De eerste Europese verkiezing van 2017: voorbeeld of einde van "achterkamerpolitiek"?

Op dit moment kiezen de leden van het Europees Parlement, het orgaan dat u vertegenwoordigt, een nieuwe voorzitter. Guy Verhofstadt van de Europese liberalen sloot een deal met de christendemocraten om hun kandidaat Antonio Tajani te steunen. Die deal zou beslissend kunnen zijn. Maar waarom is deze verkiezing eigenlijk belangrijk? MO* vroeg het aan zes Vlaamse europarlementsleden.

Piotr Drabik (CC BY 2.0)

Antonio Tajani van de Europese Volkspartij (christendemocraten)

Uittredend parlementsvoorzitter Martin Schulz wil in 2017 het boegbeeld worden van de Duitse sociaaldemocraten. Het zou kunnen dat Schulz voor de Duitse verkiezingen zelfs al Duits minister van Buitenlandse zaken wordt. Daarom zijn niet de Nederlandse verkiezingen in maart, maar deze voorzittersverkiezingen de eerste die van belang zijn voor de stabiliteit van de Europese Unie in 2017.

Zal het Europees Parlement belangrijker worden de komende jaren? Zal de verkiezing van een nieuwe parlementsvoorzitter invloed hebben op de slagkracht van de EU? Er moeten gevoelige wetten gestemd worden op het vlak van migratie, veiligheid, economie.

Er komen nog gevoeligere onderhandelingen over het budget en de Brexit. En dat alles in een context van de groeiende invloed van eurosceptici met nationale verkiezingen in Nederland, Frankrijk, Duitsland en misschien Italië. En een Amerikaanse president die openlijk anti-EU zal zijn en andere lidstaten bijna uitdrukkelijk aanmoedigt om de weg van de Brexit te volgen.

Belangrijkste kandidaten
* Europese Volkspartij (christendemocraten): Antonio Tajani
* Socialisten en Democraten (sociaaldemocraten): Gianni Pitella
* Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (liberalen): Guy Verhofstadt
* De Groenen/Vrije Europese Alliantie (groenen): Jean Lambert
* Europese Conservatieven en Hervormers (conservatieven): Helga Stevens
Vandaag is Schulz’ laatste dag als voorzitter. Tot op dit moment weet niemand wie hem zal vervangen. Dinsdag 17 januari om 13u vindt de tweede stemronde plaats. Antonio Tajani is de grote kanshebber omdat Guy Verhofstadt van de Alliantie van Liberalen en Democraten, tot gisteren nog zélf kandidaat, zijn steun heeft uitgesproken voor Tajani.

Parlementsleden van de Europese Conservatieven en Hervormers, de fractie van N-VA, zullen uiteindelijk misschien eerder voor Tajani stemmen dan voor de eigen kandidaat, om de sociaaldemocraat Gianni Pitella te blokkeren. Maar ook bij de Europese Conservatieven en Hervormers waren de reacties op Verhofstadts steun voor Tajani niet min.

Sander Loones (Europese Conservatieven en Hervormers, N-VA): ‘Voor het eerst ligt het spel open en is het eindresultaat niet al van vooraf bedisseld tussen traditionele partijen. Maar vanochtend bleek dat Guy Verhofstadt zijn kandidatuur plots introk om de christendemocraat Tajani te steunen. Alweer een dealtje, nog voor de stemming was begonnen.’

Kathleen Van Brempt (sp.a, Socialisten en Democraten): ‘Het is cynisch dat Verhofstadt Tajani steunt, een rechts-conservatieve Berlusconi-adept en Viktor Orbán-verdediger. Het is nu duidelijk dat Verhofstadt, de man van de grote Europese principes, in ruil voor achterkamerdeals met om het even wie in zee wil gaan. Dat is juist de reden waarom het geloof in de EU afbrokkelt.’

Tom Vandenkendelaere (CD&V, Europese Volkspartij): ‘Ik ben me ervan bewust dat dit voor de Vlaming nogal een bevreemdend schouwspel is. De uitschuiver van Verhofstadt was een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet en hoe machtspolitiek de kloof met de burger enkel maar vergroot.’

