Vrijwilligers meten straling Fukushima

In de nasleep van de nucleaire ramp in  Fukushima is de Japanse bevolking verontwaardigd over stralingslekken, besmet voedsel en de onmacht van de regering om de paniek te sussen. Wat mogelijk nog het ergste is na de ramp, zeggen activisten en burgers, is de voortdurende onzekerheid over de gezondheidsgevolgen voor de bevolking.

In de maanden na de catastrofe hebben de Japanse overheid, de nucleaire agentschappen en de eigenaar van de centrale, Tepco, verschillende, verwarrende en soms tegenstrijdige gegevens gepubliceerd. Als reactie daarop hebben vijftig vrijwilligers besloten om zelf metingen te gaan uitvoeren.

In april sloegen gelijkgezinden in Japan en de Verenigde Staten de handen in elkaar om Safecast in het leven te roepen, een netwerk om onafhankelijke en accurate metingen in heel Japan beschikbaar te maken.

De groep verdeelt mobiele detectoren en zet de uitkomsten van de metingen op het internet. Volgens Sean Bonner, directeur van Safecast, zijn inmiddels meer dan een half miljoen punten in Japan gemeten. De resultaten zijn schokkend, zegt hij.

Gebrek aan informatie

Yuko Yanagisawa, een 51-jarige arts van het Funabashi Futawa Hospital in de prefectuur Chiba, vindt de reactie van de overheid op de gezondheidsproblemen ernstig onvoldoende. In de streek, zo’n 200 kilometer van Fukushima, zijn ongezonde stralingsniveaus gemeten.

De enige reactie van de overheid, zegt ze, was het optrekken van de aanvaardbare blootstelling voor kinderen van 1 millisievert per jaar naar 20. “Dat heeft heel wat controverse veroorzaakt vanuit medisch oogpunt”, zegt ze.

Vanaf het begin had de overheid het moeilijk om de bevolking adequaat te informeren. Toen de resultaten van de eerste meting in de centrale beschikbaar waren, zei de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Haraguchi Kazuhiro dat de eigenlijke stralingsniveaus drie maal hoger lagen dan wat de bevolking te horen kreeg.

Ook over de invloed van de straling op levensmiddelen is weinig informatie. Jyunichi Tokuyama, specialist van het  Iwate Landbouw- en Visserijagentschap, was naar eigen zeggen geschokt toen hij de radioactiviteit mat op meer dan 300 kilometer van de centrale. “De grootste oorzaak was het rijsthooi voor de runderen, dat ernstig radioactief besmet was”, zegt hij.

Betrouwbare informatie

“We spraken met een Japanse die naar eigen zeggen al sinds maart naar de lokale en nationale overheid belt om gegevens te krijgen over de straling, en ze heeft tot nog toe niet één meting te pakken gekregen in de buurt van haar huis”, zegt Bonner van Safecast. “Ik denkt niet dat de overheid probeert om informatie  te verbergen, ik denk dat de metingen gewoon niet voorhanden zijn.”

Bonner is naar eigen zeggen geschokt door de uitkomst van de metingen die hij vorig weekend uitvoerde op 28 kilometer van de centrale. De Japanse overheid heeft een zone van 20 kilometer rond de centrale geëvacueerd, de volgende tien kilometer is een vrijwillige evacuatiezone. De mensen in de vrijwillige zone krijgen geen financiële compensatie als ze besluiten te verhuizen.

“Zondag ontdekten we in die zone een besmetting van 20.000 detecties per minuut (cpm),” zegt Bonner. “Het was 28 kilometer van de centrale. Er waren agenten die er de hele dag zonder beschermende kledij aanwezig waren om ervoor te zorgen dat niemand in de evacuatiezone binnen kon. Ze zeiden dat ze geen idee hadden van de straling, dat hen gewoon verteld was om daar post te vatten.”

De Japanse overheid beschouwt officieuze metingen als niet-authentiek en heeft de bevolking opgeroepen om enkel de cijfers van de overheid te vertrouwen. Maar Bonner maakt zich sterk dat hij maandelijks zal terugkeren naar Japan met een team van vrijwilligers.

“Het is duidelijk dat er bijna overal een gebrek aan gegevens is”, zegt hij. “We gaan ook meetapparaten uitdelen aan mensen in de VS en in Europa. We gaan vaste sensoren opzetten en een apparaat ontwerpen dat we aan de bevolking verkopen. We hopen veel gegevens te kunnen verzamelen uit verschillende bronnen.”