Honger in het paradijs

Op VN-indexen over honger en ondervoeding prijkt Congo steevast bovenaan. Zeventig procent van de Congolese bevolking is ondervoed en krijgt onvoldoende eiwitten, koolhydraten en vitamines binnen. Dat verbijstert des te meer omdat Congo eigenlijk een landbouwmogendheid zou kunnen zijn die een deel van Afrika voedt. Congo is immers de “watertoren” van Afrika met een goed klimaat en eindeloos veel grond.

  • MO* Ruïnes van een palmoliefabriek in Lusanga MO*

‘Kinshasa voert ongeveer de helft van zijn voedsel in’, zegt Eric Tollens, professor emeritus in de landbouweconomie aan de K.U. Leuven, die de Congolese landbouw al vele jaren volgt. Nochtans werken vier op vijf Congolezen in de landbouw.

Oorlog

Waarom is er zo’n dramatisch verschil tussen de mogelijkheden en de werkelijkheid? De oorlog en het geweld die het land tussen 1996 en 2006 teisterden, en in het oosten van Congo nog steeds niet gestopt zijn, bieden zeker een deel van de verklaring. Op de hobbelige aardeweg die Kasindi met Beni verbindt –de voornaamste invalsweg vanuit Oeganda– zien we de ene kudde runderen na de andere lopen. ‘Tegenwoordig moet Oeganda Congo van vlees voorzien’, legt mijn chauffeur uit. Het vee dat ooit overvloedig aanwezig was in Congo, zeker in het oosten, is massaal afgeslacht tijdens de oorlog door de vele mensen met wapens.

Weggekwijnde agro-industrie

Maar de oorlog is niet de enige verklaring. In Bandundu, de provincie ten oosten van Kinshasa, hield de oorlog nooit lang huis. Toch kwijnde ook daar de landbouweconomie weg. In het stadje Lusanga zien we de overblijfselen van wat ooit een grote palmoliefabriek was. Opgericht door Unilever in 1911 werden hier de palmnoten van duizenden hectaren palmbomen door ruim 5000 fabrieksarbeiders verwerkt tot olie. De fabriek zonk, net als vele anderen in de streek, weg in het economische moeras waarin Congo onder president Mobutu belandde.

De palmplantage staat er nu verwilderd bij. Tegenwoordig wordt palmolie ambachtelijk geproduceerd: in de dorpen zie je overal gele jerrycans met palmolie, die met primitieve middelen uit de noten wordt geperst. Een groot deel van de agro-industrie verdween nog voor de oorlog begon.

Kappen en branden

Naast die agro-industrie had en heb je nog altijd miljoenen kleine boeren. Ook zij hebben de voorbije veertig jaar geleden. Stap voor stap viel elke vorm van ondersteuning en omkadering weg –goed zaaigoed, krediet, meststoffen, wegen, vorming en informatie… De staat is de boeren meer tot last dan tot hulp.

Het gevolg is een zeer primitieve landbouw die vooral gericht is op het naakte overleven van de eigen familie en steunt op het traditionele “kappen en branden”. Een boer kapt een deel van het bos, laat het drogen en steekt daarna alles in de fik. Waarna hij –eigenlijk vooral zij– over een veld beschikt waar alle onkruid verbrand is, de as als mest fungeert en de bodem vruchtbaar is voor een jaar.

Toen Congo nog dunbevolkt was, werkte dat prima: men kwam immers pas na 25 jaar, als het bos zich hersteld had, naar hetzelfde stuk grond terug. ‘Nu steekt men een zelfde veld soms al na drie jaar weer in brand. Zo raakt de bodem uitgeput en daalt de opbrengst’, zegt landbouwingenieur Aimé Makombo, die in Bandundu werkt voor de Belgische Technische Coöperatie (BTC), het agentschap dat de officiële Belgische ontwikkelingshulp uitvoert. Het gevolg van dat alles is een landbouw met zeer lage rendementen.

Lees verder

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.