Waarom is deze verkiezing van belang voor de Vlamingen en andere Europeanen?

Antonio Tajani van de Europese Volkspartij (christendemocraten)

Bart Staes (Groen, Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie): ‘De verkiezing van een voorzitter van het Europees Parlement doet normaalgezien weinig stof opwaaien. Deze keer is dat anders omdat de uittredende voorzitter de functie veel politieker inkleurde dan zijn voorgangers. En omdat twee van de zeven kandidaten Vlamingen zijn. Dat brengt de verkiezing dichterbij.’

‘Ik hoop dat de nieuwe voorzitter een voorzitter zal zijn van alle fracties in het Europees Parlement en niet alleen de gangmaker van de grote coalitie tussen christendemocraten en sociaaldemocraten.’

Ivo Belet (CD&V, Europese Volkspartij): ‘Deze verkiezing is belangrijk voor alle Europeanen. Het Parlement is rechtstreeks verkozen en vertegenwoordigt de stem van alle Europeanen. Vroeger was de voorzitter niet meer dan een scheidsrechter in parlementaire debatten. Vandaag speelt het Parlement een cruciale rol bij alle belangrijke dossiers.’

Ivo Belet (CD&V): ‘Vroeger was de voorzitter slechts scheidsrechter in parlementaire debatten. Vandaag speelt het Parlement een cruciale rol bij alle belangrijke dossiers.’

‘Ook bij de onderhandelingen rond de Brexit zal het Parlement een sleutelrol hebben. Daarom heeft de EU in 2017 een sterk, efficiënt en inclusief Parlement nodig dat kan vertolken wat er bij verschillende Europeanen leeft. De nieuwe voorzitter moet dat belichamen.’

Tom Vandenkendelaere (CD&V, Europese Volkspartij): ‘De zichtbaarheid en het belang van de voorzitter als uithangbord is gestegen. Voorzitter Schulz vulde de rol nogal “presidentieel” in en verzekerde zich van een plaats aan de tafel samen met Europees Voorzitter Tusk en Commissievoorzitter Juncker. Die evolutie kan niet meer teruggedraaid worden.’

‘Maar het zijn de parlementsleden die debatteren en beslissen, de parlementsvoorzitter moet een diplomaat en facilitator zijn. Uitspraken van de voorzitter van het Europees Parlement krijgen een groter politiek gewicht. Het is dan ook essentieel dat die in zijn communicatie de mening van het Parlement weergeeft.’

(CC BY-SA 2.0)

Jean Lambert van De Groenen/Vrije Europese Alliantie

Kathleen Van Brempt (sp.a, Socialisten en Democraten): ‘De democratie in Europa is in crisis, de rechtsstaat wordt bedreigd in sommige lidstaten. Daarom is het noodzakelijk om de democratische instellingen van de EU te versterken, zowel op het niveau van de lidstaten als op Europees niveau.’

‘Het Europees Parlement is het enige rechtstreeks door burgers verkozen orgaan van de EU, maar media berichten meer over de Raad, waarin de regeringen van de lidstaten vertegenwoordigd zijn. Zo is het voor burgers steeds minder duidelijk dat het Parlement wel degelijk hun belangen vertegenwoordigt. Het geloof in de Europese democratie kan enkel toenemen als burgers weten dat die democratie ook werkt.’

‘Daarom is deze verkiezing van de voorzitter van het Parlement een primeur. De afgelopen decennia wisselde het voorzitterschap van het Parlement af tussen een sociaaldemocraat en een christendemocraat. Dat werd zo afgesproken de partijen. Maar mijn fractie heeft de zogenaamde grote coalitie tussen christendemocraten en sociaaldemocraten opgeblazen. Voor het eerst is er een échte verkiezing van de parlementsvoorzitter.’

Kathleen Van Brempt (sp.a): ‘Mijn fractie heeft de grote coalitie tussen christendemocraten en sociaaldemocraten opgeblazen. Voor het eerst is er een échte verkiezing van de voorzitter van het parlement.’

