Ethisch ondernemen in Nigeria. In Nigeria?

LEAP Africa is een kleine ngo en vooral actief in Nigeria. Niettemin gooide de organisatie vorig jaar hoge ogen door als laureaat te eindigen in de internationale Ingenuity Awards georganiseerd door Financial Times/Citi. Die prijs bekroont ideeën en organisaties die op innovatieve manier omgaan met grootstedelijke uitdagingen.

Leap werd weerhouden voor zijn in 2008 opgestarte schoolprogramma Leadership, Ethics and Civics, waarbij duizenden jonge Nigerianen leiderschap en soft skills krijgen aangeleerd.

Wat zijn soft skills?

Iyadunni Olubode: Soft skills zijn bijvoorbeeld communicatievaardigheden en teamspirit. Via oefeningen en rollenspellen leren we de jongeren ook waarden en leiderschapskwaliteiten bij. Nadien passen ze die kennis toe in sociale projecten die ze in hun eigen gemeenschap opzetten.

Wij begeleiden voornamelijk jongeren en ondernemers, maar doen ook wetenschappelijk onderzoek. Om problemen op vlak van leiderschap aan te pakken, moet je immers eerst de uitdagingen goed begrijpen.

‘Wij vormen een leger nieuwe leiders in Afrika’

Welke uitdagingen ziet u voor jonge leiders in Afrika?

Iyadunni Olubode: Afrikanen hebben bijvoorbeeld groot ontzag voor leeftijd, zelfs voor ouderlingen die er niets van bakken. Een jongere zal niet gauw het woord nemen, als er een oudere persoon in de kamer is. Je doet je mond maar open als jou iets gevraagd wordt.

In Nigeria leeft die cultuur nog altijd, vooral bij Yoruba. Ibo zijn op dat vlak meegaander. Een jonge Ibo die zich financieel of intellectueel bewezen heeft, staat op gelijke voet. Of zoals het spreekwoord luidt: Wie zijn handen proper wast, mag eten met de ouderlingen.

Hoe kweken jullie nieuwe leiders voor Afrika?

Alles begint met ethiek. Je kan de huidige leiders niet ter verantwoording roepen, als jijzelf amper het onderscheid kent tussen goed en kwaad. We hebben een kritische massa nodig die moreel handelt en denkt. In Nigeria wordt weinig over ethiek gepraat en we hebben ook weinig stichtende voorbeelden.

Nigeria kent vooral grijswaarden. Het is bijvoorbeeld pas tijdens mijn voortgezette studies aan een Britse universiteit dat ik geleerd heb hoe te verwijzen naar andermans papers of wetenschappelijk onderzoek. Aan Nigeriaanse universiteiten wordt weinig probleem gemaakt van plagiaat.

Hoe leert LEAP jongeren ethisch te handelen?

Nobody is tracking nobody

We geven hen scenario’s en vragen hoe zij in deze of gene situatie zouden handelen. We geven hen een moreel kompas met vragen als: ‘Hoe zou jij je voelen als deze beslissing of actie morgen in de krant zou staan?’ Of: ‘Wat zou Jezus in jouw plaats gedaan hebben?’ Heel simpele vragen die kunnen helpen om beslissingen af te wegen. Het is vooreerst een kwestie van weten, van goede voorbeelden, van cultuur.

Corruptie zit echt niet in ons DNA. Mensen worden  corrupt als ze merken dat ze ermee weg komen. Britten of Amerikanen rijden minder door het rood dan wij, omdat hun nummerplaat geregistreerd staat. In Nigeria nobody is tracking nobody. We hebben niet eens allemaal identiteitskaarten.

Richt LEAP zich ook naar arme Nigerianen?

Onze voornaamste doelgroepen zijn ondernemers en geschoolde jongeren. Dus niet the bottom of the pyramid, niet de area boys, de jongeren die verkiezingen in de war sturen of keet schoppen.

Maar wij gaan dat wel proberen in de toekomst. Straatjongeren kijken bijvoorbeeld ook naar Nollywood of hebben ook een smartphone waarop ze naar radio-programma’s luisteren of video’s bekijken. We werken nu aan korte videoclips waarin we bijvoorbeeld een goed en een slecht sollicitatiegesprek in scène zetten. Of denk aan een video met een fictieve story over hoe kortetermijnbeslissingen misschien snelle winst opleveren, maar ten lange leste tot grote problemen kunnen leiden. Dat soort niet mis te verstane boodschappen die ook weer niet in your face zijn.

Nigeria is één van de meest corrupte landen ter wereld. Waaruit put u hoop?

Er verdwijnt nog altijd geld uit de schatkist

Toen ik in het middelbaar zat, was Nigeria een militaire dictatuur. Mijn moeder was leerkracht en kreeg haar loon niet uitbetaald. Mijn vader was ex-militair, maar kreeg geen pensioen omdat hij zelf ontslag had genomen uit onvrede met de corruptie.

Het waren harde tijden. We konden niet op gas koken en moesten ons behelpen met houtskool. Kleren en eten waren een probleem. ‘s morgenvroeg bleef ik in bed liggen om mij de schande te besparen onze auto in gang te duwen, als de batterij weer ‘s plat was.

Nigeria is er bijlange niet, maar we hebben een lange weg afgelegd. Lagos is er zoveel beter aan toe dan pakweg tien jaar terug. En ja, er verdwijnt nog altijd geld uit de schatkist, maar de tijd dat politici hun eigen geld drukten, is voorbij. We hebben technocraten die ervoor zorgen dat overheidstaken worden uitgevoerd en onze politici worden almaar vaker ter verantwoording geroepen. Dus ja, ik heb hoop!

In het winternummer van MO*magazine kan je een grote reportage over Nigeria lezen. Je kan dit winternummer gratis krijgen als je een abonnement bestelt voor slechts 20 euro. Stuur vandaag nog een e-mail naar promotie@mo.be of bel 02/536 19 77.