Herkozen Braziliaanse presidente Rousseff gaat al meteen de mist in

Dilma Rousseff (Arbeiderspartij), die afgelopen zondag herkozen werd, had in haar campagne een grondige hervorming van het politieke systeem beloofd. Via een referendum zou een grondwetgevende vergadering de bevoegdheid krijgen om die hervorming te doen.

Maar de sociaaldemocratische PMDB, Rousseffs belangrijkste bondgenoot, wil dat het parlement die hervorming goedkeurt en pas nadien aan het volk voorlegt.

Dicht bij impasse

Rousseff hangt meer dan na haar eerste overwinning af van allianties. Ze haalde het zondag met de hakken over de sloot, met 51,6 procent tegenover 48,4 procent voor Aécio Neves.

Brazilië bevindt zich dicht bij een “institutionele impasse”, zegt socioloog Cándido Grzybowski, directeur van het Braziliaanse Instituut voor Sociale en Economische Analyse (Ibase). Meer dan twintig wetgevende initiatieven zitten geblokkeerd in het parlement, dat sinds januari over 28 partijen versnipperd is.

Volgens Grzybowski wordt het parlement “gedomineerd door zakelijke belangen en weerspiegelt het niet de diversiteit van de bevolking”. Grootgrondbezitters en zakenmensen vormen 70 procent van het parlement. Vrouwen, zwarten, boeren en inheemse Brazilianen zijn niet of nauwelijks vertegenwoordigd, zegt Grzybowski.

Massale betogingen

In juni en juli 2013 vonden overal in Brazilië massale betogingen plaats tegen het beleid van Rousseff. Volgens Grzybowski blijft dat protest latent aanwezig en kan het elk moment weer opflakkeren als er geen afdoende voorstellen komen.

Het is naar aanleiding van het protest vorig jaar dat Rousseff voor het eerst een referendum voorstelde. Ze vond daarvoor geen steun in parlement. Maar bijna vijfhonderd organisaties organiseerden in september een officieus referendum, waaraan meer dan zeven miljoen mensen deelnamen. 97 procent stemde voor politieke hervorming.

Veel Brazilianen vinden dat het huidige electorale systeem corruptie in de hand werkt. Het recentste voorbeeld is het Petrobras-schandaal. Volgens een gerechtelijk onderzoek dat nog aan de gang is, zijn van 2006 tot 2012 miljoenen euro’s van het staatsbedrijf bij politieke partijen terechtgekomen, onder meer bij de Arbeiderspartij en de PMDB.