Hilde Vautmans (Open VLD, Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa): ‘De EU staat onder enorme druk. Uiteraard vanuit Rusland, maar dit weekend liet ook Trump verstaan dat hij uitkijkt naar het uiteenvallen van het Europees project. Europa moet dringend met antwoorden komen op de zorgen van de mensen, onder meer een Europees leger, een eengemaakt asielbeleid, een Europese inlichtingendienst in de strijd tegen de terreur.’

‘Een nieuwe, brede coalitie moet de motor achter deze noodzakelijke initiatieven worden. De nieuwe voorzitter moet opkomen voor die brede coalitie.’

Sander Loones (Europese Conservatieven en Hervormers, N-VA): ‘Vele mensen zijn kwaad op de EU. Dat is de trieste erfenis van de eurocrisis, de asielcrisis en de veiligheidscrisis. Tegelijk begint iedereen te beseffen hoe groot de impact is van het Europese beleid en falen. We moeten met dit nieuwe besef aan de slag en tonen waar de EU wél een meerwaarde voor Vlaanderen kan zijn.’

‘Door de buitengrenzen te sluiten en de Schengenzone te redden, en door de Europese interne markt te versterken, bijvoorbeeld. Maar dat kan enkel wanneer ook het Europees parlement afstapt van de fetisj dat elk probleem maar één oplossing heeft: meer en meer Europa. Er zijn wel degelijk zaken die we best zelf blijven doen. Zaken die we wel beter samen doen, moeten we ook realistischer en efficiënter gaan doen.’

‘Dat het parlement daarin een belangrijke rol kan spelen, moet het bewijzen aan alle Europese burgers. Een correcte verkiezing van de voorzitter van het Europees parlement zou daarbij alvast een eerste stap zijn.’

Wat is het ideale profiel van een parlementsvoorzitter?

Gianni Pitella van de Socialisten en Democraten (sociaaldemocraten)

Bart Staes (Groen, Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie): ‘Hij of zij moet een bruggenbouwer zijn. Iemand die de positie van het Europees Parlement en de parlementsleden blijft versterken tegenover de Europese Commissie en de Europese Raad, respectievelijk de uitvoerende macht op EU-niveau en op niveau van de lidstaten.

‘De voorzitter moet staan voor echt gemeende solidariteit en bereid zijn een vuist te maken tegen allen die voor kille realpolitik of cynisch pragmatisme kiezen.’

‘Veel dossiers worden geblokkeerd doordat verschillende lidstaten het nauwe eigenbelang voorrang geven. Een goede voorzitter van het Europees Parlement is bereid om desnoods, samen met zijn parlementsleden, de Europese budgetsteun aan lidstaten die het wezenlijk Europees belang of de basiswaarden van de EU niet uitdragen, te bevriezen.’

Sander Loones (N-VA): ‘Een parlementsvoorzitter moet niet het mooie weer maken met stoere kreten, zeker niet om democratisch verkozen leiders te schofferen.’

Sander Loones (Europese Conservatieven en Hervormers, N-VA): ‘Niet het mooie weer proberen maken met stoere kreten op het internationale toneel, zeker niet wanneer die enkel een partijbelang dienen en nog minder om democratisch verkozen leiders te schofferen. De impact van het parlement vergroten door sterkere voorstellen te formuleren die aansluiten bij wat leeft in de straat. Afstappen van de drang naar gigantische meerderheden.’

‘Het is niet nodig dat er van radicaal-rechts tot radicaal-links politici zijn die mee op het knopje willen drukken. Door een compromis te zoeken met al te veel parlementsleden krijg je wel veel stemmen, maar weinig ambitie en daadkracht. Verwaterde voorstellen, daar hebben we niets aan.’

Ivo Belet (CD&V, Europese Volkspartij): ‘We hebben een voorzitter nodig die bereid is samen te werken over alle pro-Europese fracties heen. Zo kan hij of zij met een grote meerderheid wegen op de Europese besluitvorming en een dam vormen tegen de extremistische fracties. Als we resultaten willen behalen en het vertrouwen van de Europeanen terugwinnen, moeten we bruggen bouwen. Dat geldt ook voor onze relatie met het Amerika van Donald Trump.’

