Drama en Dromen in Gaza: 'We moeten voortdurend bouwen en heropbouwen'

Hoe is het om als jongere op te groeien in een gebied als Gaza?

Mohammed (16): Het is niet gemakkelijk. Er is niemand in Gaza die volledig zijn of haar rechten kan uitoefenen. Helemaal niemand.

Rana (17) : Je moet voortdurend verantwoordelijkheid nemen voor zaken waar iemand van onze leeftijd normaal gezien niet mee zou bezig moeten zijn. Je moet zorgen voor de kleintjes, maar soms evengoed voor de ouderen, zelfs voor je eigen ouders.

De situatie heeft echter ook zijn positieve kanten. Jongeren in Gaza zijn enorm sterk, we moeten wel. Elke keer dat Gaza of Palestina onder vuur ligt, moeten we opnieuw opstaan, opnieuw starten alsof er nooit oorlog is geweest. Je moet het goede blijven zien in elke situatie. We lachen voortdurend met onszelf, zo blijven we tenminste positief.

Drie oorlogen in zes jaar tijd

Jullie hebben drie oorlogen meegemaakt in zes jaar tijd. Wat voor impact had dat op jullie leven?

‘We moeten voortdurend bouwen en heropbouwen’

Mohammed: Het is absoluut niet eerlijk dat we zoveel oorlog hebben gekend in zo’n korte tijd, maar we moeten voortgaan met ons leven. Er zit niets anders op.

Rana: We moeten voortdurend bouwen en heropbouwen. Er zijn gebouwen die vernietigd werden tijdens de oorlog in 2008-2009, en die nog steeds niet hersteld zijn. Mensen met geld in Gaza willen geen nieuwe projecten opstarten, ze weten dat die vroeg of laat toch gebombardeerd worden. Er is dus geen langetermijnperspectief, geen projecten, geen vooruitgang.

Hoe hebben jullie de oorlog afgelopen zomer ervaren?

Rana: Ze bombardeerden echt alles en iedereen. Je kon enkel thuisblijven, maar op een zeker moment werden de bombardementen zo intens dat mijn buren naar een andere plek in Gaza wilden gaan, ondanks het risico dat ze daardoor namen. Ze wachtten in hun tuin op een taxi, maar niemand durfde buiten komen. Niemand wou komen, niemand wil immers sterven.

‘De families konden hun eigen kinderen niet meer herkennen: hun lichamen waren volledig zwartgeblakerd, alsof het stukken vlees waren’

De hele familie met kinderen, kleinkinderen en schoonzussen, bleven dus wachten om te vertrekken omdat het gebied te gevaarlijk was geworden. Na een tijdje werden ze gebombardeerd door het Israëlische leger, dat achteraf verklaarde “leden van het verzet” te viseren.

Ahmed (19): Mijn buurman werd neergeschoten terwijl hij op weg was naar de supermarkt. Toen we op het kerkhof waren om hem te begraven werden we opgemerkt door de Israëli’s, die de plek vlak achter ons begonnen te bombarderen.

Reem (24): Ik ken verschillende families van wie de kinderen werden gebombardeerd toen ze over straat liepen. De families konden hun eigen kinderen niet meer herkennen: hun lichamen waren volledig zwartgeblakerd, alsof het stukken vlees waren.

Voortdurend gevoel van dreiging

Wat voor impact heeft zo’n oorlog op je eigen persoon? Jullie lijken er alleszins nog over te kunnen praten?

Rana: Ik weet het niet. Ik kan niet beschrijven wat er allemaal in mij omgaat. Tijdens de oorlog voel je jezelf bijna schuldig omdat je leeft. Elke familie verliest leden, je ziet je buren sterven. Jij leeft en zij sterven, voor niets. En je denkt dat jij de volgende zal zijn. Sterven is de gemakkelijkste uitweg uit een oorlog is sterven, eerder dan voortleven.

‘Tijdens de oorlog voel je jezelf bijna schuldig omdat je leeft. De gemakkelijkste uitweg uit een oorlog is sterven, eerder dan voortleven.’

Hoe is het leven in Gaza als er geen oorlog is? Wat voor impact heeft de blokkade op jullie dagelijkse leven?

Rana: Je kunt niet reizen. Jonge mensen zoals Ahmed sporten graag, maar er zijn nauwelijks sportfaciliteiten. Er is massale werkloosheid, dus als je afstudeert, ben je bijna zeker dat je geen baan zult vinden.

