Thailand zonder glimlach

Sinds januari 2004 is daar een hernieuwde opstand bezig tegen het centrale gezag in Bangkok en tegen de opgelegde inschakeling van de Maleise moslimbevolking in het officieel boeddhistische en overwegend Thaise koninkrijk. Het Center for Conflict Studies and Cultural Diversity (CCSCD) aan de Prince of Songkla University in Pattani houdt nauwkeurig bij wat die opstand in concrete cijfers betekent. Van januari 2004 tot eind augustus 2001 telden zij 11.074 “onrustincidenten” waarbij 4846 doden en 7995 gewonden vielen.

Een van de opvallende kenmerken van het geweld in Thailands diepe zuiden is dat meer dan de helft van de slachtoffers gewone burgers zijn. Daarnaast vormen mensen die in staatsdienst werken –in onderwijs, lokaal bestuur of overheidsadministraties– vaak het doelwit van gerichte aanslagen. En zoals vaak treft de reactie van de veiligheidsdiensten niet alleen de echte opstandelingen –die meestal onzichtbaar en onvindbaar blijven– maar ook machteloze burgers. Het CCSCD stelt dat de meerderheid van de omgekomen slachtoffers moslims zijn, terwijl de gewonden over het algemeen boeddhisten zijn.

‘De enige manier om dit langdurige geweld te laten ophouden, is door de etnische, historische en religieuze problemen rechtstreeks te benoemen en aan te pakken’, zegt Srisompob Jitpiromsri, hoogleraar politieke wetenschappen in Pattani. Hij gelooft dat daarvoor een aangepaste vorm van lokaal bestuur en gedecentraliseerde macht een eerste voorwaarde is. ‘Een tweede, even noodzakelijke, voorwaarde is dat de eigen organisaties en gemeenschappen van de ontevreden bevolking actief bestrokken worden bij het formuleren van oplossingen.’

Het geweld is de voorbije maanden weer toegenomen, en Jitpiromsi ziet een duidelijke link met de opkomst van de Puea Thai-partij van huidig premier Yingluck Shinawatra. De opstand brak namelijk uit onder het bewind van haar omstreden oudere broer Thaksin Shinawatra. Die was dan ook verantwoordelijk voor de ergste repressie die het zuiden gekend heeft sinds het in 1909 ingelijfd werd bij het toenmalige Siam.