Israëlische klokkenluider: 'Iedereen die de lijn overschreed, werd wraakslachtoffer'

Eran Efrati, een voormalige Israëlische soldaat die zich na zijn legerdienst ontpopte tot klokkenluider, was deze week te gast in Brussel. Hij was één van de getuigen bij het Russell Tribunaal, dat mogelijke Israëlische oorlogsmisdaden onderzoekt. Efrati deed tijdens de voorbije Gaza-oorlog nieuw onderzoek en kwam tot schokkende conclusies.

  • © Eran Efrati 'Het enige wat het leger moet doen is zorgen dat niemand weet wat er echt is gebeurd in Gaza.' © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati
  • © Eran Efrati © Eran Efrati

Eran Efrati was van 2006 tot 2008 gestationeerd in Hebron, een Palestijnse stad in het zuiden van de Westelijke Jordaanoever. Hij komt uit een zionistisch-militaristische familie.

Zijn grootvader was een oorlogsheld in de Israëlische Onafhankelijkheidsoorlog van 1948, en zijn vader bekleedt nog steeds een hoge positie bij de Israëlische politiediensten. Ook zijn broer en moeder dienden in het Israëlische leger.

De grootmoeder van Efrati overleefde het concentratiekamp van Auschwitz, maar verschillende familieleden hadden minder geluk. Efrati droomde dan ook van jongsaf over een carrière in het Israëlische leger, om zo een ‘tweede Holocaust te voorkomen’.

Efrati’s legertijd in Hebron bracht zijn nationalistische wereldbeeld echter aan het wankelen. Na zijn ontslag uit het leger ontpopte hij zich tot klokkenluider en onderzoeker naar de rol van het Israëlische leger in Gaza en de Westelijke Jordaanoever. Zijn werk verscheen onder meer in The New York Times, The Washington Post en The Guardian, en werd ook gebruikt in het Goldstone-rapport uit 2009 (dat oorlogsmisdaden onderzocht tijdens Operatie ‘Gegoten Lood’ in Gaza).

Efrati onderzocht de moord op Salem Khaleel Shamaly, een ongewapende Palestijn die op 20 juli koelbloedig werd neergeschoten door een sluipschutter.

UN Photo (CC BY-NC-ND.0)

Moord in koelen bloede

Eran Efrati: ‘De moord gebeurde een dag nadat het Israëlische leger de wijk Shujeyah in Gaza urenlang had bestookt. De dag ervoor, op 19 juli, wilden Israëlische soldaten van de Golani Brigade de buurt innemen, en ze hadden weinig verzet verwacht.

Het Israëlisch leger was tijdens de twee eerdere oorlogen in Gaza nooit echt op serieus verzet  gestoten. De meeste Israëlische slachtoffers in 2008/2009 en 2012 waren het gevolg van friendly fire. Nu vuurde Hamas echter een raket af op het voertuig van de brigade, waarbij zeven Israëlische soldaten om het leven kwamen. Diezelfde dag werden nog eens zes soldaten van dezelfde brigade gedood.

‘Wat ze zeiden was dat we een hele buurt gingen platbombarderen als collectieve bestraffing. Het bevel was te schieten op alles wat bewoog.’

Heel Israël was in shock. Minister van Defensie Ya’alon verklaarde publiek dat het tijd was ‘de handschoenen af te nemen’, terwijl een hooggeplaatste militair in het openbaar zei dat het tijd was de Dahiya-doctrine (een Israëlische militaire doctrine waarbij burgers en burgerlijke infrastructuur doelbewust aangevallen worden, en disproportioneel geweld een doelbewuste tactiek is om de Israëlische afschrikkingscapaciteit te verhogen) toe te passen.

In essentie: we zouden een hele buurt platbombarderen, als een vorm van collectieve bestraffing. Het bevel was: schieten op alles wat beweegt. Tijdens de eerste uren bestookte het leger Shujeyah non-stop met artillerievuur, terwijl F16’s minstens 120 bommen van één ton dropten.

Kortom, dat waren 120 bommen, op 120 verschillende doelwitten, in één van de meest dichtbevolkte buurten van Gaza, waar bijna 100.000 Palestijnen wonen. En dat enkel en alleen tijdens de eerste uren van de aanval.’

IDF (CC BY-NC 2.0)

Ooggetuigen

Efrati toont foto’s van de massale verwoesting in Shujeyah, en wijst op een foto van een sniperpositie in een huis. ‘Dit is de plek vanwaar Shamaly werd neergeschoten.’

Hoe weet u dat zo zeker?

Eran Efrati: ‘Ik heb gesproken met de soldaten die ter plaatse waren toen de feiten zich afspeelden. Ik verzamelde in totaal getuigenissen van tien soldaten, waaronder drie soldaten die aanwezig waren in het huis waar de sluipschutter zich bevond. Ze vertelden me hoe ze het huis ‘klaarmaakten’, en een gat in de muur maakten van waaruit de sluipschutter de buurt overzag. Vervolgens kwam hun officier, die hen vertelde een rode lijn te trekken in het zand, een ingebeelde lijn op de grond die niemand kan zien. Wanneer je deze lijn overgaat, bekoop je het met je leven.’

IDF (CC BY-NC 2.0)

Een onzichtbare rode lijn

De officier vertelde de soldaten dat ze die onzichtbare rode lijn moesten trekken in het zand?