Ahmed: De bezetting is overal in je dagelijkse leven. Als je naar school of naar je werk gaat, als je gaat lunchen, of als je afspreekt met vrienden of familie. Je kunt niet zomaar naar buiten gaan zoals in andere landen. Je moet ergens naartoe, maar de Israëli’s kunnen altijd bombarderen, je kunt altijd de volgende zijn.

Zelfs als er geen oorlog is, is er een voortdurend gevoel van dreiging?

Reem: In Gaza bestaat er onder jongeren een grap. Nu ja, het is niet echt een grap, eerder een gruwelijke realiteit. ‘Lang geleden sinds ze nog gebombardeerd hebben’, vertellen we elkaar dan spottend.

Hobby’s in Gaza

‘Het is belangrijk de wereld ook de mooie kant van Gaza te tonen. Gaza is meer dan enkel oorlog’

Wat met hobby’s? Wat zijn de dingen die jullie en de mensen rondom jullie graag doen in jullie vrije tijd?

Mohammed: Veel mensen houden van kunst en cultuur: schilderen, schrijven, muziek, poëzie, maar er zijn slechts beperkte mogelijkheden hiervoor in Gaza. Op het vlak van wetenschap is er geen materiaal voorhanden.

We hebben geen bioscopen of theaters. We hadden er één, maar die werd gebombardeerd. Wij hebben enkel Theatre Day Productions. Niet iedereen kan dat echter doen.

Rana: Er lopen wel projecten en initiatieven, zo deden bijvoorbeeld enkele Zweden een oproep aan de bevolking een verhaal te schrijven over het leven in Gaza, de tien mooiste verhalen zijn in boekvorm gepubliceerd. Dat is belangrijk, op die manier kunnen we de wereld de mooie kant van Gaza laten zien. Zo kunnen we aantonen dat Gaza leeft, dat het meer is dan enkel oorlog.

Haat tegen bezetter

Op welke manier beïnvloedt de situatie in Gaza jullie beeld van Israël?

Mohammed: Er is veel woede en haat tegen de bezetting. Je haat de bezetter hartgrondig: ze stelen je land, je huizen, en bombarderen alles. Dat alles omdat ze zeggen dat het land 3000 jaar geleden door hen werd bewoond.

Rana: Je kunt je niet zomaar op een God beroepen om te zeggen dat een plek je toebehoort. Dat is een foute logica, Israël gebruikt godsdienst op een slechte manier. Ze hebben er een religieus conflict van gemaakt, terwijl het dat helemaal niet is. Het gaat er om of je een waardig leven kunt leiden. Godsdienst moet gaan over liefde, niet over dood en vernieling.

Wat is jullie positie tegenover Hamas?

Ahmed: Hamas? Goh, er is sowieso vaak onenigheid tussen de jongeren en de machthebbers.

Mohammed: Ze zijn alleszins democratisch verkozen. Elke regering heeft zijn problemen en slechte kanten. Natuurlijk zijn er veel mensen die Hamas haten of niet houden van de manier waarop ze Gaza besturen, maar als iemand je probeert te slaan dan moet je jezelf toch verdedigen?

Wat denken jullie als Israël zegt dat ‘de bevolking van Gaza bevrijd moet worden van de dictatuur van Hamas’?

Rana: Echt, serieus? Er zijn misschien wel veel mensen die niet bestuurd willen worden door Hamas, maar je kunt hun beleid totaal niet vergelijken met de Israëlische bezetting.

Bovendien is dat onze zorg, niet die van de bezetter, we kunnen heus wel onze eigen problemen oplossen.

Belang van theater

Hoe belangrijk is een initiatief als Theater Day Productions voor jullie?

Ahmed: Vergeleken met vele andere Gazanen hebben we een erg speciaal leven. In het theater voelen we ons vrij en kunnen we onze gevoelens uitdrukken.

Mohammed: Het helpt ons onze angsten en verlegenheid opzij te zetten. Dankzij theater kan je de barrière tussen jezelf en andere mensen doorbreken.

Rana: In theater is iedereen verschillend. Dat is belangrijk, ik kan me niets ergers voorstellen dan een wereld waarin iedereen hetzelfde is. Ik schrijf, Reem speelt muziek, Ahmed acteert, en Mohammed zingt. We leren samenwerken, en voor een groot publiek op te treden en te spreken.

Theater Day Productions stelt me in staat mezelf te helpen en te verdedigen. Zo kan ik nadien anderen helpen om zichzelf uit te drukken. Dat is erg belangrijk in Gaza.