"Meer plezier op de Filipijnen" geldt niet voor journalisten

De reputatie van het land moet nog herstellen van de beruchte massamoord van 23 november 2009, toen 58 personen, in meerderheid verslaggevers, werden afgeslacht door een privéleger van een lokaal clanhoofd op Mindanao, Andal Ampatuan sr. In totaal zijn er 196 mensen aangeklaagd, inclusief het clanhoofd en zijn kleinzoon, maar slechts de helft is gearresteerd en nog niemand is veroordeeld.

Niemand veroordeeld

Zelfs van alle 152 moorden op journalisten sinds 1986 is nog niet één hoofdverantwoordelijke gearresteerd of veroordeeld, verklaarde de Nationale Unie van Journalisten van de Filipijnen (NUJP) vorige week, op de Wereldwijde Dag voor de Persvrijheid. De meeste moorden vonden plaats voor 2010, onder president Gloria Macapagal-Arroyo, maar minstens twaalf zijn er vermoord in de laatste twee jaar, onder Benigno Aquino III.

Toch is het land gestegen op de mondiale persvrijheidslijst, wierp een woordvoerder van het presidentiële kantoor vorige week tegen. En dat komt onder meer door de pogingen van de regering om straffeloosheid aan te pakken en het eigendom van verschillende media te spreiden.

“Maar na de Ampatuan massamoord is er geen verbetering gekomen in de situatie van journalisten in het land”, zegt Joseph Alwyn Alburo, vicevoorzitter van de NUJP. “Tegen het clanhoofd loopt een rechtszaak, maar de familie die de massamoord uitvoerde heeft nog steeds leden die aan de macht zijn en privélegers hebben. De Filipijnen zijn het derde gevaarlijkste land voor journalisten, na Irak en Somalië. Alle factoren die bijdragen aan de cultuur van straffeloosheid zijn nog steeds aanwezig.”

Smaad

Naast moord is ook de aanklacht wegens smaad een veelgebruikte tactiek van machtige politici. De NUJP en andere mediaorganisaties willen dat smaad gedecriminaliseerd wordt. Ook de VN Mensenrechtenraad heeft in januari bepaald dat de smaadwetten van het land in strijd zijn met de sociale en politieke mensenrechten. De raad deed dat als antwoord op een zaak van een tv-verslaggever die werd vastgezet nadat hij — correct — had bericht over een lokale politicus die met zijn minnares in bed was betrapt.

Een andere bezorgdheid van van journalisten is de concentratie van media in de handen van een paar mensen. Ze volgen met argusogen de pogingen van  Manuel Pangilinan van de First Pacific Group om een tv-zender op te kopen. De zakenman heeft al een andere zender in handen, plus telecommunicatie- en elektriciteitsnetwerken, en een belang in drie grote kranten. “Zo’n concentratie is vaak schadelijk voor journalistieke ethiek en redactionele onafhankelijkheid”, aldus Alburo.

Op een bijeenkomst om de Wereldwijde Dag voor de Persvrijheid te vieren hing een poster met de ironische leus “Meer plezier op de Filipijnen, ook voor journalisten?” Daaronder had een journalist geschreven: “Ja, want je voelt je elke keer weer een overlevende.” Een ander was hoopvoller en schreef: “Ja, er is zo veel om over te schrijven, zo veel om te veranderen.”