Alles went (behalve De Wever)

Wat zijn wij toch flexibele wezens. Ongelooflijk hoe snel we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Met die gedachte word ik een weekend lang geconfronteerd tijdens een bezoek aan Keulen. Ik ben er om de finale van de Champions League bij te wonen van de Europese Handbalfederatie. Mijn aanwezigheid op zo’n massasportmanifestatie alleen al, zegt iets over de wendbaarheid van de mens. Bij ons is handbal niet zo populair maar in Keulen zijn zo’n twintigduizend fans van de vinnige sport komen opdagen voor hun belangrijkste finale.

De Wever beweert niet meer zonder militairen in het straatbeeld te kunnen, maar zou beter wat vaker naar zijn favoriete buurland Duitsland kijken. Er is geen politieagent, laat staan een legervoertuig te bespeuren tussen het station en de Lanxess-arena. Bij het binnenkomen wordt er eenmaal in mijn tas gekeken, en verder mag iedereen gaan en staan waar hij wil. Supporters van de vier deelnemende ploegen zoeken door elkaar hun weg naar de tribunes. Geen dranghekken, geen roodwitte linten waar je achter gedreven wordt.

Ineens valt op hoezeer wij in ons eigen land op korte tijd gewend zijn geraakt aan fouilles, wachtrijen en automatische wapens in het straatbeeld.

De Polen van Kielce in het geel, het donkerblauw van Paris-Saint-Germain, de rode Hongaren en de zwartwitte Duitsers van Kiel zitten zich broederlijk naast elkaar moed in te drinken in de Biergartens die buiten zijn opgetrokken. Het bier vloeit ook binnen rijkelijk, op de tribunes waar Senegalese bierdragers de trappen op en af lopen, met bekers en een rugzak vol gerstenat waaraan een slang is verbonden. Overwinningen worden gevierd, de nederlaag verdronken. Handbal telt bijna evenveel vrouwelijke als mannelijke fans, en die eerste drinken duchtig mee.

Ineens valt op hoezeer wij in ons eigen land op korte tijd gewend zijn geraakt aan fouilles, wachtrijen en automatische wapens in het straatbeeld.

Na de wedstrijd stroomt het stadion leeg, over de Hohenzollernbrücke het stadscentrum binnen. Op alle terrassen zitten mensen te kijken naar die andere Champions League finale die ook op verlengingen en strafschoppen uitdraait. Beter wordt dit weekend niet voor sportfanaten. Supporters van dezelfde ploeg omhelzen elkaar, maar geven de verloren tegenstrevers een bemoedigende schouderklop. Opnieuw is in de schaduw van de Dom geen polizei te zien. De gebeurtenissen van oudejaarsnacht in Keulen liggen nochtans geen half jaar achter ons, maar er kan langs de oevers van de Rijn zorgeloos gefeest worden.

Wij en zij

In de Dom steken twee moslima’s een kaarsje aan. Het ene meisje neemt een foto van het andere. Ik zou er vroeger nauwelijks acht op hebben geslagen en nu denk ik: snel, een foto, als tegengewicht!

Het discours over moslims in ons land, dat bestond vroeger niet. Wij beschouwden die bijzonder heterogene groep helemaal niet als een… groep. Nu is er een getal (bijna 800 000!) en met een bijhorend kaartje waarop je ze kan zien zitten. Het percentage ervan in uw gemeente, met een lichte of een dreigend donkere kleurschakering. Academisch slaat het op niets maar het beeld is er en beklijft. Zij zijn er. Een groep die ineens in de weg lijkt te zitten. Een nieuwe ‘zij’. En eenmaal geïnstalleerd wordt dat nieuwe taalgebruik de regel. Alles went.

Ik denk dat de erfenis van de N-VA het volledig gangbaar maken van het individuele schuldmodel zal zijn. Ieder voor zich en iedereen verantwoordelijk voor zichzelf.

Ik denk dat de erfenis van de N-VA het volledig gangbaar maken van het individuele schuldmodel zal zijn. Ieder voor zich en iedereen verantwoordelijk voor zichzelf. Als er lang genoeg wordt gezegd dat wie wil, kan, dan beginnen mensen dat te geloven.

