"Uitbreiding patentrechten bedreigt Mexicaanse landbouw"

“Ze proberen deze zo belangrijke sector nog meer te privatiseren”, zegt Adela San Vicente, directeur-generaal van de organisatie Semillas de Vida (Zaden van Leven). Volgens haar komt de hervorming er op aansturen van multinationals die meer eigendomsrechten wil op ontwikkelde variëteiten.

Het voorwerp van discussie is de hervorming van de wet op plantvariëteiten, die sinds 1996 van kracht is. De Senaat gaf in november al groen licht voor de hervorming, nu is het aan de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Besmetting met transgene soorten

De regering wil alle plantmateriaal, ook die uit oogsten, in de wet opnemen en de beschermingstermijn voor de kweker van 15 naar 25 jaar uitbreiden. De Nationale Dienst voor de Inspectie en Certificatie van Zaden zou de bevoegdheid krijgen om boetes en zelfs een teeltverbod op te leggen bij de schending van patentrechten.

Het risico bestaat de landbouwers die hybride zaden krijgen en die zelf gaan kruisen vervolgd worden omdat ze niet over toestemming beschikking om deze nieuwe zaden te gebruiken, zeggen experts.

“Men effent het pad voor de situatie waarbij de industrie rechten zou kunnen laten gelden als bijvoorbeeld inheemse maïssoorten besmet raken door transgene teelten, want dan bevatten die inheemse zaden hun genen”, zegt onderzoeker Alejandro Espinosa van het Maïsprogramma van het Nationaal Onderzoeksinstituut voor Bosbouw, Landbouw en Veeteelt (Inifap). “Dat zou de laatste nagel aan de doodkist van de Mexicaanse landbouw zijn.”

Espinosa heeft meer dan dertig maïssoorten ontwikkeld in het Inifap en nog eens twaalf aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico, die gebruikt worden door kleine bedrijven en op lokaal niveau verdeeld worden.

“Het inheemse zaaigoed is het enige dat de boeren gebruiken, en zij kunnen daar geen enkele aanspraak op maken”, zegt San Vicente.

Kritiek van Olivier De Schutter

Mexico, de twee grootste economie van Latijns-Amerika, telt ongeveer vijf miljoen families die van de landbouw afhangen, volgens officiële cijfers.

Vorige maand nog had Olivier De Schutter, de speciale VN-rapporteur voor het Recht op Voedsel, felle kritiek op het Mexicaanse landbouwbeleid. Dat is op maat van grote ondernemingen gesneden en verwaarloost de kleine boeren, zei hij.

De Schutter nam Mexico onder meer op de korrel voor de proeven met genetisch gewijzigde maïsvariëteiten. Besmetting van de oorspronkelijke variëteiten die in Mexico groeien, is volgens de VN-rapporteur moeilijk te vermijden, waardoor die soorten langzamerhand dreigen te verdwijnen. Bovendien dreigt de teelt van transgene gewassen internationale bedrijven als Monsanto te dominant te maken, zei hij.