Haal de kennis waar ze zit

Anil Gupta doceert aan het Indian Institute of Management in Ahmadabad, Gujarat. En hij geeft lezingen aan prestigieuze universiteiten in Berkeley, Cambridge en Boston. De kennis waarop hij die colleges baseert, komt niet louter uit dure academische tijdschriften, maar ook uit ontmoetingen met ongeletterde boeren. Bijvoorbeeld in het inheemse dorp Bastar, in de arme Indiase deelstaat Chhattisgarh.

Gupta vroeg aan Tanadi, een van de dorpsbewoners, waarvoor hij de struik gebruikte waarvan hij een scheut genomen had. Tanadi keek naar de grond en schokschouderde: ‘Voor niet veel bijzonders.’ De hoogleraar herhaalde zijn vraag nog eens. ‘Nu ja, we steken de takken in de rijstvelden om de snuitkever te verdrijven. Het irrigatiewater wast het medicijn uit de tak en verspreidt het over de planten.’ Anil Gupte kletst op zijn dij. ‘En dat noem jij niets bijzonders? Dat is fantastisch’, roept hij uit. Tanadi voelt zich duidelijk aangemoedigd, want plots borrelen de recepten op uit zijn van betelnoten rood gekleurde mond: hij kent hout dat helpt tegen kiespijn, gebroken beenderen, malaria of stijve knieën. Het is dit soort kennis waarnaar Gupta op zoek is,

‘Wij leven in het informatietijdperk, maar toch laten we veel waardevolle informatie verloren gaan’, zegt Anil Gupta. ‘Het resultaat is dat meer en meer boeren gebruik maken van aangekocht zaaigoed van grote bedrijven, in plaats van verder te telen met hun eigen variëteiten en die verder te ontwikkelen. Die lokale variëteiten zijn immers veel beter aangepast aan de lokale bodem en microklimaat.’

Daarom zette Gupta het Honey Bee Network op. ‘Net zoals honingbijen verzamelen wij lokale kennis om ze daarna te verspreiden.’ Het middelpunt van zijn netwerk is een vrij toegankelijke database met intussen al meer dan 100.000 bijdragen waarin de creativiteit van grotendeels analfabete boeren opgetekend en toegankelijk gemaakt wordt. De opgedane kennis wordt soms ook omgezet in producten, die het netwerk aanbiedt. 15 procent van de opbrengst gaat dan naar het netwerk, de rest naar de individuele of collectieve scheppers van het idee of de kennis.

De kennistochten of sodh yatras van Anil Gupta brachten hem en zijn medewerkers al naar meer dan duizend dorpen in Assam, Gujarat, Kasjmir, Orissa, Rajasthan en West-Bengalen. De yatras worden gehouden wanneer het te schroeiend heet of te bitter koud is om op het veld te werken. Dat schept een sfeer van vertrouwen tussen de bezoekers en de dorpelingen, die tegelijk ook beschikbaarder zijn dan in de drukke dagen van oogsten of planten. Onderweg toont Gupta ook voorbeelden van creatieve oplossingen die boeren elders in het land bedachten. Wat de dorpelingen nog het meest verbaast, is het respect waarmee er over die concrete voorbeelden gesproken wordt. Precies dat is de fundamentele doelstelling van Anil Gupta: mensen doen geloven in hun eigen kennen en kunnen.

Klaus Sieg en Jörg Böthling zijn freelancejournalisten die vooral geïnteresseerd zijn in India, het platteland en ontwikkeling.