Eet de wereld beter

Obsessief lijkt me een goed woord voor hoe we met eten omgaan. Ik kan me voorstellen dat onze voorouders obsessief met voeding moesten bezig zijn omdat voldoende eten geen dagelijkse garantie was. En hoe schandelijk dat ook is, voor een miljard mensen op deze planeet is dat nog steeds zo. Maar ook wij, moderne Homo sapiens sapiens in het westen, zijn geobsedeerd bezig met wat we in onze mond stoppen.

We kijken massaal naar kookprogramma’s op tv, hebben planken vol kookboeken en bloggen over onze kookkunsten. We verslinden restaurantrecensies, tweeten waar we gaan eten, trekken foto’s van ons bord en uploaden die naar Facebook. Tussendoor kiezen we de vis van het jaar, de barrista van het jaar, de lady chef van het jaar. Ondertussen lijken we gedoemd om voor eeuwig op zoek te zijn naar het antwoord op de vraag wat nu eigenlijk gezond eten is. We jojoën ons tussen verschillende diëten door, in navolging van dieetgoeroes en beroemdheden, en verzamelen superfoods in de natuurvoedingswinkel.

Als u nu denkt dat ik die obsessie ga veroordelen, dan heeft u het mis. Toegegeven, we zijn misschien een beetje collectief aan het doordraaien. Maar voeding verdient een zekere bekommernis. Voeding is niet iets om simpel over te doen. Natuurlijk moet er gezelligheid zijn. Natuurlijk moet ’t smaken. Natuurlijk moeten koken en eten een plezier zijn. Maar het moet ook méér zijn dan dat. Drie keer per dag maken we via onze maaltijd keuzes die een groter of een kleiner effect kunnen hebben op een hoop zaken.

Wanneer er dierlijke ingrediënten in je maaltijd zitten, kan je er gif op nemen dat die het product zijn van dierenleed.

Elke maaltijd heeft een ecologische voetafdruk en kan meer of minder bijdragen aan milieuproblemen zoals klimaatverandering, watervervuiling, verzuring enzovoort. Je kan kijken naar hoeveel energie er in je maaltijd kroop, hoeveel water, graan, soja of andere grondstoffen er voor nodig waren. Je kan je bekommeren om hoeveel voedselkilometers erachter zitten. Er kunnen ingrediënten op je bord liggen die werden geproduceerd in mensonwaardige omstandigheden. Wanneer er dierlijke ingrediënten in je maaltijd zitten – en dat is ongeveer altijd zo, tenzij je veganist bent – kan je er gif op nemen dat die het product zijn van dierenleed. Daarnaast is er de issue van voedselzekerheid in de wereld en hoe we ervoor zorgen dat iedereen dagelijks voldoende en voedzaam eten krijgt.

Wat ons eetgedrag betreft, moet er een en ander veranderen. En laat dat nu net een van de moeilijkst bij te sturen gedragingen zijn. Toen Jamie Oliver enige jaren geleden gezonde maaltijden wilde introduceren in een aantal scholen en de leerlingen daar niet meer naar de McDonald’s of Burger King in de buurt konden, werden een aantal moeders zo kwaad dat ze de bestellingen gingen opnemen van de leerlingen door de schoolhekkens, en hen even later hun favoriete junkfood kwamen brengen.

In de Verenigde Staten bestaat de zogenaamde Heart Attack Grill, een fastfood restaurant waar de obers gekleed zijn als verpleegsters en de klanten patiënten worden genoemd. Je kan er hamburgers met bijna een kilogram vlees bestellen (de zogenaamde “quadruple bypass” – wie hem opkrijgt, wordt beloond).  Toegegeven, het zijn extreme voorbeelden, maar ze illustreren hoe erg we gesteld zijn op onze vrijheid van keuze wat eten betreft, hoezeer we willen blijven eten wat we graag eten, los van de gevolgen. In die zin kan ons eetpatroon misschien nog het best gezien worden als een verslaving.

Superkoks, de mensen die Vlaanderen helpen koken, zijn in die context potentiële revolutionairen.

Maar laat ons dit alles positief bekijken: als wat op ons bord ligt voor zoveel problemen zorgt, draagt dat ook de kiem in zich voor vele oplossingen. En op dat moment wordt onze culturele obsessie met voeding een kans. Superkoks, de mensen die Vlaanderen helpen koken, zijn in die context potentiële revolutionairen. Niet toevallig deze week stelt EVA een nieuwe veggie kookopleiding voor professionals voor, enthousiast ondersteund door Kobe Desramaults en Seppe Nobels.

Kookboeken zouden handboeken kunnen zijn voor wereldverbeterarij (en sommigen zijn dat). Bloggers kunnen de rol opnemen van een soort stoottroepen. Elk gerecht kan een ode zijn, niet alleen aan smaak maar ook aan gezondheid, compassie en fairheid. En alle consumenten samen kunnen zich een weg eten naar een betere wereld. Gandhi zei het al: het machtigste wapen dat we hebben, is onze vork.

Ik hoop daarom van harte dat u met veel smaak deelneemt aan Dagen Zonder Vlees en wens u veel succes!

PS Tips en recepten nodig? Check dit Dagen Zonder Vlees-dossier.