VN vragen aandacht voor 16 miljoen tienermoeders per jaar

Wereldbevolkingsdag werd door de VN in het leven geroepen in 1989 om meer aandacht te vragen voor de problemen die samenhangen met het hoge aantal mensen op aarde. De VN liet zich hierbij inspireren door de “Vijf miljard-dag”, de dag dat de vijf miljardste wereldburger ter wereld kwam op 11 juli 1987.

Gezinsplanning mensenrecht sinds 1968

Op de Internationale Conferentie voor Mensenrechten van 1968 in de Iraanse hoofdstad Teheran verklaarden de VN-leden dat gezinsplanning en geboortespreiding mensenrechten zijn die voor iedereen gelden. 45 jaar later moeten we echter concluderen dat gezinsplanning nog niet voor iedereen toegankelijk is.

Hoewel in België het gebruik van “de pil” en andere anticonceptiemiddelen inmiddels zeer ingeburgerd zijn, is dit niet altijd het geval in het globale Zuiden. Hier hebben volgens het VN rapport By choice, not by chance naar schatting 222 miljoen mensen geen toegang tot vrijwillige gezinsplanning.

16 miljoen tienermoeders per jaar

Volgens de VN bevallen jaarlijks namelijk zestien miljoen meisjes jonger dan achttien jaar. Daarnaast ondergaan jaarlijks 3,2 miljoen meisjes een abortus in onveilige omstandigheden. De VN stelt dat zwanger worden voor veel tienermeisjes niet het gevolg is van een goed geïnformeerde keuze, maar eerder een resultaat van discriminatie, schending van de mensenrechten (zoals kindhuwelijken), ontoereikende voorlichting of seksuele dwang.

Dit jaar staat de Wereldbevolkingsdag in het thema van deze groep meisjes. Als tieners bevallen van een kind, is dit een gezondheidsrisico voor beiden. Volgens DFID – het Britse ministerie van ontwikkelingssamenwerking –  hebben vrouwen die tussen hun vijftiende en negentiende levensjaar bevallen twee keer zoveel kans om te overlijden in het kraambed als vrouwen die op latere leeftijd bevallen. Voor meisjes onder de vijftien ligt dit risico zelfs vijf keer hoger. Daarnaast houden tienermoeders hun hele leven lang een hoger risico om een zwangerschapsgerelateerde aandoening op te lopen.

Abrupt einde jeugd tienermoeder

Naast de lichamelijke risico’s kan een tienerzwangerschap ook psychologische schade toebrengen. Volgens het VN Bevolkingsfonds (UNFPA), het departement dat zich bezig houdt met bevolkingsvraagstukken, worden de mensenrechten van tienermoeders geschonden. Een zwangerschap betekent een abrupt einde aan de jeugd van meisjes. Daarnaast moeten tienermoeders vaak noodgedwongen stoppen met school, waardoor ze zich niet voldoende kunnen ontplooien en veel kansen mislopen in hun professionele leven.

Het VN bevolkingsfonds streeft naar eigen zeggen ‘naar een wereld waarin alle zwangerschappen gewenst zijn, elke geboorte in veilige omstandigheden plaatsvindt en waarin alle jongeren hun potentieel kunnen bereiken’. Dit mag misschien utopisch klinken, tienerzwangerschappen komen tenslotte ook in het Noorden voor, terwijl voorlichting en anticonceptie hier wel toegankelijker zijn. De Wereldbevolkingsdag van dit jaar is dan ook eerder een bewustmakingscampagne rond de problematiek van tienerzwangerschappen en het belang van toegang tot gezinsplanning.