Dat de mensheid zich in alle kleuren van de regenboog manifesteert, is nog niet overal doorgedrongen

Laat ons kijken naar de vlag, niet naar de afzonderlijke kleuren

© Brecht Goris

Het gebeurt niet vaak dat ik van mijn stoel val bij het lezen van een column. Maar Warda El-Kaddouri, geen onbekende voor de MO*-lezer, slaagde erin me een dreun te bezorgen waar ik nog niet overheen ben.

Onder de titel “Lelie-witte redacties” verhaalt ze in De Morgen haar wedervaren als beginnend freelance-journaliste op verschillende redacties in de Lage Landen. Warda is doctor in de Nederlandse taal- en letterkunde. Toch kreeg ze tijdens een sollicitatiegesprek te horen dat er twijfels waren of ze de Nederlandse taal wel voldoende beheerste. ‘Dat Nederlands mijn moedertaal kon zijn, kwam niet in hen op’, schrijft ze. Haar doctoraat was “blijkbaar onvoldoende”. Zo vind je natuurlijk nooit voldoende mensen om de leliewitte redacties een beetje bij te kleuren is haar conclusie. ‘Ik wilde net niet schreeuwend in een kussen heel hard weglopen’, roept ze wanhopig uit.

Geef haar eens ongelijk. Je zou voor minder van je stoel vallen. Vloekend vroeg ik me af of het paternalisme in onze gewesten dan nooit zou verdwijnen.

Vloekend vroeg ik me af of het paternalisme in onze gewesten dan nooit zou verdwijnen

Warda’s verhaal deed me denken aan dat van Ihsane Chioua Lekhli, die in 2013 (zes jaar geleden dus) de opdracht kreeg de Zevende Dag te presenteren naast Ivan De Vadder. ‘Het moest een bruin gezicht zijn’, zo citeerde dezelfde krant, die de column van Warda bracht, een collega van de VRT-nieuwsdienst. ‘Denk aan de quota’. Tegelijk voorspelde die collega dat Ihsane zo hard werkte dat ze wel niet op haar bek zou gaan. Zelf werkte ik bijna veertig jaar bij de VRT, maar nooit ofte nimmer heb ik gehoord dat een beginnend collega met Belgische roots er wel zou komen ‘door hard te werken’.

O ja, er werd ook benadrukt dat er bij de benoeming van Ihsane ‘geen sprake was van positieve discriminatie’. Wat een onverdraaglijke arrogantie spreekt toch uit die ongetwijfeld niet eens slecht bedoelde maar wel hoogst vrouwonvriendelijke en neerbuigende opmerkingen.

Maar loontje komt om zijn boontje. Ihsane werkt nu voor het Journaal. Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne interviewde ze mevrouw Almaci, voorzitter van Groen. Hier werd een Vlaamse partijvoorzitter “met Turkse roots” geïnterviewd door een Vlaamse journaliste “met Marokkaanse roots”. Beiden spraken Nederlands met een onvervalst Vlaams accent.

Op een bepaald moment beschuldigde mevrouw Almaci haar interviewster ervan dat ze ‘rechts achterna liep’. Mijn hemel, dat was de ridderslag! Hier speelde niet de etnische achtergrond, maar werd een kritisch journaliste afgeblaft door een politica in moeilijkheden, net zoals dat in de Wetstraat al eeuwen de gewoonte is. En geen mens die het over de “kleur” van beide dames had, wat een prachtig moment was dat.

Dat hindert me nog het meest, dat gedoe met de huidskleur van mensen

Toen kwam het stuk van Warda. Werden we zes jaar terug geslingerd, naar het zelfgenoegzame Vlaanderen waar journalisten alleen goed genoeg zijn als ze uit Vlaamse klei zijn gebakken. Of wit zijn. Dat hindert me nog het meest, dat gedoe met de huidskleur van mensen. Warda was niet wit genoeg, Ihsane moest bruin zijn. Niet alleen heeft de huidskleur niets te maken met de professionele kwaliteiten van mensen, het zijn manifest onjuiste criteria.

