Oplossing voor Libische ontheemden blijft uit

Tegen juni 2013 willen de Tawerghanen –die in de 18de en 19de eeuw vanuit sub-Saharaans Afrika naar Libië werden gebracht en ingezet als slaven– terugkeren naar hun vernielde Tawergha, de stad waar de voormalige slaven zich massaal vestigden.

In augustus 2011 werd Tawergha het slachtoffer van een wraakactie door revolutionaire milities uit de naburige stad Misrata. Die kwam er nadat een minderheid van Tawerghanen zich, aan de zijde van Khadaffi-troepen, schuldig had gemaakt aan systematische verkrachtingen en andere geweldacties in Misrata. De wraakactie door de Misrata-milities ging gepaard met grove mensenrechtenschendingen, zoals willekeurige arrestaties, foltering en moord. De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch documenteerde de schendingen uitvoerig.

Vanuit Misrata, nog steeds een bolwerk van gewapende groepen, blijft er felle tegenkanting tegen een terugkeer naar Tawergha. Die houding wordt door nogal wat Libiërs, fout geïnformeerd over de rol van de Tawerghanen, op begrip onthaald.

Georg Charpentie, de VN-afgevaardigde in Libië die onder meer verantwoordelijk is voor de ontheemden, noemt de leefsituatie in de kampen beter dan twee jaar geleden ‘maar nog steeds onaanvaardbaar’. Toch lijkt er hoop te zijn. Het voorbije jaar verminderden de aanvallen op de kampen en volgens internationale waarnemers werd de taboesfeer over het lot van de Tawerghanen deels doorbroken. Leiders van de Tawergha-gemeenschap verontschuldigden zich officieel tegenover de inwoners van Misrata en toonden zich bereid om mee te werken aan de uitlevering en berechtiging van Tawerghanen die zich schuldig hebben gemaakt aan gewelddaden in Misrata.

Maar een echt verzoeningsproces tussen Tawergha en Misrata blijft voorlopig uit. En dat hangt samen met de huidige toestand in Libië, dat er niet in slaagt om zijn veiligheidsdiensten te centraliseren, de vele gewapende milities in het land te ontbinden en de conflicten tussen lokale gemeenschappen te neutraliseren.