Ruim helft Zuid-Afrikaanse kinderen leeft in armoede

Een meerderheid van de Zuid-Afrikaanse kinderen leeft in een gezin dat moet rondkomen met minder dan 800 rand (85 euro) per maand. “Onaanvaardbaar”, vinden mensenrechtenbewegingen. “Een land als Zuid-Afrika heeft genoeg middelen om behoeftigen te helpen. De economie boert goed. Er is geen enkele reden dat een kind vandaag nog in armoede moet leven”, zegt Lynne Cawood, directeur van Kinderlijn Gauteng in Johannesburg.
Lukholo Ngamlala, de coördinator van de Kinderbeweging in Kaapstad, beschuldigt de overheid ervan de verkeerde prioriteiten te kiezen. “De overheid organiseert vaak kwistige feestjes. Met dat geld zou men veel hongerige kinderen kunnen voeden”, zegt ze.

Drugs om honger te vergeten

„Er zijn kinderen die het moeten doen met één maaltijd per dag, terwijl ze eigenlijk drie stevige maaltijden per dag nodig hebben. En de kinderen die geen eten hebben, vluchten vaak in de drugs om hun honger te vergeten”, klaagt Ngamlala.
Zuid-Afrika doet nochtans inspanningen om de armoede terug te dringen. Als een van de weinige landen op het Afrikaanse continent heeft het een systeem van basisinkomens voor de armste burgers. Het oorspronkelijke doel om hiermee 3,2 miljoen kinderen te bereiken, is ruim gehaald. Vandaag genieten meer dan 7 miljoen kinderen van een uitkering.
„Studies hebben al meermaals aangetoond dat deze uitkeringen niet alleen helpen om de armoede terug te dringen, ze bieden ook een betere toegang tot basiszorg en meer kansen op de economische markt”, zegt de minister voor Sociale Ontwikkeling, Zola Skweyiya.

Fraudeurs

In de praktijk loopt er echter heel wat mis met de uitkeringen. Vaak komt het geld niet terecht bij de kinderen, waarvoor het bedoeld is, maar blijft het plakken aan de handen van fraudeurs. Ngamlala is vooral bezorgd over de 1,1 miljoen aidswezen, die vaak onder toezicht staan van corrupte voogden. „Meer dan anderen hebben aidswezen genoeg voedsel nodig om hun aidsremmers naar behoren te kunnen innemen”, zegt ze.
De regering benadrukt dat ze de fraude aanpakt. „Onze antifraudecampagne heeft vorig jaar meer dan 400 miljoen rand (42 miljoen euro) opgeleverd. Er zijn meer dan 500 ambtenaren vervolgd op verdenking van corruptie en fraude met geld van sociale programma’s”, aldus Skweyiya.
Ondertussen blijven ngo’s grote druk uitoefenen op de Zuid-Afrikaanse overheid om het systeem van basisuitkeringen uit te breiden. Nu kunnen alleen kinderen in arme gezinnen en gehandicapten. Elk kind krijgt 190 rand (20 euro) per maand.
De overheid denkt er over na om het systeem uit te breiden naar alle arme Zuid-Afrikanen. Het wil ook de bovengrens van 14 jaar naar 18 jaar optrekken. „Wij geloven dat dit een grote impact zal hebben op de kinderarmoede”, zegt Cawood.