Marokkanen protesteren

Sinds:
Vanaf 31 januari werden op verschillende plaatsen sit-ins van kleine groepen jongeren georganiseerd, om steun te betuigen aan de revoluties in Tunesië en Egypte. Daaruit ontstond het idee om op 20 februari ook in Marokko met protestacties te beginnen.

Waar:
In de weken voor 20 februari vonden sit-ins plaats in Tanger, Fes, Rabat, Agadir, Khenifra en Imzouren. Op 20 februari vonden de belangrijkste demonstraties plaats op vier locaties: Tanger bij het Verenigde-Natie-Plein, Rabat op het Bab El Ahad-plein, Marrakesh bij Bab El Doukala en Casablaca op het Mohamed-V-plein. Lokale bronnen bevestigden dat in Tanger en Larache politiehoofdkwartieren zijn aangevallen. Rellen zijn ook gemeld vanuit Fes, Al Hoceima, Guelmim en Larache. Daarnaast kwamen ook in steden als Tetouan en Agadir mensen op straat. Marokkanen in het noorden bleven ook in de dagen na 20 februari demonstreren en daarbij werd het leger ingeschakeld om een einde te maken aan het protest.

20 maart kwam er een vervolg van de acties van 20 februari met opnieuw grootschalige demonstraties verspreid over het hele land. Plaatsen waren onder meer Rabat, Casablanca, Tanger, Agadir, Marrakesh, Fes, Nador, Taroudant, Guelmim, Oujda en AlHoceima. Deze demonstraties verliepen vrijwel zonder incidenten, mede omdat de organisatoren zelf burgerwachten vormden om gebouwen te beschermen. Daarnaast riep Amnesty International de ordediensten op om geen geweld te gebruiken tegen demonstranten.

Dat laatste deed Amnesty International na het gewelddadig optreden van de politiediensten in Casablanca op zondag 13 maart toen de islamistische beweging Adl wal Ihsaan daar een demonstratie hield voor politieke hervormingen.

Eisen:
Constitutionele hervormingen, de ontbinding van het parlement, de vorming van een tijdelijke overgangsgregering, een onafhankelijke rechtspraak, een duidelijke scheiding van de machten, aansprakelijkheid voor verkozenen, gelijke taalrechten voor de Marokkaanse Berbers, aanpak van de corruptie, de vrijlating van alle politieke gevangenen en de aanpak van de werkloosheid en armoede.

Mobiliserende groepen:
Jongeren van de Beweging van 20 februari trachtten via een Facebookpagina Marokkanen te mobiliseren om deel te nemen aan de protesten. Ook de Federatie van Berberse organisaties riep haar leden op om te protesteren.

Krijgen steun van:
Losse coalitie van cyberactivisten, linkse bewegingen, islamisten, het Berbers Mondiaal Congres, twintig mensenrechtenorganisaties waaronder de Marokkaanse Associatie voor Mensenrechten en Amnesty International Marokko. Ook prins Moulay Hicham, de neef van de Marokkaanse koning die in de Verenigde Staten woont, drukt zijn steun uit. Minstens twee politieke partijen hebben ook gezegd te willen deelnemen: de PSU en Annahj addimocrati. Later uitte ook de regeringspartij USFP zich als voorstander van de demonstraties voor verandering.

N°1:
Koning Mohammed VI, premier Abbas El Fassi.

Regeringspartijen:
Onafhankelijkheidspartij (conservatief, nationalistisch), USFP (links), PPS (socialisten), RNI (centrumrechtsen).

Oppositie:
Adl wal Ihsaan (islamisten), PSU (links), Annahj addimocrati (links).

Balans:
20 maart verliepen de grootschalige demonstraties vrijwel zonder incidenten. Een week daarvoor in Casablanca gebruikte de politie zeer hard geweld tegen demonstranten van de islamistische Adl wal Ihsaan. Daarbij viel de politie ook een zwangere vrouw en tienermeisjes aan. De demonstranten konden schuilen in een kantoor van de linkse PSU. Tientallen gewonden vielen toen de politie ook in dat kantoor wou binnendringen.

