Spanje jaagt niet langer op mensenrechtenschenders

Volgens het principe van de universele jurisdictie kunnen Spaanse rechters de daders van misdaden tegen de menselijkheid, genocide en terrorisme berechten, waar ook de misdaden hebben plaatsgevonden, en wat ook de nationaliteit is van de daders.

Donderdag zal het Spaanse parlement dat principe zo goed als begraven. Spaanse rechters zullen zich alleen nog over dit soort zaken kunnen uitspreken wanneer de procedure gericht is tegen een Spanjaard, een buitenlander die in Spanje woont, of een buitenlander die zich in Spanje bevindt en wiens uitlevering door Spanje geweigerd is.

Baltasar Garzón

De nieuwe wet komt er via een spoedprocedure, waardoor hij al in maart van kracht kan zijn. De Volkspartij (PP) van premier Mariano Rajoy heeft de absolute meerderheid in het parlement.

Spanje is een van de landen die heel ver is gegaan in de toepassing van de universele jurisdictie. Vooral de bekende rechter Baltasar Garzón paste ze toe bij onderzoek naar de dictaturen in Chili en Argentinië, terwijl in die landen amnestiewetten van kracht waren.

Door de nieuwe wet worden een tiental lopende onderzoeken stopgezet. Het openen van een nieuw onderzoek zal heel moeilijk worden.

Chinese leiders

De hoogdringendheid van de parlementaire procedure heeft te maken met de internationale arrestatiebevelen die een Spaanse rechter op 10 februari uitvaardigde tegen voormalige Chinese leiders voor genocide en mensenrechtenschendingen in Tibet in de jaren tachtig en negentig.

De voltallige oppositie stemde vorig week tegen het wetsvoorstel bij een eerste stemming. Ook meer dan honderd organisaties protesteren tegen het voorstel.

Spanje wordt “een paradijs voor straffeloosheid”, zegt Ignacio Jovtis van Amnesty International. Het wetsontwerp “is geen beperking maar een afschaffing van het principe van universele justitie.” De vereisten die de nieuwe wet oplegt om nog een zaak te openen, zijn “onmogelijk”.

“Dit is een ad hoc-hervorming met de bedoeling zaken te sluiten die vervelend zijn voor Spanje”, zegt Lydia Vicente Márquez, directeur van Rights International Spain.