Nicaragua wacht op goed bestuur

Op 5 november kiezen de Nicaraguanen een nieuwe president. Zowel links als rechts trekt verdeeld en gehavend door corruptie naar de stembus. De kans is reëel dat Sandinistisch boegbeeld Daniel Ortega zijn slag eindelijk thuis haalt en de nieuwe president wordt. Maar waar voor welk beleid hij staat, is moeilijk te voorspellen.
Ortega is net als in 1984, 1990, 1996 en 2001 presidentskandidaat voor het FSLN (Frente Sandinista de Liberación Nacional). Van de revolutionaire commandant van de jaren zeventig of de Sandinistische president van de jaren tachtig is echter niet veel overgebleven. De frustraties over de nederlagen die hij opliep in de verkiezingen vanaf 1989 wegen zwaar. Het incestschandaal rond zijn stiefdochter Zoilamérica, dat in 1998 publiek werd, en het pact dat hij in 1999 sloot met de liberale president Arnoldo Alemàn om de belangrijkste machtsstructuren van de staat onder de twee partijen te verdelen, ondermijnden zijn geloofwaardigheid. Toch staat hij er anno 2006 opnieuw, vastberaden om de komende vijf jaar de nieuwe sterke man van Nicaragua te worden. Een caudillo in rasechte latinostijl: populistisch en charismatisch, maar als het moet autoritair en repressief.

Daniëlisten versus Sandinisten


De bewegingen die zich vandaag nog echt gebonden weten door de socialistische idealen van vroeger en begaan zijn met transparante politiek, hebben zich verenigd in de Beweging voor de Redding van het Sandinisme (MPRS-Movimiento por el Rescate del Sandinismo). Zij distantiëren zich liefst zo sterk mogelijk van wat men het “daniëlisme” is gaan noemen. De inspirerende figuur van de MPRS en presidentskandidaat was Herty Lewites, minister van Toerisme, maar die is in mei aan een hartaanval overleden.
MPRS trekt nu naar de stembus met Edmundo Jarquín als kandidaat, een technocraat die tot vorig jaar werkte op de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en gekend is als een bekwaam en integer persoon. Kandidaat vice-president is Carlos Mejía Godoy, de ooit zo populaire singer-songwriter van de revolutie. Ook priester-dichter en ex-minister van Cultuur Ernesto Cardenal en schrijfster Gioconda Belli behoren tot de MPRS. Edén Pastora, de legendarische Comandante Cero die twee jaar na de revolutie overliep naar de Contra’s om met de steun van de VS de FSLN-regering zo snel mogelijk ten val te brengen, is presidentskandidaat voor AC (Alternativas por el Cambio) maar de peilingen geven hem niet meer dan 1,1 procent van de stemmen.

Buitenlandse inmenging


Aan de rechterzijde van het politieke spectrum is de PLC (Partido Liberal Constitucionalista), de traditionele liberale partij van Arnoldo Alemán, gestigmatiseerd door de schandalen van zijn voorzitter en ex-president (1995-2000). Alemán werd in 2003 schuldig bevonden aan corruptie en witwaspraktijken en kreeg twintig jaar gevangenisstraf. Een straf die hij -met dank aan Daniel Ortega- nu uitzit in een erg luxueuze flat. Door de corruptieaffaire heeft een deel van de PLC zich afgesplitst om het ALN te vormen, de Alianza Liberal Nicaragüense onder leiding van bankier Eduardo Montealegre. Het PLC trekt naar de stembus met José Rizo als presidentskandidaat.
De VS hadden liefst gezien dat beide partijen één gezamenlijke kandidaat naar voren hadden geschoven. VS-ambassadeur Paul Trivelli had in april publiek beloofd hiervoor geld en technische ondersteuning te leveren. Maar de PLC weigerde in te gaan op het voorstel omdat de VS Alemán zelf liever kwijt dan rijk zijn en vinden dat hij beter zou opstappen om de partij van zijn stigma te bevrijden. En Montealegre wilde alleen op het aanbod ingaan als hij de president van de coalitie zou zijn, wat het PLC niet nam. Het plan is dus mislukt. Montealegre, de man van het grote kapitaal en recent ook nog verwikkeld in financieel gesjoemel met waardepapieren, is nu de favoriet van de VS.
De eenheidskandidaat was voor de VS vooral van belang om Ortega van de overwinning te houden. Niet dat het FSLN-kopstuk zelf zo’n bedreiging is, maar zijn peetvader, de Venezolaanse president Chávez, is dat wel. Toen Ortega deze zomer op bezoek was in Caracas, zei Chávez nog onverbloemd dat Ortega zijn kandidaat is. Chávez wil zijn Bolivariaanse revolutie uitbreiden naar het noorden en Nicaragua inschakelen op de as Venezuela-Cuba-Bolivia. Chávez heeft niet gewacht op de overwinning van Ortega om met concrete steun over de brug te komen. Alle gemeenten met een FSLN-burgemeester -86 van de 153- bezorgde hij alfabetiseringsmateriaal. Nicaragua is opgenomen in het project Operacion Milagro dat 3 miljoen blinde Latijns-Amerikanen opnieuw wil laten zien. Venezuela stuurde grondstof voor meststoffen, voor kleine producenten en coöperatieven. En, last but not least, hij richtte samen met alle gemeentebesturen een bedrijf op om ze jaarlijks 10 miljoen vaten petroleum te leveren aan een gunsttarief, wat in Nicaragua een cadeau van onschatbare waarde is.

