Wat je op school niet leert, leer je op inburgeringscursus

Praktische kennis voor het “echte leven” leer je nog te weinig op school, vindt MO*journalist Kristof Clerix. Zijn oplossing? Stuur iederéén op inburgeringscursus– ook Belgen.

Daar stond ik dan, op de stoep van de faculteit in een Vlaamse studentenstad. Diploma’s Germaanse en Ontwikkelingssamenwerking op zak. Erasmuservaring in het buitenland. Ik kende de subtiele betekenisverschillen tussen to peek, to peer, to glance, to gaze en to glare. De Groten uit de Wereldliteratuur achter de kiezen. Het diplomatieke steekspel rondom de Kosovo-oorlog, Tobintaks, wereldsysteemanalyse en strategieën tegen knokkelkoorts: allemaal in detail bestudeerd. 

Het leek wel alsof ik al die jaren op de schoolbanken nooit iets had geleerd over de praktische dingen en abstracte begrippen die je als burger in België toch maar best onder de knie hebt.

Daar stond ik dan, op de drempel van het echte leven. Klaar voor de arbeidsmarkt. Vastbesloten een eigen plaats te verwerven in de maatschappij. ‘Ga je nu maar inschrijven op de RVA’, zei mijn pa.

De Rijksdienst Voor Arbeidsvoorziening, natuurlijk had ik er al eens ooit van gehoord. Vaagweg dan toch. Zoals die andere acroniemen uit het bureaucratische labyrint die me plots deden duizelen: OCMW, RIZIV, RSZ, VDAB… Eigenlijk wist ik nauwelijks iets over de complexe beslommeringen die ons maatschappelijke bestel met zich meebrengt.

Het leek wel alsof ik al die jaren op de schoolbanken nooit iets had geleerd over de praktische dingen en abstracte begrippen die je als burger in België toch maar best onder de knie hebt. Hou je vast:

Beroepsinschakelingstijd, werkloosheidsuitkering, burgerlijke aansprakelijkheid. Pensioensparen, belastingaangifte, huurcontract, hypothecaire lening. Domiciliëring. Domicilieadres. Vakbond, dertiende maand, notariële akte, remgeld, persoon ten laste, aanrijdingsformulier, ziekenfonds, tijdskrediet, opleidingscheques, medisch dossier…

Het lijstje met termen, voorzieningen, instanties, regels en formulieren leek wel eindeloos. En vooral: ik had er op school of aan de universiteit nauwelijks iets over geleerd.

 

Bloemkool bereiden

Een paar jaar later. Een buitenlandse schone ruilde haar roots voor een leven-met-mij in het exotische – nou ja – vlakke land. Ze moest een inburgeringscursus volgen: Nederlanse taalles, loopbaanoriëntatie en een cursus maatschappelijke oriëntatie. Verplicht. Het was de eerste logische stap op het pad dat later nog voerde langs diploma-erkenning en nationaliteitsverwerving. 

‘Een kennismaking met de Vlaamse samenleving.’ Ze mocht de cursus maatschappelijke oriëntatie – zestig uur in totaal – in haar eigen taal volgen. Een groot pluspunt, vond ze. De acht onthaalbureaus in Gent, Antwerpen, Brussel en de Vlaamse provincies bieden zelfs cursussen aan in het Farsi, Pular, Pasjtoe, Dari, Oerdoe en Tibetaans. Haar klas was een mix van nationaliteiten en opleidingsniveaus. 

Elke avond kwam ze enthousiast thuis van de lessen, waarin niet alleen kennis en vaardigheden maar ook ‘normen en waarden’ centraal staan. En neen, het ging niét over bloemkool bereiden noch stil zijn op straat na tien uur ’s avonds – twee beelden waar critici van de inburgeringscursus al eens lacherig mee aankomen.

