Kristel Callebaut: 'Een menswaardig leven is een recht voor iedereen'

Kristel Callebaut (47) is in het dagelijkse leven opvoedster in Het Veer, een therapeutisch kinderdagverblijf in Sint-Niklaas voor kinderen met een ernstig meervoudige beperking. Tijdens haar vakantie trekt ze naar Hongarije om training te geven aan collega’s van een instelling voor mensen met een beperking.

  • Bianca De Wolf Kristel Callebaut (opvoedster) en collega Dirk De Schrijver (kinesist) tijdens een training voor Hongaarse collega's. Bianca De Wolf

We ontmoeten Kristel in Scent Erzsébet Otthon, een instelling voor 150 mensen met een fysieke en/of mentale beperking in Ipolytögyes, een dorpje met 200 inwoners in Hongarije. Samen met 24 tweedejaarsstudenten orthopedagogie van de Hogeschool Gent en 3 professionelen verblijft ze acht dagen in de instelling. Kristel: ‘Ik geef samen met Dirk De Schrijver, collega-kinesist, vier dagen training in de vaardigheden van de basale stimulatie aan 15 Hongaarse collega’s.’

Dagelijkse handelingen die er toe doen

‘Deze trainingsweek is gegroeid uit een samenwerking die 25 jaar geleden is gestart door Marie-Rose Pauwels, docent orthopedagogie van de Hogeschool Gent. Marie-Rose reist meerdere keren per jaar naar Ipolytögyes en adviseert personeel en directie over nieuwe visies en trends in het orthopedische werkveld en ondersteunt hen in de zoektocht naar extra sponsoring’, verduidelijkt Kristel.

Deze week is een unieke maar ook confronterende ervaring voor alle partijen. Want hoewel er, met veel minder middelen dan in Vlaanderen, voor de bewoners wordt gezorgd, blijft het omgaan met mensen met een ernstig meervoudige beperking een moeilijke opgave.

En laat dit nu net de expertise van Kristel zijn: ‘Twee derde van het totale personeelsbestand van 100 mensen zijn ongeschoolde of laaggeschoolde werknemers uit het dorp of de omringende regio. Zij maken lange dagen van 12 uur en worden weinig betaald. Een maandloon van deze “werkers” bedraagt tussen de 250 en 300 euro. En hoewel de meesten van hen het werk met hart en ziel doen, toch blijft het vaak beperkt tot het fysiek verzorgen van de bewoners: wassen, aankleden en voeden. De rest van de werktijd besteden ze aan poetsen, was en plas, mensen verschonen. Hun handenarbeid staat vaak in schril contrast tot de beter betaalde en minder uren kloppende therapeuten, die met minder zijn maar hoger in aanzien staan binnen de gezondheidszorg.’

De directrice erkent de frustraties en probeert hieraan te verhelpen, onder andere door stap voor stap een mentaliteitswijziging tot stand te brengen in de voorziening. Want iedereen is nodig om de machine te doen draaien. Door uitwisseling en training probeert ze de neuzen in dezelfde richting te krijgen.

Niet gemakkelijk in een periode waarin de crisis en de bijhorende sanering ook in de Hongaarse gezondheidszorg toeslaat. Kristel: ‘Het is een uitdaging om de beide groepen werknemers te doen inzien dat ze elkaar nodig hebben en dat ze samen de levenskwaliteit van de bewoners kunnen verbeteren. En dat ook de dagelijkse handelingen er toe doen als ze maar bewust en met aandacht voor de bewoner worden uitgevoerd. Met aangepaste basale stimulatie kan je het leven van mensen met zeer ernstige beperkingen verzachten en aangenamer maken. Het gaat dan om soms kleine handelingen waarmee je alle zintuigen prikkelt. Al doende leer je wat elke persoon leuk vindt en wat hem of haar doet reageren.’

Een voorbeeld graag. Kristel: ‘In plaats van ’s morgens het laken met een ruk naar het achtereind van het bed te gooien kan je het laken beetje bij beetje en al neuriënd wegtrekken. Of een luier verversen terwijl je zachtjes aan de bewoner vertelt wat je doet. Zelfs al weet je niet zeker of hij je wel begrijpt. Zo behandel je hem als mens en niet als een ding. Het zijn dagelijkse handelingen die vaak routineus en snel worden uitgevoerd. Vaak onder het mom van tijdsgebrek of een gebrek aan opleiding. Maar het is eerder een kwestie van het bewust zijn van de ander als een evenwaardige mens met gevoelens en emoties.’

