Economische uitbuiting: veel problemen, weinig oplossingen

‘België is een transitland en een draaischijf voor mensenhandel’, zegt Frédéric Loore, één van de auteurs van ‘Belgique en sous sol. Immigration, traite et crime organisé’. Op 22 oktober werd  een conferentie georganiseerd met vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties, de sociale inspectie, de politie, de ngo’s en de politiek.

Tijdens de conferentie werd duidelijk dat het probleem erg complex is en bovendien moeilijk te bestrijden. ‘Na de handel in drugs en in wapens is mensenhandel de derde meest winstgevende misdaad. Criminele organisaties laten zich dan ook niet zomaar afschrikken en zijn erg inventief in het omzeilen van wetten’, legt Frédéric Loore uit.

Economische uitbuiting manifesteert zich op verschillende manieren. Volgens minister van Justitie, Stefaan De Clerck, is het dan ook belangrijk dat er een multidisciplinaire aanpak komt. ‘Niet alleen de politici, ook de ngo’s, de vakbonden en de werkgeversorganisaties moeten zich inzetten om economische uitbuiting te bestrijden.’ Ervaring leert dat zo’n multidisciplinaire aanpak in de realiteit erg moeilijk uitvoerbaar is.

Patrick Bourgeois van de Dienst Immigratie-Mensenhandel van de Federale Gerechtelijke Politie geeft aan dat mensenhandel onder de vorm van economische uitbuiting voor zijn dienst geen prioriteit is. ‘Het probleem is zodanig complex dat naast de dienst Immigratie-Mensenhandel ook de dienst van financiële criminaliteit en de sociale inspectie moeten meewerken. Een samenwerking van die aard is helaas geen sinecure.’

Opsporingsprobleem

Jean-Yves Tistaert (voormalig sociaal inspecteur en co-auteur van Belgique en sous sol. Immigration, traite et crime organisé) stelt dat er in de strijd tegen mensenhandel in de eerste plaats een opsporingsprobleem is.

‘Eerstelijnspolitieagenten en sociale inspecteurs moeten zich goed bewust zijn hoe economische uitbuiting zich kan voordoen. Zij moeten een degelijke opleiding krijgen zodat ze slachtoffers en daders van mensenhandel makkelijker detecteren. Daarvoor zijn er echter meer middelen nodig.’

Volgens Frédéric Loore kan een centrale databank een oplossing zijn. ‘Alle verschillende diensten moeten toegang krijgen tot een gezamenlijk systeem zodat daders en slachtoffers door iedereen gekend zijn.’

Er werd ook gewezen op de verantwoordelijkheid van de werkgevers. ‘In het huidige systeem is de straffeloosheid te groot. Er moet een solidair sanctiemechanisme komen waarbij niet alleen de uitbuiters, maar ook de klanten –dus zij die samenwerken met uitbuiters– bestraft worden’, zegt Frédéric Loore.

Dit voorstel werd vanuit de sectorale hoek (onder andere de bouw-, de textiel-, en de transportsector) op heel wat kritiek onthaald. ‘Eerder dan een aannemer te bestraffen moet er net juridische bescherming voorzien worden. Het is immers onmogelijk om alle onderaannemingen tot op het bot te analyseren en om voortdurend controles uit te voeren op het terrein’, stelt David Lanove, directeur van de studiedienst van de Confederatie Bouw.

Geen coherentie

‘Na de handel in drugs en in wapens is mensenhandel de derde meest winstgevende misdaad.’
Een ander hekel punt in de discussie over het bestrijden van economische uitbuiting is de rol van de Europese richtlijnen. Volgens Pol Neuville van de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) zijn de Europese regels niet coherent met de nationale wetten.
Tomasz Ostropolski, vertegenwoordiger van de Europese Commissie (DG Binnenlandse Zaken, Directoriaat Immigratie en Integratie), benadrukt op zijn beurt de inspanningen die vanuit Europese hoek worden geleverd. ‘De Europese Unie biedt richtlijnen aan die zich toeleggen op preventie, sanctionering en bescherming van mensenhandel. Het is de taak van de lidstaten om die te implementeren in hun eigen beleid.’
De conferentie maakte duidelijk dat de strijd tegen economische uitbuiting nog lang niet gewonnen is. ‘Om meer resultaten te boeken moet deze criminaliteit over de landsgrenzen heen bestreden worden. Een samenwerking waarbij Belgische informatie overgeheveld wordt naar het Europees niveau is hier dan ook aangewezen’, besloot minister van Werk en van Gelijke Kansen, Joëlle Milquet.

Is economische uitbuiting wel mensenhandel?

Tijdens de conferentie stelde Gert Vermeulen, professor Strafrecht en Europees Strafrecht (Universiteit Gent), de definitie van mensenhandel volgens de Belgische wet in vraag.

‘De Belgische wetgeving maakt in haar definitie geen vermelding van de notie dwang. De enige vereiste is dat er mensonwaardige omstandigheden zijn. Dit maakt dat de definitie van mensenhandel veel te ruim geïnterpreteerd kan worden en bijgevolg heel wat waarde verliest.’
‘Als een werkgever één euro te weinig betaalt, dan zou je in principe kunnen stellen dat er sprake is van mensenhandel. Dit is bij volgens de internationale standaarden niet correct aangezien daarin geëist wordt dat er sprake moet zijn van dwingende omstandigheden’, aldus Vermeulen.

Professor Vermeulen benadrukte dat alles steeds in zijn context moet worden geïnterpreteerd. ‘Een Braziliaan die hier aanzienlijk meer verdient dan wat hij in Brazilië zou verdienen, zal er zeker niet om malen dat hij – naar Belgische normen – niet het minimumloon krijgt en theoretisch economisch uitgebuit wordt. Dit neemt niet weg dat economische uitbuiting een fout gegeven is, maar we moeten ook inzien dat de slachtoffers niet altijd zo kwetsbaar zijn als op het eerste zicht lijkt.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.