Edito: Elk leven is kwetsbaar

Osama was niet alleen. Meer dan tweehonderd mensen verloren die dag hun leven bij aanslagen in Madrid: Spanjaarden, Ecuadoranen, Peruvianen, Roemenen, Dominicanen, Bulgaren, een Pool, een Braziliaan, een Filipino, een Colombiaan, een Cubaan, een Fransman en een Marokkaan. Opnieuw werd dodelijk duidelijk hoe kwetsbaar burgers zijn tegenover iedereen die bereid is ongewapende, onschuldige en onvoorbereide mensen als doelwit te kiezen.
De bedenkers en de uitvoerders van dergelijke terreurdaden worden niet geremd door de menselijke drama’s die ze veroorzaken. Zij worden gedreven door een Hoger Ideaal, en zijn blijkbaar bereid daarvoor mensenoffers te brengen. De afschuw van de wereld voor zo’n brutaal geweld is dan ook volkomen terecht. Het was in die geest bijzonder gepast dat de betoging van 20 maart, tegen de oorlog en tegen de bezetting, begon met een minuut stilte ‘uit respect voor alle slachtoffers van oorlog en blinde terreur’, zoals organisator Ludo De Brabander het door zijn schamele geluidsinstallatie riep. 
De Brabander verwees uiteraard naar de meer dan doden in Madrid, maar niet alleen naar hen. Een halve dag na de demonstratie in Brussel -die overigens een erg zwakke opkomst kende- viel het Israëlische leger Gaza binnen en doodde daarbij weer vijf Palestijnen. De dag erna vielen er in Afghanistan honderden doden bij botsingen tussen het regeringsleger en de troepen van de gouverneur van Herat. Het voorbije jaar waren er bovendien de slachtoffers van aanslagen in Riyad, Islamabad, Istanbul, Casablanca en Jakarta -stuk voor stuk grootsteden in islamitische landen. En er zijn de tienduizenden slachtoffers die gevallen zijn in Irak, op de eerste plaats als gevolg van de oorlog en daarna van de aanslagen.
Eén minuut stilte voor al deze doden lijkt volkomen ontoereikend, en toch was het een belangrijk signaal. Op die manier wordt de klemtoon van het protest immers op de juiste plaats gelegd: op het opperste belang van elk menselijk leven. De War on Terror treedt dat principe met de voeten, maar ook het terrorisme dat beweert die oorlog te bestrijden. Vredesactivisten veroordelen elke aanslag op de menselijkheid, ongeacht of hij gepleegd wordt door schimmige groepen of verkozen regeringen.
Niet iedereen is het daarmee eens. Sommige politieke tendenzen of groepen zijn behoorlijk selectief of zelfs dubbelzinnig in hun verontwaardiging. De enen omdat ze vinden dat de oorlog in Irak de wereld bevrijd heeft van een verwerpelijke dictator en dat het eenzijdige militaire geweld dus nodig was en blijft om het Hogere Doel te dienen. De anderen omdat ze vinden dat het Westen een arrogante alleenheerser is, die alleen nog geraakt kan worden via de achilleshiel van het thuispubliek, het electoraat. Gelukkig trappen steeds minder progressieve groepen in die laatste val. De realiteit is immers veel te complex en tegenstrijdig om dat soort simpele schema’s te hanteren. Dat blijkt uit zowat elke pagina in deze MO*.
Van Irak tot Zuid-Afrika, van de Verenigde Staten tot India, overal ter wereld moeten burgers vechten om greep te krijgen op de politiek en het beleid. Zelfs als ze zonder al te veel inmenging van kapitaal of macht hun vertegenwoordigers mogen kiezen, dan nog is het niet zeker dat die de belangen van hun kiezers dienen. Het is dan ook schokkend dat conservatieve commentatoren de recente verkiezingsuitslag in Spanje afdoen als een overwinning voor het terrorisme. Integendeel: de democratie heeft een nederlaag toegebracht aan degenen die voor oorlog kozen. Burgers gebruiken hun stem, en we kunnen alleen maar hopen dat zowel bommenleggers als oorlogvoerders dat ook leren respecteren.