Zelf ben ik volgens de nieuwe voorschriften “wit”. Vroeger was ik “blank” maar dat woord zou een superioriteitsgevoel uitstralen. In de dikke Van Dale staat als betekenis van het woord “blanke”: mens van het blanke ras. De woordenboekenmakers geloven dus nog steeds in het bestaan van rassen. In 2019! Maar soit, er staat niet: ‘mens die zich superieur voelt aan andere rassen’. En als van overstroomde straten wordt gezegd dat ze “blank” staan, wordt zeker niet bedoeld dat het er beter wonen is dan in droge straten.

Maar vooruit, als sommige taalgebruikers gekwetst worden door het woord “blank”, wil ik best “wit” zijn. Maar wat is het verschil? Warda beschrijft de redacties als “lelie-wit”. Impliceert dat niet dat de witten van vandaag zich net zo goed beter voelen als de blanken van gisteren? Dat zij en zij alleen goede journalisten kunnen zijn?

Wat me evenwel mishaagt, is dat ze helemaal niet wit zijn. De koelkast in de keuken is wit, de schimmel van Sinterklaas is wit, lelies zijn wit, de sneeuw is wit. Maar zo zien de witte wijsneuzen er toch helemaal niet uit? Onze taal is de enige in West-Europa die voor het ontbreken van kleur twee woorden heeft: blank en wit. En de twee zijn niet echt synoniem.

Als een blanke huid zo wit is als sneeuw, is dat zeer uitzonderlijk. Vraag het maar aan de zeven dwergen, die zich over Sneeuwwitje ontfermden. Hooguit kun je zeggen dat we “wit” zijn op ons sterfbed. Maar zelfs dan niet echt. Daar heeft onze rijke moedertaal alweer een apart woord voor: “lijkbleek”. Als de kleurloze mens daarentegen aan zijn leven begint, is het best dat hij/zij een gezonde blos op zijn/haar wangetjes heeft. Zijn onze kindertjes dan roodhuiden?

Boeren, bouwvakkers, stratenmakers en andere beroepslui die de hele dag in open lucht werken zijn, net als vakantiegangers die de hele dag in de zon hebben gelegen, getaand, wat zeg ik, ze zijn bruin. Wat is dan nog het verschil met mensen die systematisch “bruin” worden genoemd? Hoezo, bruin? Hoe bruin zijn Turken? Hoe bruin zijn Afghanen? Is mevrouw Zakia Khattabi, de co-voorzitter van Ecolo, werkelijk bruin? En welke kleur hebben Spanjaarden en Portugezen dan?

Mensen bruin noemen, die net zo veel of net zo weinig kleur hebben als de zogenaamde witten, is stigmatiserend

Ach, u vindt misschien dat ik spijkers op laag water zoek, dat het niet echt veel belang heeft of we nu al dan niet kleuren op mensen plakken, die met de werkelijkheid niets te maken hebben. Geen belang? Als dat zo was, dan hadden we de discussie over blank en wit nooit gehad. Woorden hebben wel degelijk betekenis. Mensen bruin noemen, die net zo veel of net zo weinig kleur hebben als de zogenaamde witten, is stigmatiserend. Dan wordt toch gesuggereerd dat die bruinen niet echt evenwaardig zijn. Is dat niet precies wat Warda ondervonden heeft ?

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Ja, natuurlijk onze Afrikaanse medeburgers zijn zwart. Echt zwart, geen twijfel mogelijk. Maar ook voor hen, misschien zelfs nog meer voor hen, geldt: wat zegt dat over hen? Is Vincent Kompany vooral een goed voetballer of vooral een zwarte? Ha, hij is beide zal u zeggen. Zeer goed! Geldt dat ook voor de zwarten die, bijvoorbeeld, in Ninove wonen?

De mensheid manifesteert zich nu eenmaal in alle kleuren van de regenboog. Maar op heel wat plekken, kennelijk ook op redacties, is dat besef nog niet doorgedrongen. Het voormalige racistische Zuid-Afrika is nog lang niet de regenboognatie waarvan Nelson Mandela droomde. En ook de LGBTQ-beweging vindt het nodig met de regenboogvlag te zwaaien omdat nog steeds mensen vervolgd worden vanwege hun seksuele geaardheid.

Laten we dus kijken naar de vlag, niet naar de afzonderlijke kleuren. Laat kleurenblindheid heersen in heel ons doen en laten. Want het is zoals Deng Xiaopeng al zei: ‘Het maakt niet uit of de kat wit of zwart is, als hij maar muizen vangt.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.