Onderhandelingen grootschalig handelsakkoord EU-VS starten in juni

Grootste vrijhandelszone

Het kader voor het startschot van de officiële onderhandelingen is de topbijeenkomst van de G8 in Noord-Ierland op 17 en 18 juni. Als de VS en de EU erin slagen tot een akkoord te komen, zou dat de creatie van de grootste vrijhandelszone ter wereld betekenen. Samen omvatten de handelsblokken namelijk bijna de helft (47 procent) van de mondiale economische output en een derde van alle handelsstromen. Het is alvast de eerste keer dat de twee belangrijkste economische grootmachten dit stadium in de onderhandelingen bereiken. Nooit eerder lag vast wat wel en wat niet besproken zal worden.

Het voornaamste doel achter het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) is het creëren van werkgelegenheid en economische groei. Volgens de EU Commissie zou het ambitieuze nieuwe akkoord de Europese Unie op termijn ongeveer 400.000 jobs opleveren en het bruto binnenlands product (bbp) jaarlijks met 0,5 procent (86 miljard euro) doen stijgen. Daarnaast moet het helpen de stijgende concurrentie van China en andere opkomende economieën het hoofd te bieden.

Verschillende regels

Het TTIP zal in de eerste plaats de regels en productiestandaarden van de EU en de VS beter op elkaar afstemmen. De verschillen daarin vormen momenteel het grootste struikelblok voor de transatlantische handel. De uiteenlopende standaarden belemmerden een vlotte samenwerking op domeinen als landbouw en farmaceutica. Met het verdrag wil men ook alle toltarieven voor het in- en uitvoeren van producten tussen de twee handelsblokken afschaffen. Dat zou de omzet met meer dan 92 miljard euro kunnen doen groeien op een periode van vijf jaar.

Bedrijven aan beide kanten van de oceaan juichen de onderhandelingen alvast toe. Jürgen Thumann, president van BusinessEurope, de Europese vereniging van bedrijven en werknemers, en Thomas Donohue, president van de Amerikaanse Kamer van Koophandel, de  grootste Amerikaanse werkgeversorganisatie,  lieten in een gezamenlijke verklaring hun enthousiasme blijken. Ze noemden de overeenkomst  ‘een niet te evenaren kans om het concurrentievermogen, de tewerkstelling en de groei die nodig zijn in onze economieën te stimuleren’.  Het bedrijfsleven heeft dan ook intensief gelobbyd opdat de gesprekken zouden doorgaan.

Gevoelige punten

Eurocommissaris voor Handel Karel De Gucht sprak in februari de hoop uit om de deal tegen het einde van 2014 af te ronden. Velen vinden dit te optimistisch, aangezien de onderhandelingen tussen Brussel en Washington niet gemakkelijk beloven te worden. Het pad naar een allesomvattend transatlantisch handelsakkoord ligt bezaaid met tal van economische, culturele en politieke obstakels.

Een van de gevoelige punten die aangepakt moeten worden is landbouw. De EU verzet zich nog steeds tegen de Amerikaanse wens om genetisch gemanipuleerde gewassen op de Europese markt te brengen. Ondertussen dreigt Frankrijk om niet aan de onderhandelingen deel te nemen tenzij de culturele sector, waaronder de Franse film, uit het akkoord wordt gehouden. Frans minister van Handel Nicole Bricq noemde de eis ‘niet voor onderhandeling vatbaar’. Landen die wel akkoord gaan met het opnemen van de audiovisuele sector in de overeenkomst vrezen nu dat de Franse eis ervoor kan zorgen dat andere belangrijke Europese wensen door de VS verworpen worden. In een poging om Frankrijk gerust te stellen, stelde De Gucht in een verklaring op maandag dat ‘niets in het vrijhandelsakkoord met de VS het potentieel zal hebben om de Europese culturele diversiteit te schaden’.

Ook uit andere hoek komt er kritiek op het voorgestelde vrijhandelsakkoord. 11.11.11 wees in februari al op de maatschappelijke kost die het transatlantische verdrag teweeg kan brengen. De ngo vreest ervoor dat de EU en de VS hun aangepaste regels wel eens zouden kunnen opleggen aan de rest van de wereld. ‘Alleen al voor de positie van de ontwikkelingslanden of bij uitbreiding de rest van de wereld is een handelsblok EU-VS een reële bedreiging voor sociale regelgeving, klimaatinitiatieven en andere.’