Ze leerde over de koninklijke familie, de bestuurstructuur van België, de nationaliteitswetgeving, het metronet in Brussel, bezocht het Europees parlement, kreeg info over de RVA, VDAB, de ziekteverzekering, arbeidsrecht…

In een paar weken werd haar een survivalkit aangereikt met bijzonder nuttige informatie over België, de verblijfssituatie, gezin, werk, wonen, gezondheid, onderwijs, publieke dienstverlening, mobiliteit, consumptie en vrije tijd. Het was de omgekeerde wereld: na de cursus wist ze meer over instellingen, rechten en plichten dan ondergetekende inlander. 

Automechanicus / astrofysicus

Het inburgeringsbeleid in Vlaanderen en Brussel bestaat inmiddels tien jaar en is gericht op personen van vreemde origine die zich hier vestigen. ‘Ook bepaalde Belgen van vreemde herkomst behoren tot de doelgroep van inburgering’, staat te lezen op inburgering.be, een website van het Vlaamse agentschap voor Binnenlands Bestuur. 

Het aantal cursisten maatschappelijke oriëntatie is in Vlaanderen en Brussel gestaag afgenomen.

De voorbije jaren is het aantal cursisten maatschappelijke oriëntatie in Vlaanderen en Brussel gestaag afgenomen: van 19.571 in 2011 over 18.151 in 2012 tot 16.809 vorig jaar. ‘Die afname is te verklaren doordat er sinds 2011 minder nieuwkomers instromen in Vlaanderen’, zegt Joke Vispoel van het Agentschap voor Binnenlands Bestuur. ‘Bovendien neemt het aandeel EU-onderdanen toe in de instroom, en zij zijn niet verplicht om een inburgeringstraject te volgen.’ 

Dat laatste wil de nieuwe Vlaamse regering aanpassen, al valt het nog af te wachten hoe die passage in het regeerakkoord te rijmen valt met het principe van vrij verkeer in Europa. Dat principe verbiedt inburgering verplicht op te leggen aan EU-onderdanen. Zo’n vaart zal het dus wel niet lopen. En toch lijkt het me nuttig dat iederéén aan het begin van zijn beroepsloopbaan in België zo’n cursus maatschappelijke integratie volgt, of je nu voor metselaar, automechanicien, hartchirurg of astrofysicus hebt gestudeerd. 

Gewapend voor het echte leven

Natuurlijk is het in de eerste plaats de taak van het onderwijs om er voor te zorgen dat elke afgestudeerde zijn weg vindt in de maatschappij. Zo is in het kleuter- en lager onderwijs ‘burgerschapseducatie’ een van de ontwikkelingsdoelen en eindtermen van het leergebied wereldoriëntatie.

Een inburgeringscursus zou handig voor iederéén, juist omdat je in korte tijd basiskennis, vaardigheden en instrumenten verwerft die je wapenen voor het echte leven.

In het secundair onderwijs verwijzen de vakoverschrijdende eindtermen onder meer naar de ‘politiek-juridische, sociaal-economische en sociaal-culturele dimensies van de samenleving’.

Hoe kan het dan dat ik op de schoolbanken destijds zo weinig heb geleerd over de RVA en dergelijke?

Het Vlaams Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming wijst erop dat scholen en leerkrachten pedagogische vrijheid genieten. Ze zijn bijvoorbeeld vrij ‘hun eigen beleid te voeren, lesactiviteiten te kiezen, schooluitstappen te organiseren, leermiddelen zoals handboeken aan te kopen’ en ‘werkvormen zoals debatten te hanteren’.

Met andere woorden: elke school kan haar eigen accenten leggen. 

Toegegeven, op zijn minst leer je op school de vaardigheden om zelfstandig alle nodige informatie te sprokkelen die je in het echte leven nodig hebt. Toch zou een inburgeringscursus handig zijn voor iedereen, juist omdat je in korte tijd basiskennis, vaardigheden en instrumenten verwerft die je wapenen voor het echte leven.

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.