Nigeria: schimmenspel met Boko Haram

Het recente nieuws over een staakt-het-vuren en opgestarte onderhandelingen over de vrijlating van de meer dan 200 ontvoerde schoolmeisjes van Chibok  kan het beste in het licht geplaatst worden van een aanzwellende verkiezingsstrijd tussen de regerende Peoples Democratic Party (PDP) van zittend president Goodluck Jonathan en de All Progressive Congress (APC), een monstercoalitie van oppositiepartijen. De presidentiële verkiezingen die normaal doorgaan in mei 2015 komen steeds dichterbij. Het spreekt dus voor zich dat vooral zittend president Jonathan baat heeft bij een vredesbestand.

Indien Jonathan zich daadwerkelijk opwerpt als PDP kandidaat, dan kan hij met een overwinningsverhaal op zak zijn electorale kansen vergroten.  En alles wijst er ook op dat Jonathan zich kandidaat zal stellen voor een tweede ambtsperiode. Grondwettelijk gezien is er ook geen vuiltje aan de lucht, maar het plan gaat wel in tegen de verwachtingen van het noorden van het land, waar men de sleutel van Aso Rock, de presidentiële ambtswoning in hoofdstad Abuja, in handen wil zien van een noordelijke moslimleider.

Hoewel het APC nog steeds niet heeft beslist met welke kandidaat ze naar de verkiezingen zal trekken, staat het bij hen wel al vast dat het moslim uit het noorden zal zijn. De gedoodverfde kandidaat is oud-generaal Muhammudu Buhari. Maar omdat het APC veel te zwak te staat, is de kans groot dat de PDP met Jonathan opnieuw de verkiezingen zal winnen. In Nigeria ligt het meestal op voorhand vast wie de verkiezingen mag winnen. Maar de verwachte titanenstrijd tussen Jonathan en Buhari zou die traditie wel eens grondig kunnen verstoren.

Er is geen staakt-het-vuren

De recente officiële verklaringen over een staakt-het-vuren en onderhandelingen moeten sowieso met een korreltje zout worden genomen. De strijd gaat eigenlijk gewoon verder en het is ook niet de eerste keer dat er zich Boko Haram vertegenwoordigers melden in de Nigeriaanse media om te onderhandelen met de Nigeriaanse regering.

In 2012 kondigde een zekere Sjeik Abu Mohammed Ibn Abdulazeez in naam van Boko Haram een staakt-het-vuren aan. In 2013 doet een zekere Muhammadu Marwana hetzelfde. Maar de verklaringen van beide heerschappen werden kort daarna tegengesproken door de echte leiding van Boko Haram.

Afgelopen week verscheen er dan een openbrief bij Sahara Reporters (dat vanuit New York verslag uitbrengt over Nigeria). In die brief stelt een zekere Ahmadu Danladi zich voor als een veiligheidsadviseur van Boko Haram. Om eerdere verklaringen van het Nigeriaanse leger tegen te spreken, schrijft hij dat Abubakar Shekau, de leider van de Boko Haram, nog steeds leeft. Volgens hem verkeren de ontvoerde schoolmeisjes ook in goede gezondheid. Verder schrijft hij dat zijn leiders openstaan voor onderhandelingen over hun vrijlating, maar dan wel in ruil voor een compensatieregeling voor alle geleden schade.

Onderhandelingen in N’djamena

Alex Badeh, een woordvoerder van het ministerie van Defensie verklaarde eveneens dat er in de Tsjadische hoofdstad N’djamena wordt onderhandeld over de vrijlating van de schoolmeisjes. Maar Ahmad Salkida, een voormalige sympathisant van Boko Haram, die momenteel ondergedoken leeft in Qatar, stelt echter dat Danladi geen echte BH-vertegenwoordiger is. Hij stelt eveneens dat Abubakar Shekau nog steeds leeft.

Maar waarom zwijgt hij over de schoolmeisjes? Wie spreekt hier eigenlijk de waarheid? Dat valt natuurlijk moeilijk te achterhalen. Al deze tegenstrijdige verklaringen roepen enkel een heleboel onbeantwoorde vragen op: vinden er wel onderhandelingen plaats in N’djamena? Leeft Abubakar Shekau nu wel of niet? Waarom zijn de ontvoerde schoolmeisjes nog steeds niet teruggevonden? Leven ze nog wel? En waarom verschijnen er geen videoboodschappen met een woordvoerder die de veronderstelde bereidheid voor vredesonderhandelingen bevestigt?

Duizend Boko Harams

Wat we wel met grote zekerheid kunnen stellen, is dat Boko Haram zich de afgelopen maanden transformeerde van een gevreesde terreurbeweging tot een territoriale beweging. Momenteel controleert de beweging in de noordoostelijke deelstaat Borno een gebied ter grootte van pakweg België.

Boko Haram beschikt ook over uitvalbasissen in buurlanden Niger, Tsjaad en Cameroon. Alles wijst er dus op dat het militair offensief tegen Boko Haram niet de gewenste resultaten oplevert en dat het einde van de strijd nog niet in het zicht is.

Het verder verloop van het conflict zal hoe dan verder bepaald worden door de komende presidentiële verkiezingen. Als het daadwerkelijk een titanenstrijd wordt tussen zittend president Jonathan en oud-generaal Muhammudu Buhari dan is de kans heel groot dat er duizend Boko Harams zullen opstaan om de belangen van lokale of regionele politici te dienen of te dwarsbomen.  Indien er echte onderhandelingen plaatsvinden dan moeten die vooral gezien worden als pijnstiller om tijdens de komende verkiezingen erger te voorkomen.