Israël wil Afrikaanse migranten deporteren

Israël is van plan 50.000 migranten uit Soedan en Eritrea het land uit te zetten. De migranten zouden terug naar Afrika gestuurd worden. Op donderdag kondigde de minister van Binnenlandse Zaken, Gideon Sa’ar, aan dat “de infiltranten” spoedig aangemoedigd zouden worden om “uit vrije wil te vertrekken”.

Het plan

Israël erkent de Afrikaanse migranten niet als vluchtelingen en beschouwt ze als economische migranten. In vergelijking met andere landen is dit een bijzonder strikte visie. Vluchtelingen uit Eritrea kunnen zo in vier vijfde van de gevallen in andere landen politiek asiel krijgen. Israël heeft geen enkele van de 36.000 Eritrese migranten in het land de status van politiek vluchteling toegewezen. 

‘Het eerste deel van het plan is bewustwording realiseren onder de infiltrantenbevolking, terwijl we hen helpen met de logistieke details van hun vertrek – inclusief kosten, vliegtuigtickets en het lot van de eigendommen die ze verzameld hebben in Israël regelen,’ zegt Sa’ar, ‘Later komt er een deadline waarna bepaalde delen van de infiltrantengemeenschap gevraagd zullen worden het land vrijwillig te verlaten. De staat zou dan niet langer extensies van visums uitdelen en zou wetten die het onmogelijk maken voor illegale migranten om te werken strenger toepassen.’

Een andere wet waarvan de staat gebruik zal maken is de Anti-Infiltratiewet. Deze wet definieert iedereen die Israël op irreguliere manier binnenkomt als een infiltrant – vandaar het woordgebruik van de minister – en maakt het mogelijk voor de staat om deze “infiltranten” tot drie jaar gevangen te houden zonder proces. Op deze manier kan de staat ook “vrijwillige” deportaties bewerkstelligen – de migranten die onder deze wet gevangen gehouden worden, ondertekenen vaak een document dat zegt dat ze vrijwillig het land verlaten. Het alternatief is opsluiting van onbepaalde duur.

Oeganda weet van niks

De migranten zouden na de joodse feestdagen volgende maand geleidelijk aan – vrijwillig – het land moeten verlaten. Het land zou een afspraak hebben met Oeganda en zou de migranten daarheen sturen. Een hooggeplaatste Oegandese figuur ontkent de deal echter. ‘Het overheidsdepartement dat vluchtelingenzaken behandelt zijnde, weten we niks van deze deal,’ zegt David Apollo Kazungu, commissaris van het Oegandese Vluchtelingendepartement, ‘Het gaat rechtstreeks in tegen het internationale recht dat zegt dat vluchtelingen niet teruggestuurd mogen worden naar hun land indien dit hen in gevaar zou brengen.’ Ook de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Elly Kamahungye, weet van niks.

‘Het akkoord werd vast behandeld door een andere overheidsinstantie die zich bezighoudt met buitenlandse zaken,’ zegt Dismas Nkunda, een Oegandese journalist en mensenrechtenactivist, ‘Het is duidelijk dat het gaat om een ruil voor verbeterde zakenrelaties en uitvoerige wapendeals tussen Israël en Oeganda. Er is al een hechte samenwerking tussen de twee landen. Het is niet verrassend dat het vluchtelingendepartement nog niet ingelicht werd.’

Israël onderhandelde ook met landen zoals Kenia, Ethiopië, Zuid-Soedan en Malawi om als opvangland te dienen. Het land in kwestie zou tot €6.000 krijgen per migrant dat het zou opvangen. Mogelijke agricultuur of militaire steun van Israël zou ook aangeboden worden. Volgens Israël wenst het land in kwestie echter anoniem te blijven.

‘Een overtreding van hun mensenrechten’

Mensenrechtenorganisaties binnen en buiten Israël protesteren hevig tegen het plan. Ze maken zich zorgen dat Israël de migranten direct of indirect via een derde land terug zou sturen naar hun land van oorsprong, waar hun leven in gevaar zou zijn. Ze vragen zich ook af welke status Oeganda – of een ander gastland – de migranten zou geven.

‘De aankondiging van de samenwerking met Oeganda heeft als doel het debat over deportatie naar een derde land opnieuw te doen oplaaien,’ zeggen verschillende mensenrechtenorganisaties in een persbericht. ‘Dit zou de rechters die moeten oordelen over de Anti-Infiltratiewet beïnvloeden via de media, zodat ze hun oordeel over een petitie om deze wet af te schaffen zouden uitstellen. Het moet ook druk uitoefenen op asielzoekers in Israël, zodat ze onmiddellijk het land proberen te ontvluchten, ongeacht hun eigen veiligheid.’

Indien de migranten naar Oeganda gestuurd worden, komen ze waarschijnlijk terecht in kampen gebouwd door het VN Vluchtelingenagentschap. Oeganda heeft zo al meer dan een kwart miljoen vluchtelingen binnen zijn grenzen, onder meer uit Congo, Rwanda en Soedan.

‘De omstandigheden in deze kampen zijn verschrikkelijk,’ zegt Nkunda, ‘Ze zijn niet meer dan grote gevangenissen. De vluchtelingen mogen de kampen niet verlaten zonder toestemming van de autoriteiten. We noemen ze “warenhuizen voor mensen”. De mensenrechtenorganisaties zijn nog niet begonnen zich voor te bereiden op de aankomst van de vluchtelingen. Wanneer we bevestiging krijgen, zullen we protest indienen. Dit is een duidelijke overtreding van hun mensenrechten. Deze mensen kozen er niet voor naar Oeganda te reizen. Ze kwamen omwille van een duidelijke reden naar Israël.’

Awat Ashbar, een Eritreeër die al zes jaar in Israël verblijft, drukt zijn teleurstelling over het akkoord uit. ‘Als Israël me naar Oeganda stuurt, dan is het alsof een mes aan mijn buik gezet wordt. Oeganda zal ons terugsturen naar Eritrea. We zijn zeer bang.’