Deze mensen zijn vaak onzichtbaar voor de buitenwereld. Ook in Vlaanderen. Sommigen stellen zich zelfs de vraag of het nog mensen zijn. Of ze nog enige levenskwaliteit hebben. Maar ik geloof rotsvast in een positief mensbeeld.

Planmatig werken

Deze “alternatieve vakantie” is het resultaat van een jaar geëngageerd en gemotiveerd zoeken en vinden. Een terugblik.

Geraakt door de ervaringen van Marie-Rose ervaringen in Hongarije, bezoekt Kristel midden 2012 de voorziening. Daar krijgt ze de vraag om het personeel te ondersteunen in het omgaan met personen met een ernstig meervoudige beperking. Ze bespreekt de vraag met haar collega Dirk en het plan rijpt om ondersteuning te vragen van de provincie Oost-Vlaanderen om een vorming te organiseren voor het personeel. Ze richten in september 2012 de vereniging Link! op; ‘verbinding’ of ‘brug’ in het Hongaars.

Maar het plan is nog niet af. Kristel: ‘Om de Hongaarse collega’s de kans te geven om tijdens de werkuren deel te nemen aan de training werken we samen met HoGent. Studenten orthopedagogie krijgen de kans om mee te gaan naar Ipolytögyes om de dagelijkse werking te ondersteunen zodat het personeel met een gerust hart kan deelnemen aan de training. Twee ervaren professionals, een opvoedster en een ergotherapeute ondersteunen de studenten bij het dagelijkse werk.’

In november 2012 ontmoeten de projectleden de directie en enkele personeelsleden van Szent Erzebet in België. De plannen worden uitgelegd en iedereen is enthousiast. Het echte werk kan beginnen. Kristel: ‘Tijdens de paasvakantie gaven we 56 studenten, waarvan 24 zich engageerden voor het project, de basistraining basale stimulatie. Als voorbereiding op hun vrijwilligerswerk in Hongarije. Ook voor hen is het een engagement dat buiten het reguliere curriculum valt.’

Het zijn ook mensen

Waarom engageert Kristel zich specifiek voor mensen met een ernstig meervoudige beperking? Kristel: ‘Deze mensen zijn vaak onzichtbaar voor de buitenwereld. Ook in Vlaanderen. Sommigen stellen zich zelfs de vraag of het nog mensen zijn. Of ze nog enige levenskwaliteit hebben. Maar ik geloof rotsvast in een positief mensbeeld. En dat je pas mens kan zijn als je met anderen in contact komt en communiceert. En gedrag, hoe klein ook, is communicatie. En zelfs mensen met een ernstig meervoudige beperking zijn in staat om te communiceren. Het is aan ons, “gezonde mensen” om die communicatie te herkennen en te erkennen.’

Maar waarom deze boodschap dan niet in Vlaanderen uitdragen? Kristel: ‘In Vlaanderen hebben instellingen en personeel middelen en kansen genoeg om hier bewust mee aan de slag te gaan of om zich bij te scholen. Zelfs in tijden van crisis en bezuinigingen is er nog meer mogelijk dan hier. Daarom stel ik mijn expertise graag gratis ter beschikking van deze instelling die, ondanks het gebrek aan middelen en mankracht, ervoor kiest om deze specifieke groep meer levenskwaliteit te bieden. Het is mijn manier om een steentje bij te dragen aan een rechtvaardigere wereld.’

Kristel geeft toe dat het ook een uitdaging is om deze manier van werken structureel in te bedden in de bestaande werking. De samenwerking die individueel gestart is krijgt hierdoor een diepere betekenis. Die door het thuisfront niet altijd wordt begrepen. Kristel: ‘Mijn man en twee jongvolwassen dochters steunen me in mijn engagement. Maar mijn bezorgde ouders bijvoorbeeld vinden dat ik het mezelf moeilijk maak om ook tijdens mijn vakantie met zo’n zware problematiek bezig te zijn. Maar dat is nu eenmaal mijn gedrevenheid om een beetje meer te doen dan wat de goegemeente van me verwacht. En anderen helpen een menswaardig leven te leven, stopt niet bij het uittikken op het werk of op je zevenenveertigste verjaardag.’

Meer informatie over het vrijwilligersproject Link! bij Kristel Callebaut, 0494 23 17 35.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.