‘Europa moet meer dan ooit zijn lot in eigen handen nemen. Vooral op het vlak van veiligheid en defensie, maar ook in handelsrelaties moeten we naar onszelf kijken en veel intenser samenwerken. Om die ambitie waar te maken, is een sterk Europees Parlement met brede steun voor deze belangrijke werven essentieel.’

‘Ook zonder de zogenaamde grote coalitie van christendemocraten en sociaaldemocraten moeten we elkaar in het Parlement blijven vinden. Zonder akkoorden tussen de pro-Europese fracties wordt het Parlement en dus ook de EU immers vleugellam.’

Hilde Vautmans (Open VLD): ‘De nieuwe voorzitter moet een bruggenbouwer zijn: in het Parlement moet de voorzitter compromissen tussen de pro-Europese partijen vergemakkelijken.’

Kathleen Van Brempt (sp.a, Socialisten en Democraten): ‘De voorzitter van het Parlement draagt de Europese democratie uit en moet daarom een krachtig pro-Europees profiel hebben. Uittredend voorzitter Schulz is er voor het eerst in geslaagd het Parlement op gelijke voet te brengen met de Raad, waarin de regeringen van de lidstaten zitten. Een nieuwe voorzitter moet die positie nog versterken.’

‘De nieuwe voorzitter moet erover waken dat burgers het Parlement als hun medestander beschouwen. De debatten over de richting van Europa moeten daarom zo open en transparant mogelijk zijn. Dat ging de afgelopen jaren moeilijker omwille van onze grote coalitie met christendemocraten, die Europeanen confronteerde met allerlei afgezwakte voorstellen.’

‘Mijn fractie zal zich de komende jaren krachtiger profileren. De nieuwe parlementsvoorzitter moet brede coalities kunnen vormen rond de grote uitdagingen van deze tijd: sociaal beleid, de klimaatproblematiek of het vluchtelingen- en migratiebeleid.’

Hilde Vautmans (Open VLD, Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa): ‘Een parlementsvoorzitter heeft een belangrijke politieke rol. De nieuwe voorzitter moet een bruggenbouwer zijn: in het Parlement moet de voorzitter compromissen tussen de pro-Europese partijen vergemakkelijken. Dan moet hij of zij het compromis van de meerderheid zo goed mogelijk verdedigen in de onderhandelingen met de andere Europese instellingen.’

‘De nieuwe voorzitter moet ook zichtbaar zijn. Het Europees Parlement moet de Europese burger beter vertegenwoordigen en overtuigen. Het Parlement moet de stem worden van de Europese burger in de straat. Uit elke eurobarometer blijkt dat mensen meer Europa willen, maar niet dit Europa. Niet het Europa van de kleine stapjes en de mini-reguleringen. Mensen willen een EU die in staat is de wereld veiliger te maken.’

Wat zijn de eerste dingen die de nieuwe parlementsvoorzitter zou moeten doen?

Guy Verhofstadt van de Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (liberalen)

Bart Staes (Groen, Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie): ‘Eén: het Europees Parlement al in maart of april naar een standpunt leiden in het Brexit-debat. Dat is best een duidelijk en zo eensgezind mogelijk signaal aan de Britten en de EU-onderhandelaars. Twee: zorgen voor een breed gedeeld standpunt over migratie en vluchtelingen, waarbij menselijkheid en solidariteit geen loze begrippen zijn.’

‘Drie: ervoor zorgen dat het Europees Parlement een meer assertieve houding opneemt tegenover ministers van Financiën van de lidstaten, met betrekking tot de euro. We hebben geen financieel soberheidsbeleid nodig, maar een beleid dat kiest voor investeringen in de sectoren van de toekomst. Een Green New Deal die goed is voor investeringen, duurzaamheid en jobs.’