Eran Efrati: Neen, de officier koos zelf de rode lijn. Dat is niets nieuw. Het gebeurde al in eerdere Gaza-offensieven, maar het verschil was dat de rode lijn deze keer ongelooflijk ver van het huis getrokken werd.

De soldaten waren geshockeerd, ze waren gewend aan de idee van een rode lijn, maar die wordt normaal erg dicht bij de commandopost getrokken. Deze keer bevond ze zich echter op enkele honderden meters van het huis waarin de soldaten zich bevonden.

Mijn getuigen vertelden me hoe er die ochtend om 10 uur een briefing plaatsvond in het huis. De officier vertelde de leden van de Golanibrigade dat hij begreep hoe gefrustreerd ze waren over de dood van hun kameraden, dat hij begreep hij pijnlijk het is een vriend te verliezen.

‘De officier beloofde de soldaten dat ze erg snel de kans zouden krijgen hun frustratie uit te werken, dat ze de kans zouden krijgen de dood van hun kameraden te wreken.’

De officier beloofde de soldaten dat ze erg snel de kans zouden krijgen hun frustratie uit te werken, dat ze de kans zouden krijgen de dood van hun kameraden te wreken.

Eén van de kaarten die ik toegespeeld kreeg toont de omgeving, en één van de lijnen die getrokken is heet ‘hatdofim’. Dat betekent zoveel als ‘geest’, en is de bijnaam binnen het leger voor een gedode soldaat.

Dus ze noemden de ingebeelde en onzichtbare rode lijn in het zand ‘gedode soldaat’, waardoor ze suggereren dat dit de lijn is voor de wraak op de moordenaars van hun medesoldaten. Iedereen die de lijn overschreed zou gestraft worden, zou het slachtoffer van de wraak van het Israëlische leger worden.

Om 12 uur ’s middags kregen de soldaten via de legerradio het bericht dat vanaf 13 uur een staakt-het-vuren zou ingaan. Enkele uren later, rond 15u30, keerden Shamaly en enkele andere bewoners en activisten terug naar Shujeyah, op zoek naar overlevenden van het bombardement van de dag daarvoor.

Ze riepen de namen van hun familieleden, en kwamen bij de plek waar het huis van Shamaly stond. Plots weerklonk een schot, en ze zochten allemaal dekking. Shamaly stond echter opnieuw recht, en wilde verder zoeken naar zijn familie.

Hij overschreed daarbij echter met één been de ingebeelde rode lijn van de sluipschutter, die zijn officier toestemming vroeg te schieten. De sluipschutter vuurde één schot af, en Shamaly viel neer op de grond. De sluipschutter vroeg even later toestemming om zijn doelwit ‘te beëindigen’ en doodde Shamaly met twee schoten.’

IDF (CC BY-NC 2.0)

Israëlische woordvoerders als Mark Regev, woordvoerder van de premier, doen het gebeuren af als ‘een verhaal van activisten’, en benadrukken dat het Israëlische leger perfect in staat is mogelijke misbruiken te onderzoeken. Wat is uw mening?

Eran Efrati: ‘Het Israëlisch leger kan inderdaad een misdaad begaan en vervolgens zelf beslissen hoe het zich daarbij voelt. Het probleem is dat het leger zelf niet ziet dat er überhaupt sprake is van een misdaad.

Het is een belachelijk idee te denken dat een leger, of eender wie, in staat is zichzelf te berechten. Het is alsof ik een vrouw zou verkrachten in het midden van de straat en dan zelf zou beslissen wat ik met mezelf moet doen.

Tijdens de Operatie Gegoten Lood in 2008/2009 werkte ik samen met de Israëlische journalist Amira Hass om getuigenissen van soldaten en Gazanen te verzamelen. De verhalen die we publiceerden bevatten niet de namen van onze ooggetuigen, maar natuurlijk wel de naam van de legereenheid.

Soldaten vertelden me achteraf hoe hun officieren dreigden dat iedereen die nog met de media of internationale organisaties zou spreken streng bestraft zou worden. Ze moedigden soldaten aan om elkaar te verklikken. Een van mijn getuigen vertelde me hoe zijn officier een Bijbelvers citeerde: ‘Je weet toch wat er in de Bijbel staat? De verklikkers zullen geen vergiffenis kennen tot hun dood.”

Mensenrechten

Het Israëlisch leger is dus niet in staat zichzelf op een geloofwaardige manier te onderzoeken?

Eran Efrati: ‘Het Israëlisch leger is wellicht de meest efficiënte organisatie in het begraven van bewijsmateriaal. Ik ben overigens geen activist, maar een professionele onderzoeker. En zelfs als we allemaal activisten waren, vind je het dan niet cynisch dat de woordvoerder van een overheid of leger zegt dat iemand niet objectief kan zijn omdat hij een activist is?

Het enige wat zo’n woordvoerders moeten doen is het verdraaien van waarheid, het toedekken van de vreselijke zaken die gebeuren. Het enige wat het leger moet doen is zorgen dat niemand weet wat er echt is gebeurd in Gaza.

‘Het Israëlische leger is wellicht de meest efficiënte organisatie in het begraven van bewijsmateriaal.’

Het is wansmakelijk om te zien hoe de media die retoriek en die citaten klakkeloos overnemen. Ze kunnen vaak niets anders, omdat hun eigen land exact hetzelfde doet. 

Maar als je momenteel tegen het Israëlische beleid bent, ben je zonder twijfel voorstander van mensenrechten. Dan ben je voorstander van rechtvaardigheid voor iedereen, niet enkel voor Palestijnen, maar evengoed voor joden.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.