"WHO hangt te veel af van geldschieters"

De 194 leden van de Wereldgezondheidsorganisatie leveren nu bijna 20 procent van de werkingsmiddelen, ongeveer 4 miljard dollar (3 miljard euro). De rest komt van private donaties, onder meer van de Bill en Melinda Gates Foundation, en via projecten die gefinancierd worden door enkele industrielanden, waarbij de donoren zelf bepalen waar het geld naartoe gaat.

Op die manier kunnen met de reguliere bijdragen van de lidstaten alleen maar de lonen en sociale bijdragen van de ongeveer achtduizend personeelsleden betaald worden. De regeringen, vooral die van het Zuiden, hebben zo amper impact op de WHO-beslissingen.

Geprivatiseerd

De laatste zeven jaar hebben alle donoren geld gegeven voor zaken die geen prioriteit zijn, zegt voormalig WHO-topman Germán Velásquez. De WHO is zo goed als geprivatiseerd, zegt hij.

Velásquez, die nu adviseur is van het South Centre, een intergouvernementele organisatie van ontwikkelingslanden, stelt voor om in een periode van vijf tot tien jaar het publieke karakter van de WHO te herstellen. Geleidelijk aan moet het reguliere budget, het budget “dat de staten kunnen controleren”, verhoogd worden, zegt hij.

Andrew Cassels, directeur strategie van de Wereldgezondheidsorganisatie, formuleert het nog anders. “We moeten een eind maken aan deze situatie waarbij de lidstaten de doelstellingen bepalen en vervolgens slechts 20 procent van de begroting bijdragen. Als we een echt verantwoordelijk VN-gezondheidsagentschap willen, dan moeten we de verantwoordelijkheid om doelstellingen te bepalen, koppelen aan de verantwoordelijkheid om de projecten te financieren om die doelstellingen te bereiken.”

Geneesmiddelen voor het Zuiden

Een ander belangrijk thema op deze algemene vergadering, die vandaag begint en tot zaterdag loopt, wordt het voorstel om een verdrag af te sluiten dat de ontwikkeling van geneesmiddelen voor het Zuiden regelt. In het huidige systeem worden grote delen van de bevolking van de ontwikkelingslanden over het hoofd gezien, zegt Velásquez.

De situatie in die landen vereist dringende actie, zegt hij. Overdraagbare ziekten kosten elk jaar nog steeds het leven aan tien miljoen mensen, van wie 90 procent in ontwikkelingslanden leeft. Een derde van de wereldbevolking beschikt niet over de medicijnen die ze nodig heeft.

Een werkgroep van experts heeft een rapport opgesteld over het probleem. Hij stelt voor onderhandelingen te beginnen die tot een bindend internationaal verdrag moeten leiden. Een van de belangrijkste punten in het rapport is het voorstel om de prijs van medicijnen voor het Zuiden los te koppelen van onderzoeks- en ontwikkelingskosten.

De vergadering moet ook beslissen over de herverkiezingen van directeur-generaal Margaret Chan.