Intussen in Nicaragua


De grote meerderheid van de Nicaraguanen wil maar al te graag steun uit het buitenland. In al de jaren van neoliberaal bewind, van de regering Chamorro in 1990 tot Bolaños vandaag, is de sociale situatie er niet rooskleuriger op geworden. 80 procent van de Nicaraguanen leeft in armoede, waarvan 45 procent in extreme armoede. Officieel heeft Nicaragua 5,6 procent werkloosheid, maar in de praktijk loopt dat op tot 25 procent. Van 1990 tot nu heeft 20 procent van de Nicaraguanen het land verlaten, vooral jonge mensen. Ongeveer 1 miljoen van de 5,1 miljoen Nicaraguanen vertrok naar Costa Rica, de VS of El Salvador. Zij sturen jaarlijks 1 miljard dollar naar hun familieleden. Dat vertegenwoordigt 20 procent van het BNP.
In de laatste rechte lijn naar de verkiezingen heeft Daniel Ortega niets onbenut gelaten om zijn positie te verstevigen. Zo sloot hij een alliantie met de oude aartsvijand en somocist Jaime Morales Carazo, die nu zijn vice-presidentskandidaat is. Ook de uiterst rechtse fractie van de PLC maakt deel uit van Ortega’s coalitie. En zelfs aartsbisschop Obando y Bravo, die de Sandinisten in de jaren tachtig te vuur en te zwaard bestreed, bevindt zich in Ortega’s kamp. In ruil heeft Ortega zich publiek uitgesproken tegen therapeutische abortus. De steun van Obando y Bravo is belangrijk, omdat de voorzitter van de Nationale Kiesraad een pion is van Obando en dat kan goed uitkomen.
Volgens de peilingen is er een kans dat Ortega wint in de eerste ronde. Daarvoor moet hij 35 procent van de stemmen halen en 5 procent of meer voorliggen op de tweede. Als hij het niet haalt in de eerste ronde, wordt een overwinning in de tweede ronde erg onwaarschijnlijk, gezien de coalities die zich dan wellicht tegen hem zullen vormen. Als het verschil klein is, zoals in Mexico, is fraude om die meerderheid in de eerste ronde te verzekeren, niet uitgesloten, vrezen veel Nicaraguanen.
‘Waar het vooral om gaat in deze verkiezingen’, zegt Nicaragua-specialist Johan Bastiaensen van de Universiteit Antwerpen, ‘is het herstel van de waardigheid van het politieke bestel.’ Daarom gaat de voorkeur van een goed deel van de intellectuelen, studenten en mensen uit de civiele samenleving naar Edmundo Jarquín van de MPRS, zegt Iván Garcia Marenco, onderzoeker in Managua: ‘Jarquin zal zich niet op sleeptouw laten nemen door corrupte ambtenaren, zal onafhankelijk zijn van de bisschoppen en de pastoors en zal zich ethisch verantwoorden.’
Reageer via info@mo.be

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.