Zandvlooien houden Oegandese kinderen van school

De twaalfjarige Jowaali Dhikusoka kan niet naar school. Hij kan van de jeuk en de pijn niet eens meer een pen vasthouden. Zijn handen en voeten worden geplaagd door zandvlooien. Die leven vooral op vieze, zanderige plaatsen, dichtbij hun favoriete graasgrond: de vacht van huisdieren. Zwangere vrouwtjes nestelen zich echter ook in huid van mensen, waarna ze groeien van 1 tot 10 millimeter.

Campagne

De zandvlo is geen nieuwe vijand, maar pas afgelopen maand begon de regering een campagne om voorlichting te geven over hygiëne en zieken te behandelen. James Kakooza, minister van Volksgezondheid, heeft er in eerste instantie 127.000 euro voor gekregen. Daarmee moet hij ook eerste hulp verlenen aan zeshonderd mensen in de regio Busoga, die ernstige infecties aan de parasiet hebben overgehouden.

De aandoening, genaamd tungiasis, kan leiden tot grote ontstekingen, zweren en koudvuur. In Busoga en in het oostelijke district Bugiri zijn er zelfs al een paar mensen aan overleden. Nasitanzio Akisa, een bestuurder in het dorp Nabijingo, in Bugiri, vindt dat de regering veel te laat handelt. “Het probleem komt ieder droog seizoen terug, maar er is niet voor goede bestrijdingsmiddelen gezorgd.”

De organisatie Plan International verspreidt een middel dat de zandvlooien doodt en tegelijkertijd de wond verzorgt. Verder is echter vooral hygiëne van cruciaal belang. “We vertellen de  mensen dat ze niet op de grond moeten slapen, en hun huis niet moeten delen met kippen, geiten en varkens”, zegt parlementariër Rebecca Kadaga. “We vragen lokale overheden om wetten voor een betere hygiëne, zodat huizen bijvoorbeeld wekelijks ingesmeerd worden met koeienmest of de stevige grond uit mierenhopen.” 

Schooluitval

Omdat kinderen vaak op de grond spelen en een veel zachtere huid hebben, krijgen zij veel sneller last van de jiggers. Volgens het ministerie van Onderwijs is dit in de rurale gebieden een belangrijke oorzaak van schooluitval. Niet alleen vanwege de pijn, maar ook vanwege het stigma dat de ontstekingen met zich meebrengen, zegt gemeenteraadslid Charles Mukiibi. “Ze worden vaak geplaagd omdat ze de hele dag krabben en zich niet kunnen concentreren.”

“De leraar en de andere kinderen lachen me uit”, zegt de achtjarige Derick Ntalo, uit het oostelijke district Mayuge. Hij wil sinds acht maanden niet meer naar school.

Slechts een vijfde van de kinderen in Uganda doorloopt het hele basisonderwijs. Het tweede millenniumdoel, universeel basisonderwijs in 2015, wordt daarmee niet gehaald. Volgens een aantal experts speelt de zandvlo daar een cruciale rol in.