Geen duurzame groei voor Palestijnse economie

Het gedrag van Israël en het beleid van donoren spelen een sleutelrol in de Palestijnse economie, stelt de Wereldbank.

Een jaar geleden constateerde de bank dat de Palestijnse Autoriteit “goed gepositioneerd” was voor de stichting van een staat in de nabije toekomst. Gesteund door soortgelijke lof van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Unie (EU), werd in september vorig jaar een lidmaatschap bij de Verenigde Naties, en daarmee een erkenning van de Palestijnse staat, aangevraagd. 
 
Zes maanden later krijgt het Palestijnse project een tegenslag te verwerken - en niet alleen vanwege de tegenstand van de Verenigde Staten en Israël. Het tweejaarlijkse Wereldbankrapport dat op 15 maart werd gepubliceerd, schetst een grimmig vooruitzicht voor de Palestijnse economische levensvatbaarheid. Het wijst erop dat “hoewel de Palestijnse economie groeit, er indicatoren zijn dat duurzame groei uitblijft.”

Werkloosheid

De gegevens in het rapport Stagnation or Revival? Palestinian Economic Prospects zijn reden tot zorg. Op de Westelijke Jordaanoever was de groei van het bruto binnenlands product (bbp) 5,8 procent gedurende de eerste drie kwartalen van 2011. Dat is een daling van 1,7 procent vergeleken met dezelfde periode in 2010. De werkloosheid bedroeg 16,6 procent.
 
Het rapport wijt de stagnatie aan zowel Israël als donoren. “De groeivertraging op de Westelijke Jordaanoever in 2011 hangt samen met de afhankelijkheid van donorhulp, die een negatieve trend laat zien, en het gebrek aan verlichting van Israëlische restricties”, concludeert het rapport.

Het rapport voorspelt een verdere daling van de groei in 2012 tot 5 procent en een terugkerend begrotingstekort van 1,1 miljard dollar. 

Voor Gaza wordt een bbp-groei van 25,8 procent geconstateerd (vergeleken met 16,8 procent in 2010) en een werkloosheid van 30,3 procent. “De recente opleving van de groei laat zien hoe belangrijk het is dat de Israëlische restricties versoepeld worden als het gaat om het toelaten van grondstoffen in combinatie met de beschikbaarheid van donorgeld voor de financiering van investeringen.”

Intifada

Los van de problemen in de Verenigde Staten en de Europese economieën, en de bloedige Arabische opstanden die de aandacht opeisen van de Golfstaten, keurde het Ad Hoc Liason Comité - een forum van donorlanden die hulp geven aan het Palestijnse volk - woensdag een hulppakket voor de Palestijnen goed.

De crisis werd verwacht. Tijdens de oorlog tegen Hamas in Gaza in 2008, deelde Israël een genadeklap uit aan de plaatselijke economie die bezig was zich langzaam te herstellen van de Palestijnse intifada uit 2000.  De blokkade verslechterde de situatie nog. “De economie in Gaza heeft nog een hele weg af te leggen. De gemiddelde inwoner van Gaza is nog steeds slechter af dan aan het einde van de jaren negentig”, staat in het rapport.

De groei op de Westelijke Jordaanoever daalt gestaag sinds 2008. Donoren bevonden zich in dat jaar op een hoogtepunt, wat betreft hun opbouwpogingen. Maar de Gaza-oorlog dwong de Palestijnse Autoriteit (PA) om de onderhandelingen met Israël op te schorten. Nu, drie jaar verder, stellen de vredesinitiatieven niet veel meer voor.

Palestijnse staat

De financiële en fiscale problemen van de Palestijnse Autoriteit worden verergerd doordat de Verenigde Staten hulpgeld hebben geblokkeerd in reactie op de poging van Abbas om de Palestijnse staat erkend te krijgen. Een stap die in strijd is met Obama’s inzet voor directe onderhandelingen. Israël, op zijn beurt, staakte als sanctie de overdracht van importbelastingen aan de PA. Israël int deze belastingen namens de Palestijnse Autoriteit.

“Om de financiële positie van de PA te stabiliseren, is directe actie nodig van de donorgemeenschap”, zegt Mariam Sherman, landdirecteur van de Wereldbank voor de Westelijke Jordaanoever en Gaza. 
 
De auteurs van het rapport betreuren de kloof tussen de beloften van donoren en de daadwerkelijke hulp die gegeven wordt. Ze voorspellen “dat de huidige trend om te bezuinigingen op donorhulp de Palestijnse fiscale crisis zeer waarschijnlijk zal verergeren, en mogelijk de vooruitgang die in de afgelopen jaren is geboekt bij institutionele opbouw, teniet zal doen.”

Dimitris Bouris, onderzoeker bij de Council for European-Palestinian Relations (CEPR), bekritiseert de internationale gemeenschap voor het in gevaar brengen van haar eigen pleidooi voor een Palestijnse staat. “Niet omdat ze bezuinigt op steun aan de Palestijnen, maar omdat ze haar staatsopbouw-initiatieven niet koppelt aan duidelijke politieke doelen”, schrijft hij op de portaalsite EurActiv.com.

De donoren, zo klinkt het, zitten gevangen in hun verplichting tot een onderhandelde oplossing van het conflict, waarmee ze in feite de voorwaarden die zijn gecreëerd door de Israëlische bezetting bestendigen omdat hun activiteiten voor staatsopbouw zich richten op slechts 40 procent van de Westelijke Jordaanoever (gebied ‘A’ en ‘B’, die onder volledige of gedeeltelijke verantwoordelijkheid van de PA vallen). Het door Hamas bestuurde Gaza wordt volledig uitgesloten.