Als het verdienstelijke emancipatieverhaal van enkele mandatarissen als norm verheven wordt, en voortdurend wordt opgevoerd, dan is het op den duur de maatstaf. Dan is het persoonlijk voornaamwoord ‘wij’ alleen nog gedefinieerd als de positie tegenover een voortdurende veranderende ‘zij’: de Walen, de werklozen, de berbers, de moslims, de Grieken, en zij die alles verkeerd interpreteren en niet goed hebben begrepen.

Dan had ik liever Vlaamse onafhankelijkheid als nalatenschap gehad.

De jacht op de dakloze

Op een toplocatie naast het Ludwigmuseum zitten een straatbewoner en zijn vriendin te glunderen. Ze dragen allebei een t-shirt van AC/DC dat dateert van voor Axl Rose er de zanglijnen overnam. Voor hen liggen drieëntwintig stukken karton met daarop een bekertje. Op elk stukje karton staat een woord: ‘Kino’ en ‘Hochzeitsreise’, er is een bekertje voor een nieuwe Porsche maar je kan ook inzetten op een nieuwe slaapzak of een isoleermatje. Of geld schenken zodat de man de krant kan kopen. Bier is ook een optie. ‘Origineel hé’, lacht de man me toe, duidelijk in zijn nopjes met zijn vondst. Het is zijn antwoord op het argument: ‘maar je weet niet waar ze je geld voor gebruiken’.

Want bij het oprukkende individuele schuldmodel hoort ook wel caritas (voor de mensen die het ‘echt’ nodig hebben) en de gever mag dan wel beslissen hoe zijn centen worden aangewend.

Ook hier een mantra die tot in den treure wordt herhaald: ‘er zit te weinig beweging in het middenveld’.

In Antwerpen is vorige week de ‘war on dakloosheid’ verklaard. Die laat toe dat ook privéspelers zich op de daklozenmarkt mogen begeven. Ook hier een mantra die tot in den treure wordt herhaald: ‘er zit te weinig beweging in het middenveld’. Een maatschappelijke opdracht hoor je als organisatie te verdienen, tender na tender. Het resultaat van zulke demarches is onverminderd minder kwaliteit voor meer geld, maar wel netjes geregistreerde interacties met ‘cliënten’. Maar hé, alles went!

Wij worden, in dat blijkbaar vastgeroeste middenveld nu geconfronteerd met studenten sociaal werk die helemaal mee zijn in dat verhaal. Kwalijk kan je het hen niet nemen, c’est l’air du temps. Zij absorberen ook maar wat ze rondom hen zien, horen, voelen.

Ik werd gevraagd om op de studiedag van een hogeschool de werking van mijn jeugdhuis wat nader toe te lichten. In de koffiepauze werd ik aan de directeur voorgesteld. Al snel lanceerde ik een van mijn boutades, namelijk ‘dat jeugdwerk dat geen politiek werk is, bezigheidstherapie is’. Hij repliceerde dat ik een ‘old school’ sociaal werker was. Ik heb het voor het gemak maar als een compliment beschouwd.

Als we lang genoeg worden voorgehouden dat we bedrogen worden, door mensen op de dop, dan geloven we het wel. Als alle vakbondslieden genoeg worden afgeschilderd als graaiers, dronken en vrouwen ambeterend, dan blijft dat beeld hangen. Als we echt tot in den treure toe horen dat we moeten besparen, langer werken, dat er geen alternatief is, dat we boven onze stand leven, dat zij niets moeten verwachten van ons voor ze Nederlands kennen, dat iedereen alle kansen die hij krijgt gewoon maar moet grijpen, dat we aan al die militairen maar zullen moeten wennen. Dan went dat. Want zo werkt dat. En daar zit een uitgekiende strategie achter.

Ik wil wennen aan koffiecocktails, man buns, aan shakes met boerenkool. Ik wil gerust van handbal leren houden. Ik ben niet vies van verandering.

Maar de luciditeit moet het wel van het aanpassingsvermogen blijven winnen.