Moslims en christenen protesteren samen in Cairo

Sinds 25 januari demonstreren honderdduizenden Egyptenaren tegen president Hosni Moebarak en zijn al dertig jaar durende regime. Tijdens de eerste week was er dagelijks sprake van botsingen tussen de politie en demonstranten. Daarbij vielen honderden doden en duizenden gewonden.

De demonstraties werden aanvankelijk georganiseerd door online-activistengroepen zonder specifieke religieuze binding, zoals de 6-April-beweging en de Jongerenbeweging voor Vrijheid en Gerechtigheid. Desondanks proberen sommige commentatoren de indruk te wekken dat het om een “islamitische revolutie in Iraanse stijl” gaat.

In verklaringen die later werden nagepraat door veel westerse media, zei de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op 31 januari: “Onze grote angst is dat zich een situatie ontwikkelt die al in veel landen — inclusief Iran — ontstaan is, namelijk een repressief, radicaal-islamitisch regime.”

Solidariteit

Volgens de demonstranten op het Tahrirplein demonstreren moslims en christenen echter zij-aan-zij.  “Er bestaat een groot solidariteitsgevoel tussen moslims en christenen”, zegt moslim Ahmed al-Assy (32). “Uit vrijwel alles wat de demonstranten roepen en wat de islamitische sjeiks preken, blijkt dat ze nationale eenheid belangrijk vinden.”

Gewelddadige botsingen tussen de politie en demonstranten in de eerste week van de demonstraties, gingen samen met een ontroerende interreligieuze vriendschappelijkheid. Christenen beschermden moslimdemonstranten, die middenin de chaos pauzeerden om te bidden, tegen aanvallen van de agressieve politie.

“Op 28 januari, toen het er erg heftig aan toeging, gaf iemand van mijn leeftijd me rugdekking”, zegt Yahia Roumi (24). “Later kwam ik erachter dat het om een christen ging. We zijn nu goede vrienden. We gaan altijd samen naar demonstraties.”

Aanslagen

Het overheersende eenheidsgevoel komt na twee jaar van groeiende spanningen tussen de beide gemeenschappen. Vorig jaar november waren gewelddadigheden tussen koptische demonstranten en veiligheidstroepen, nadat de autoriteiten het renovatiewerk aan een kerk in het district Omraniya in Cairo hadden stilgelegd. De kopten, die ondervertegenwoordigd zijn in de regering, klagen al lang over strikte beperkingen op het gebied van kerkenbouw.
 
Op 1 januari kwamen meer dan twintig christenen om bij een aanslag op een koptische kerk in Alexandrië. De daders zijn nog onbekend, hoewel de autoriteiten de misdaad toeschrijven aan een tak van Al-Qaeda.

De koptische christenen vormen ongeveer 10 procent van de Egyptische bevolking van 82 miljoen mensen. De rest van de bevolking is bijna helemaal moslim

Geen angst

De christenen doen mee aan de protesten ondanks het feit dat de koptische leider Shenouda III zich uitsprak voor het bewind van Moebarak. “Ik heb de president gebeld en gezegd dat wij achter hem staan”, zei de kerkleider op 30 januari op de staatstelevisie. Vijf dagen later herhaalde hij zijn standpunt en riep de demonstranten op om “hun gezond verstand te gebruiken en een einde te maken aan de protesten.”
 
Volgens een koptische priester, die anoniem geciteerd werd in de onafhankelijke krant Al-Shorouk, is de 87-jarige Shenouda een flink deel van zijn geloofwaardigheid kwijtgeraakt door zijn achterban min of meer te verbieden mee te doen aan de opstand.  “Ondanks het officiële kerkelijke standpunt hebben we jongeren toch aangemoedigd mee te doen”, zei de priester.

“Ik weet niet waarom paus Shenouda niet wil dat kopten demonstreren”, zegt Boutros, een kopt die al sinds 30 januari op het Tahrirplein demonstreert. “Is het om Moebarak te vriend te houden, of om ons te isoleren van onze moslimlandgenoten, waarvan veel kopten een verkeerd beeld hebben?”
 
“Ik ben hier veel jonge moslims tegengekomen, zelfs van de Moslimbroederschap”, zegt Boutros. “Ze hebben me uitgelegd dat volgens de islam christenen en christelijke plaatsen van samenkomst beschermd moeten worden. Ze hebben geen ideeën waar we als kopten bang voor moeten zijn.”

Kruiperig

Anders dan Shenouda, steunen sommige prominente christenen de opstand actief. “Demonstraties en sit-ins zijn een legitiem middel van expressie, in overeenstemming met de wet”, staat in een verklaring die werd ondertekend door diverse Egyptische katholieke en anglicaanse geestelijken en een handvol koptische intellectuelen. “Wij verwerpen de kruiperige houding van de kerkleiding, waarbij de kopten worden opgeroepen om niet mee te doen aan de opstand”, schrijven ze, verwijzend naar het standpunt van Shenouda.

Veel demonstranten geven de overheid de schuld van de spanningen tussen christenen en moslims. “Deze opstand zal niet alleen vrijheid brengen voor Egypte, hij zal ook meehelpen om de spanningen tussen christenen en moslims te verminderen. Van die spanningen profiteerde alleen het regime”, zegt Boutros.

Toen de politie zich op 28 januari terugtrok uit de straten van Cairo, zette Abdullah Rageb, een 42-jarige moslimambtenaar uit Oud-Cairo, een “volkscomité” op om kerken in zijn buurt te bewaken. “Volgens de islam moeten we christelijke gebedshuizen respecteren”, zegt hij. “Ik heb niets tegen christenen. We zijn hier altijd goede buren geweest.”

Rami Kamel, een lid van de Koptische Jongerenbeweging, verklaarde tegenover de onafhankelijke krant Al-Masry Al-Youm dat de overheid verantwoordelijk is voor de problemen tussen moslims en christenen. “Het feit dat er geen enkele kerk is aangevallen toen de politie afwezig was, is daar een bewijs van”, zegt hij.

“De corrupte overheid zit achter 90 procent van de problemen tussen de christelijke en islamitische gemeenschap in Egypte”, zegt ook Rageb. “We hebben hier honderden jaren in harmonie samengeleefd.”