezegd, maar het contrast met de ingenieuze oplossingen waarmee Beijing vier jaar geleden het Olympische weer trachtte te bedwingen, is enorm. Veel sportcommentatoren vrezen dat de ongewoon natte en koude zomer in de Britse hoofdstad in combinatie met het gebrek aan terreinkennis de Chinezen hun kop zal kosten.

Trainingspakken op de brandstapel

De Chinese berichtgeving over de Spelen is doordrongen van nationalistische retoriek. Niet ongewoon bij internationale sportevenementen, maar voor China betekenen de Olympische Spelen, zeker sinds Beijing 2008, meer dan sport. ‘Het is een internationaal sportevenement, maar ook een manifestatie van nationale kracht,’ meldt People’s Daily (23 juli). Is er een beter symbool voor vaderlandsliefde dan bloed, zweet en tranen van atleten die strijden om de eer van hun land?

Politieke propaganda is nooit veraf. Ook in de schaduw van de Olympische fakkel wordt af en toe met modder gegooid. Zoals vorige week, toen in Amerika een politieke massahysterie losbrak omdat de outfits van het Amerikaanse Olympische team ‘Made in China’ bleken te zijn, net op het moment dat de Amerikaanse textielindustrie door een diep dal gaat. Outsourcing naar lage loonlanden als China is met 30 miljoen werkloze Amerikanen al langer een teer punt voor de Amerikaanse politiek, niet in het minst nu Amerika zich opmaakt voor de presidentsverkiezingen.

Het akkefietje veranderde in een mum van tijd in een mediacircus dat de relatie tussen de VS en China even bekoelde. In een redactiecommentaar noemde Xinhua persagentschap de Amerikaanse reactie ‘hypocriet’ en ‘onverantwoordelijk’, want een ‘bedreiging voor de relatie tussen China en de VS.’ De Chinese nieuwsmakers hekelen het Amerikaanse politiek theater dat protectionisme verpakt in patriottisme. ‘De Olympische ziel gaat over sport, niet over politiek maar de Amerikaanse politici gaan te ver en gebruiken de Olympische uniformen als politiek statement’, aldus de commentatoren. Op de insinuatie van Senator Harry Reid, die had opgeroepen om de uniformen op de brandstapel te gooien, was Xinhua mogelijks nog scherper: ‘Als er iets moet verbrand worden, dan is het wel de hypocrisie van Amerikaanse politici.’

De mediaheisa steekt af tegen de nuchtere reacties van de Chinese overheid, die de relatie met de VS niet wil bederven. In de Engelstalige krant China Daily (18 juli) benadrukte premier Wen Jiabao het belang van een handelsevenwicht en samenwerking. ‘Voor China en de VS is er meer plaats voor samenwerking dan competitie, meer kansen dan uitdagingen, want we delen dezelfde belangen.’

De helden

De Chinese pers is niet overtuigd van het team dat dit jaar de Chinese eer moet hooghouden. Met 396 atleten blijft amper de helft van het Chinese team uit Beijing 2008 over, een team dat bovendien jong en onervaren is.

Honderd dagen voor de openingsceremonie hing al nervositeit in de lucht over de Chinese slaagkansen. ‘Londen is Beijing niet, we gaan een uitdaging tegemoet. In Beijing sleepten we nog 56 keer goud, 21 keer zilver en 28 keer brons in de wacht, maar dit keer wordt lastiger.’, zei Cai Zhenhua, voormalig tafeltenniskampioen en Chinees minister van Sport in People’s Daily (19 april). In de aanloop naar de Spelen valt in meerdere kranten het woord ‘post-Beijing depressie’, nog maar eens een bewijs hoe diep China verbonden is met het Olympische verhaal.

China heeft traditioneel een Olympisch patent op sporten die in het Westen low profile zijn zoals tafeltennis, badminton, duiken, gymnastiek en gewichtheffen. Achtendertig van de medailles die China vier jaar geleden bemachtigde, zijn verspreid over deze sporten. Chinese sportjournalisten voorspellen dit jaar naast de Verenigde Staten meer concurrentie van Duitsland, Frankrijk, Rusland, Korea en Japan, landen die ‘veel in sport hebben geïnvesteerd’ (People’s Daily 19 april) en thuisland Groot-Brittannië. In de prestigesporten zetten ze alle hoop voor goud in op zwemkampioen Sun Yang, tennister Lin Na en hordenloper Liu Xiang, winnaar van China’s eerste gouden medaille in Athene.

Met een door Coca Cola gesponsord, zes minuten durend Olympisch oppeplied staan de Chinezen alvast pal achter hun dreamteam. ‘Beat for China, move the world’, luidt het refrein, een verwijzing naar het nationale volkslied waarin ‘de harten van alle Chinezen samen slaan om het vuur van de vijand te trotseren.’


Een medly samengesteld door 200 miljoen ingezonden deuntjes van over het hele land en ingeleid door China’s popidool Jacky Cheung en pianist Lang Lang, werd vorige week maandag in het voetbalstadium van Beijing aan het publiek voorgesteld.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.