9 maart gaf de Marokkaanse koning Mohammed VI een speech waarin hij een voorstel voor een grondwetswijziging aankondigde. Via een referendum kunnen Marokkanen zich erover uitspreken. Volgens de 20 februari-beweging beantwoordt het voorstel niet aan de eisen. Eerder had Mohammed VI ook een nieuwe mensenrechtenraad geïnstalleerd.

Op maandag 21 februari stak de 25-jarige alleenstaande moeder Fadwa Laroui zich in brand in Souk Sebt, in centraal Marokko. Ze deed dat nadat ze geen sociale woning kreeg omdat ze een ongetrouwde moeder is.

Op 20 februari zijn bij een afgebrand bankkantoor Al Hoceima twee doden gevonden. In Imzouren zijn ook twee studenten vermoord. Volgens een lokale bron is het rustiger geworden nadat het leger naar het noorden van Marokko is getrokken, vooral naar Imzouren, maar ook naar Al Hoceima en Bni Bouyach. De nacht van maandag (21 februari) op dinsdag zouden volgens de bron ook vijftig actievoerders gearresteerd zijn. In sommige steden zouden op 20 februari voetbalhooligans ingezet zijn om voor vernielingen te zorgen.

Drie leden van de Vrije Beweging van Jonge Marokkanen zijn volgens de beweging gearresteerd. Tegenstanders van het aangekondige protest hebben een fimpje verspreid waarin ze de organisatoren van de 20 februari-protesten omschrijven als ‘aanhangers van Polisario en atheïsten die voor een splitsing van het land zijn’.

Reuters berichtte dat de Marokkaanse regering als reactie op de geplande protesten de voedselsubsidies voor 2011 bijna verdubbelde. Na een campagnevideo voor 20 februari kondigde de koning aan dat de bouw van sociale woningen zal versnellen.

De jeugdbeweging verwijst voortaan naar 20 februari als de ‘dag van de waardigheid’. Op woensdag 16 januari verscheen een campagnevideo online met Nederlandse ondertiteling waarin verschillende Marokkanen uitleggen waarom zij op 20 februari op straat zouden komen.

Uitspraken:
Minister van Communicatie Khalid Naciri: ‘Marokko zit sinds lange tijd op de weg naar een onomkeerbaar proces van democratie en een uitbreiding van publieke vrijheden.’

Minister van Jeugd Moncef Belkhayat over de mars op 20 februari op zijn Facebookpagina: ‘Mijn persoonlijk standpunt als Marokkaanse burger die woont in Casablanca en niet in Parijs of Barcelona is dat deze mars vandaag is gemanipuleerd door de Polisario.’

Prins Moulay Hicham, ook gekend als ‘de Rode Prins’ omwille van zijn linkse standpunten: ‘Marokko is geen uitzondering in de Arabische wereld en de jeugdbeweging van 20 februari is daar het bewijs van.’

Berichtgeving:
In tegenstelling tot de berichtgeving over 20 februari, werden de demonstraties op 20 maart wel vermeld door de nationale televisiezenders. De dagen ervoor werden jongeren van de 20 februari-beweging zelfs uitgenodigd om over hun acties te spreken.

De nieuwssite Mamfakinch is opgericht ter ondersteuning van de 20 februari-beweging. Een vakbond van het personeel van de televisiezender 2M heeft verklaard dat de zender moet waken over zijn geloofwaardigheid. De zender werd gelanceerd om meer ruimte te laten voor verschillende meningen en politieke visies, maar kreeg na enkele jaren het imago van een staatszender die niet meer is dan de spreekbuis van de regering. De woede op 2M werd duidelijk toen demonstranten met slogans en soms ook met geweld zich richtten tegen het personeel van de zender.

Vrijdag 18 februari werd een persconferentie gegeven door de organisatoren van de beweging Vrijheid en Democratie Nu. Via Twitter werd aangeraden om Facebookaccounten goed te beveiligen. Een account van ene Taher Lkhatar zou activisten via Facebook bedreigen. Zowel The Guardian, Al Jazeera, The New York Times als France 24 volgen de blog van de Marokkaanse Mariam Elmaslouhi die in Nederland woont en via Twitter de grote media over de protesten op de hoogte wilt houden.

Het is traditie in Marokko om felle censuur te gebruiken bij gevoelige thema’s, zoals regerings- en koningskritische berichtgeving. De meeste televisie- en radio-omroepen zijn eigendom van of staan onder controle van de Marokkaanse staat.