Zonder boerenbewegingen geen resultaten

Een voorbeeld daarvan is de stemming van de Code Agricole, een wet die voor het eerst de familiale landbouw herkent, pleit voor een beperking van de belastingen in de sector en de oprichting van een fonds voor landbouwontwikkeling. ‘Die wet zou nooit gestemd zijn in het parlement indien we daartoe geen speciale lobbycel hadden opgericht’, stelt Ivan Godfroid van Vredeseilanden. ‘Begin 2011 lagen tientallen andere wetten ook op behandeling te wachten maar wij zijn erin geslaagd de landbouwwet begin mei te laten stemmen.’

Zes Belgische ngo’s (Vredeseilanden, Trias, Solsoc, Oxfam, SOS Faim en Diobass) legden 40.000 euro op tafel om gedurende maanden een lobbycel in Kinshasa te installeren. ‘We hebben de volksvertegenwoordigers systematisch opgebeld’, zegt Paluku Mivimba, voorzitter van de FOPAC, de koepel van boerenorganisaties in Noord-Kivu en voorzitter van de nationale coördinatie van boerenorganisaties. Half september kwam echter het nieuws dat president Joseph Kabila de landbouwwet terug naar het parlement had gestuurd omdat een bepaald artikel hem niet zint. Het blijft dus afwachten of de wet nog gestemd raakt vooraleer het parlement eind oktober wordt ontbonden.

Stem in ruil voor T-shirt

De meeste boerenorganisaties die we ontmoetten, zijn afhankelijk van buitenlandse steun. De grote vraag is hoe krachtig ze zijn. De boerenbewegingen willen een rol spelen in de verkiezingen. Vea Kavima, de coördinatrice van Lofepaco, een boerinnenbond in Noord-Kivu: ‘De mensen waren ontgoocheld door de vorige verkiezingen. Toch overtuigen we hen om deel te nemen en dit keer niet te stemmen voor de politicus die hen een T-shirt geeft, maar voor zij die opkomen voor hun belangen.’

Die opmerking keert telkens weer terug. In Noord-Kivu werkt Vredeseilanden samen met zijn partners-boerenorganisaties aan een actie die kandidaat-volksvertegenwoordigers in de aanloop naar de stembusgang wil bevragen over hun kijk op de landbouw. Op een voorbereidende vergadering hierover valt wel op hoe zeer de boerenorganisaties extra geld willen voor zo’n actie.

Belgische ngo’s als Vredeseilanden en Trias werken, vaak met steun van Belgische en Europese autoriteiten, aan de uitbouw van sterke boerenorganisaties. In Butembo zien we hoe de coöperatieve Coocenki niet alleen haar leden aan goedkope meststoffen en zaad helpt, maar hun maïs opkoopt, maalt en verkoopt op grote schaal, onder meer aan het Wereldvoedselprogramma. Coocenki werkt al jaren samen met Vredeseilanden en zal nu zijn maïsmolens aandrijven met waterkracht.

Landbouwraden

Ook de BTC rekent in haar programma op de boerenorganisaties om de boeren tot hogere productiviteit te bewegen en om het gesprek met de autoriteiten aan te gaan in de zogenaamde Conseils Agricoles et Rurals de Gestion (CARG’s), een soort landbouwraden waar boerenorganisaties en autoriteiten met elkaar in overleg gaan.

De eerste ervaringen met de CARG’s zijn positief: het is een plaats waar boeren de lokale leiders kunnen confronteren met het falende beleid en de plagerijen. Men kan zich voorstellen dat zo’n confrontatie een begin van verbetering tot stand kan brengen –waardoor lokale autoriteiten bijvoorbeeld de boerenorganisaties als partners leren zien.

In Noord-Kivu werden 25 van de 45 “tractoren van de president” aan de boerenorganisaties doorgespeeld. In Bandundu geen enkele. Jacques Mitini van de koepel van boerenorganisaties van Bandundu is er niet over te spreken. ‘We worden kwaad als we die tractoren werkloos zien staan bij lokale politici. Als het tweede lot presidentiële tractoren niet naar ons komt, komen we op straat’, kondigt hij aan.

De BTC wil de CARG’s versterken. Dat zal ondermeer betekenen geld op tafel leggen opdat de boeren erheen kunnen en willen gaan. ‘We hopen echt dat de BTC in haar programma met de boerenorganisaties werkt’, onderstreept boerenleider Paluku Mivimba. ‘Anders vrezen we dat de Belgische inspanning niet veel blijvende resultaten zal hebben.’