In straten en op pleinen

Op zo’n 25 kilometer van La Paz ontmoette ik toen Evo Morales, die mee opliep in de mars van de MAS (Movimiento al Socialismo), een indrukwekkende stille tocht met de typische wiphala-vlaggen die wapperden tegen de felblauwe hemel en de besneeuwde bergtoppen. ‘Stap voor stap, mars voor mars zijn we bezig met de opbouw van de macht van de indianen, de meerderheid in dit land’, sprak Morales toen. ‘Van gevecht tot gevecht bouwen we aan onze politieke macht opdat we op zekere dag onszelf kunnen regeren.’ Ze hadden het over “de herstichting van hun land”.

Ik vond het fantastisch als reporter dit historische moment te mogen meemaken. Ik had vijf jaar in de Andes gewoond, tussen de indiaanse gemeenschappen. Ik kon me echt wel inleven in hun strijd en hun vreugde. Eeuwenlang racisme en discriminatie, negering en verdrukking, en dan lijken de verhoudingen te keren, niet plots en toevallig, maar door de kracht van onderuit, door het volk dat wakker wordt en het woord neemt. Precies tien jaar daarvoor was dat ook gebeurd, en minstens even historisch, toen in Chiapas, Mexico, de Zapatistische Maya-indianen de strijd aanbonden met het neoliberalisme. 

De geschiedenis wordt niet geschreven in conferentiezalen en congrescentra, maar in de straten en op de pleinen, zo leerde ik in Latijns-Amerika. 

Ik beken, vele jaren heb ik met groot respect naar Morales gekeken, een caudillo, dat wel, maar een die het opneemt tegen de onderdrukking, voor zijn volk en voor Moeder Aarde.

Tot december 2009 heeft die bewondering stand gehouden. Toen zag ik Morales op de Klimaattop van Kopenhagen. Bolivia had zo’n krachtige dissidente stem kunnen laten horen, maar Morales sloeg de bal totaal mis en wist het niet verder te brengen dan sloganeske slippendrager van Hugo Chávez.

Ook die top staat onuitwisbaar in mijn geheugen gegrift. Nooit zoveel machteloosheid op een hoopje gezien, van de top die de wereld regeert! Zo’n beschamend tafereel. Van de kater die ik toen heb opgelopen, van de onmacht van de politiek en de vleugellamme positie van de VN tegenover de problemen van onze planeet, ben ik tot de huidige dag nog niet helemaal bekomen.