Noorse wetenschappers waarschuwen voor verzuring Arctische Oceaan

Voor de industriële revolutie was de zuurtegraad in de oceanen tientallen miljoenen jaren relatief stabiel. Vandaag zijn de bovenste lagen van het zeewater echter ongeveer 30 procent zuurder dan 200 jaar geleden. De oorzaak is de enorme hoeveelheid CO2 die de mens produceert en die opgenomen wordt door de oceanen.

De Arctische Oceaan en haar omliggende zeeën zijn het ergst getroffen. Koud water neemt sneller CO2 op, en daarbovenop komt er almaar meer zoet water uit rivieren en smeltende ijskappen in de Arctische Oceaan terecht. Dat zoet water verzwakt het vermogen van de zee om de verzuring tegen te gaan, aangezien het lang niet zo goed is in het neutraliseren van de verzurende effecten van koolstofdioxide als zout water.

Geen weg terug

Bovendien valt de verzuring volgens de onderzoekers van het Centrum voor Internationaal Klimaat- en Milieuonderzoek in Oslo niet zomaar terug te draaien. ‘We zijn de belangrijke mijlpalen al voorbij’, zegt Richard Bellerby, samensteller van het rapport. ‘Zelfs als we nu stoppen met uitstoten, zal verzuring nog tienduizenden jaren meegaan.’ Jan Seys van het VLIZ (Vlaams Instituut voor de Zee) is het daarmee eens. ‘Net daarom beschouwen wetenschappers verzuring als een van de grootste problemen van de toekomst. Het is bijna onomkeerbaar. Bovendien wordt het ganse chemische evenwicht van de oceanen erdoor verstoord.’

Bedreiging voor het ecosysteem

De verzuring kan mogelijk rampzalige gevolgen hebben voor het ecosysteem in oceanen over de hele wereld. ‘De verzuring leidt ertoe dat er minder kalk beschikbaar is voor de vele dieren die dat nodig hebben om hun
skelet te vormen’, verklaart Seys. ‘Slakken, mosselen en inktvissen, maar ook koudwaterkoralen en kalkvormende roodwieren zullen het moeilijk krijgen.’

Wetenschappers kunnen vandaag niet met zekerheid zeggen wat de effecten op de voedselketen zullen zijn. Daar is meer onderzoek voor nodig. Toch noemt professor Jean-Pierre Gattuso van het Nationaal Centrum voor Wetenschappelijk Onderzoek in Frankrijk de resultaten die hij en zijn team bekwamen ‘extreem zorgwekkend’. Volgens zijn onderzoek zal de Arctische Oceaan tegen het einde van de eeuw volledig onherbergzaam zijn voor schelpdieren. Hun schelpen zouden weggevreten worden door de te hoge zuurtegraad. Een andere groep van weekdieren die nu al tekenen van “oplossing” vertoont, zijn de thecosomata, ook wel schelpdragende vleugelslakken of zeevlinders genoemd. Dit weekdier vormt een belangrijke bron van voedsel voor vele verschillende soorten vis.

Onvolgroeide oesters

Ook de mens ontsnapt niet aan de gevolgen van oceaanverzuring. De economische impact liet zich al voelen aan de Amerikaanse westkust, waar men de voorbije jaren te kampen heeft met een falende oesterkweek. De oesterlarven slagen er niet in hun schelp snel genoeg te laten volgroeien. Wetenschappers aan de universiteit van Oregon ontdekten dat de toegenomen verzuring aan de basis van de onderontwikkeling ligt.