Ivo Belet (CD&V, Europese Volkspartij): ‘Economische groei en investeringen stimuleren, de terreurdreiging aanpakken door een nog veel nauwere samenwerking tussen politie- en inlichtingendiensten te realiseren; zorgen voor meer solidariteit in de aanpak van de migratiecrisis en vermijden dat mensen nog verdrinken voor onze kusten, maar tegelijk ook klare wijn schenken over de aanpak van economische migratie; en de sociale dumping effectief aanpakken. Op al deze domeinen moeten dringend wetgevende resultaten worden geboekt.’

Kathleen Van Brempt (sp.a): ‘Het Parlement moet zich ambitieuzer uitspreken tegen schendingen van de grondwaarden van de EU. Dat zie ik niet gebeuren onder Antonio Tajani.’

Tom Vandenkendelaere (CD&V, Europese Volkspartij): ‘In de aanloop naar de verkiezingen heb ik als voorzitter van de jonge leden van de EVP een gesprek gehad met onze kandidaat Tajani. Mocht Tajani het halen, zal ik hem er zeker aan herinneren dat hij in gesprek moet gaan met álle fracties. Het parlement is één van de meest krachtige symbolen van ons democratisch systeem, een symbool dat we in onzekere tijden niet aan de kant mogen schuiven.’

Kathleen Van Brempt (sp.a, Socialisten en Democraten): ‘Eén: de opdracht van het Parlement aanscherpen als het orgaan dat de Commissie controleert en ter verantwoording roept in effectieve onderzoekscommissies.’

‘Twee: ervoor zorgen dat het Parlement haar rol als bewaker van het Charter van Fundamentele Rechten van de Europese Unie opnieuw opneemt. Vooral nu die grondwaarden in verschillende lidstaten onder druk staan van extremistische populisten. Het Parlement moet ambitieuzer zijn. Dat zie ik niet gebeuren onder Antonio Tajani.’

‘Drie: er alles aan doen om het economisch en monetair beleid eindelijk aan te vullen met een sociale pijler. Deze week al zal het Parlement haar prioriteiten bekend maken. Het mag niet bij vage en niet-bindende suggesties blijven. Dit moet de legislatuur worden van een bindend Europees Sociaal Pact tussen de Europese instellingen en de sociale partners. Onder de nieuwe voorzitter moet het Parlement daarin de leiding nemen.’

Hilde Vautmans (Open VLD, Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa): ‘Eén: de Commissie als uitvoerende macht beter controleren. Momenteel mag het Parlement enkel de nieuwe Commissie goedkeuren in het begin van de legislatuur. Het Parlement moet een permanente, dagelijkse controle kunnen uitoefenen op individuele commissarissen, niet enkel in het begin op de Commissie als geheel.’

‘Twee: ervoor zorgen dat het Parlement volledige budgettaire zeggenschap krijgt. Het parlement moet niet enkel iets te zeggen hebben over de uitgaven, maar ook over de inkomsten van de EU.

‘Drie: de verschillende dossiers aan elkaar koppelen, zodat de onderhandelingspositie tegenover de Raad versterkt. Momenteel staat het Parlement te zwak, met erg veel akkoorden na de zogenaamde “eerste lezing”. Daar moeten we van af door aan te sturen op bijkomende onderhandelingsrondes om de Raad te laten zien dat het ons menens is.’

Helga Stevens, Europese Conservatieven en Hervormers

Sander Loones (Europese Conservatieven en Hervormers, N-VA): ‘Geen tijd meer verspillen aan het schrijven van nutteloze resoluties en verklaringen. Overbodige wetgeving in kaart brengen en schrappen om de lasten voor onze ondernemingen te verlagen. Onnodige reglementitis kost handenvol geld. De controle op de Commissie aanscherpen. Parlementaire vragen krijgen van de Commissie vaak nietszeggende antwoorden. Dat het parlement daar vrede mee neemt, is schrijnend.’

‘In plaats van de confrontatie en de polarisatie te voeden, een meer bemiddelende rol spelen. Het Catalaans onafhankelijkheidsreferendum bijvoorbeeld. Waarom komt er geen ruimte om dat debat uit te diepen in het parlement? Of de Brexit, waarin het parlement eerder op ramkoers lijkt te zijn, terwijl een goede deal belangrijk is om jobs bij ons veilig te stellen.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.