Argentijnse strijd tegen ‘aasgierfondsen’ slechts topje van ijsberg

Argentinië weigert schulden af te betalen aan ‘aasgierfondsen’, financiële fondsen van commerciële instellingen die tijdens een crisis of faillissement van een land schuldpapier ver onder de nominale waarde opkomen en vervolgens via de rechter volledige afbetaling eisen. De Argentijnse president Cristina Fernández noemde deze praktijk eerder al “afpersing”.

Op 30 juli mislukte een nieuwe bemiddelingspoging in New York tussen vertegenwoordigers van de Argentijnse regering en deze sterk speculatieve fondsen. “Er is helaas geen regeling getroffen en Argentinië zal nu in een default terechtkomen (een default is betalingsverzuim dat kan leiden tot een faillissment, red.)”, zegt Daniel Pollack, die optrad als bemiddelaar voor de betrokken fondsen. “Deze default is niet alleen een technische kwestie. Het is een reële situatie die schade zal toebrengen aan de bevolking”, dreigde hij.

Bepaalde ratings classificeerden de Argentijnse schuld al als een “selectieve default”, terwijl de rechter tijdens een audiëntie op 1 augustus in een tribunaal in New York voorzichtiger was: “het is duidelijk dat er tot nu toe geen betalingen waren”, zei hij.

“Verhinderen dat iemand een bom geld opstrijkt is geen default. ‘Selectieve default’ bestaat niet. Ik heb die fondsen gezegd dat ze maar een nieuw woord moeten uitvinden”, zei president Fernández ironisch op de nationale televisie, tijdens de nacht van 31 juli.

Ineenstorting van reserves

Het probleem, zegt de regering, is niet zozeer het bedrag van 1,5 miljard dollar dat de rechter en de schuldeisers van Argentinië vragen, maar de manier waarop deze schuld zich zou vermenigvuldigen, als de obligatiehouders die eerder al een terugbetaling kregen van de Argentijnse staat voor een totaal bedrag van 539 miljoen dollar, nu ook betere voorwaarden zouden eisen voor de inlossing van hun schuld.

Daardoor dreigt de rekening voor Argentinië tot 500 miljard dollar dreigen op te lopen, wat het land zou terugtrekken in de enorme crisis die het failliet van het land in 2001 met zich meebracht.

“Een dergelijke ineenstorting van de financiële reserves zou niet alleen een impact hebben op de internationale handel, maar ook de wisselkoers onbeheersbaar maken. Daardoor zou de overige reserves hetzelfde lot beschoren zijn: ze zouden leeglopen in een ijdele poging om de stormloop van de dollar af te remmen”, voorspelt politiek analist Alejandro Horowicz.

Brutaal kapitalisme

Fernanda Vallejos, econoom aan de Universiteit van Buenos Aires, waarschuwt dat deze mislukking elke herstructurering van de schuld van Argentinië ontmoedigt, om “een kleine minderheid” te bevoordelen, “die gelijkstaat aan het meest brutale gezicht van het internationale financiële kapitaal”.

“Wie zou een herstructurering zoals die van de Argentijnse schuld aanvaarden”, vraagt ze zich af, “als men door procedures in tribunalen van eender welk land dit niveau van rendabiliteit kan bereiken, en 100 procent van de nominale waarde kan opstrijken?”.

Vallejos pleit voor een internationaal regulerend kader “dat de processen van schuldherstructurering bewaakt” en “grenzen stelt aan de absolute deregulering van de financiële markten die staten overweldigen en bevolkingsgroepen onderwerpen”.

Ondertussen groeit wereldwijd de consensus onder regeringen en internationale instellingen dat aasgierfondsen sterker gecontroleerd moeten worden. Alejandro Ducraroff, een advocaat gespecialiseerd in banken en financiën, zegt dat “bijna al deze fondsen betrokken waren bij de internationale financiële crisis die in 2008 uitbarstte, door zeer diverse en vaak regelrecht criminele speculatiemanoeuvres”. België en het Verenigd Koninkrijk zijn de enige twee landen waar aasgierfondsen vandaag al bij wet verboden zijn.

“In theorie verwerpt een groot deel van het ‘formele’ financieel systeem deze fondsen en vindt ze deze niet verzoenbaar met de ‘ethiek’ van zakendoen”, legt Ducraroff uit. “Maar men heeft tot nu toe geen enkele concrete stap ondernomen om hun activiteiten te beperken die, voor een zeer groot deel, via fiscale paradijzen verlopen”. Een debat waarin de polemiek rond Argentinië maar het topje van de ijsberg is.