Mama’s bieden kinderen aan voor cybermisbruik

Het was in de late lente van 2012 dat ik alle betekenissen van het woord ‘show’ leerde kennen,’ schrijft Peter Dupont in Kinderen van het web: ‘masturbatieshow, stripshow, neukshow, pijpshow, doen-alsof-show en dramashow. Joy was de eerste die deze vraag op me afvuurde. Ik was met absolute verstomming geslagen. Waarom wilde ze me plots een show geven? En welke show? De echte betekenis van haar vraag zweefde in mijn studeerkamer rond, huiverig om zich in me te nestelen.’

Peter Dupont was op dat moment bezig met een onderzoek naar huwelijksmigratie vanuit de Filipijnen. In de chatrooms van relatiebureau’s wordt hij geconfronteerd met vrouwen die niet alleen op zoek zijn naar huwbare mannen uit het rijke Westen, maar die ook cyberseks aanbieden – niet alleen met henzelf, maar ook met kinderen. Hun kinderen. ‘Na een week was ze ervan overtuigd dat ik niet voor de politie werkte en gooide ze alle troeven op tafel. Voor vijftig euro zou ze ‘spelen’ met dochtertje Mary en zoontje Mark. Om me over de streep te halen mailde ze me ongevraagd enkele foto’s die niets aan de verbeelding overlieten. Orale seks met en door de kinderen. Met mama in de hoofdrol.’

Om me over de streep te halen mailde ze me ongevraagd enkele foto’s die niets aan de verbeelding overlieten

Dupont exploreert het thema op dat moment even, maar spit het niet helemaal uit. Tegelijk laat het hem niet los, omdat het zo onwaarschijnlijk lijkt én zo onaanvaardbaar is. Op het moment dat hij het toch echt wil gaan uitzoeken, krijgt hij een beroerte die hem een jaar revalidatie kost, maar die tegelijk zijn gevoel voor wat echt belangrijk is in het leven aanscherpt.

‘Ik heb de gift van het leven gekregen om er iets moois mee te doen. Ik wil een verschil maken, en dat heeft te maken met mijn hervonden gevoel voor diepe religiositeit’, zegt hij, en hij schudt met zijn armband waar een zwart kruisje aan hangt.

Ik neem aan dat je niet onbezonnen aan een journalistiek onderzoek begint dat je zelf minstens in een grijze zone tussen bona fide onderzoek en passieve betrokkenheid bij criminele daden brengt.

Peter Dupont: Het was inderdaad terra incognita, en je weet dus niet waar de grens van de wettelijkheid ligt. Dat heeft te maken met de verschillen tussen nationale wetten en internationaal handelen, met het feit dat de wet achterloopt op de virtuele werkelijkheid, maar ook met het heel nieuwe van de feiten zelf: wat ik in het boek webcamkindersekstoerisme noem, heeft internationaal geen duidelijk omschreven definitie of naam.

Je begeeft je letterlijk in een onbekende Zone waarin je niet weet wie wie is. Ik verwachtte dat er ook undercover politiemensen in deze virtuele zone zouden opereren, en ik wou niet zoals de Amerikaanse journalist eerst werken met de politie en daarna toch veroordeeld worden voor zedenfeiten.

Maar ik werd helemaal niet gecontacteerd. Toch niet door politie of inlichtingendiensten. Wel door vrouwen uit de Filipijnen.

Dat leverde een heleboel onzekerheid op, maar het ergste waren natuurlijk de feiten zelf. Het aanbod met de beschrijvingen van het soort perversiteiten die je voor een handvol euro’s te zien kon krijgen. Ik kreeg er nachtmerries van, letterlijk. Dus toen ik mijn eerste twee artikels hierover gepubliceerd had in P-Magazine, dacht ik: ‘Oef! Het is voor mij achter de rug. Ik zal nu wel gecontacteerd worden door de politie. Ik draag hen al mijn contactgegevens, IP-adressen en andere gegevens over zodat zij er verder mee aan de slag kunnen. I’m done!’ Ik had vooraf contact gehad met de Cel Kindermishandeling, waar men mij verteld had dat er groeiende aandacht en internationale samenwerking was over dit thema.

Maar ik werd helemaal niet gecontacteerd. Toch niet door politie of inlichtingendiensten. Wel door vrouwen uit de Filipijnen.

Hoe zorg je er uiteindelijk voor dat dit soort undercover onderzoek geen ongeoorloofde uitlokking wordt?

Peter Dupont: Dat is inderdaad niet makkelijk, want de enige manier om aan informatie, contacten en inzicht te geraken, is door je te presenteren als (potentiële) “consument”. Het is dan een heel dun lijntje tussen voor hen geloofwaardig gedrag en voor jezelf de zekerheid dat je geen strafbaar gedrag stelt. Mijn persona was uiteindelijk iemand die schrik had om gearresteerd te worden, en daarom niet wou betalen voor misbruik, maar wel vertrouwd wou worden. Ik zou in noodgevallen wel een beetje geld geven om een boekentas te kopen of een dokter te betalen, om daardoor vertrouwen te winnen en informatie te krijgen. Dat hielp me ook om inzicht te krijgen in de structuur van het misbruik.

Hoe bewijs je in dat geval dat die overschrijving voor een doktersbezoek was, en niet voor het virtueel bijwonen van seksueel misbruik?

Peter Dupont: Dat kan je eigenlijk niet bewijzen, maar het valt ook niet te bewijzen dat je betaalt voor misbruik. De enige manier die politiediensten hebben om iemand te pakken en te veroordelen, is door hem te betrappen in flagrante delicto, tijdens het livestreamen. Of als je beelden opslaat en die worden gevonden, want het bezit van kinderporno is strafbaar.

Is dat meteen ook de reden waarom er zo weinig opgetreden wordt tegen dit misbruik? Jij slaagt er als individuele journalist in om het criminele misbruik te vinden en in kaart te brengen, en een heleboel IP-adressen van daders en locaties van misbruik te verzamelen. Dan moet het voor de politie toch ook mogelijk zijn dat te doen en er tegen op te treden?

In Nederland beschikt de dienst kinderporno en kindersekstoerisme over 150 medewerkers. In België heeft de cel kinderpronografie 5 personeelsleden.

Peter Dupont: Cyber crime units zijn daar wel degelijk mee bezig, maar worden momenteel vooral ingezet tegen terrorismedreiging. Al hangt het ook van land tot land af. In Nederland beschikt de dienst kinderporno en kindersekstoerisme bijvoorbeeld over 150 medewerkers. Ik heb net in Manilla gesproken met drie Nederlandse rechercheurs die op basis van mijn gegevens aan de slag gaan in de Filipijnen. In België heeft de cel kinderpronografie 5 personeelsleden, die bovendien nauwelijks een wettelijk kader hebben om dit soort misbruik aan te pakken. Bovendien lijkt er in België geen politieke interesse te bestaan voor het probleem.

Op het Interpolcongres in Lyon over misdaden tegen kinderen, waar ik moest spreken, hoorde ik dat tien voltijdse krachten een jaar lang gewerkt hadden om één man te kunnen arresteren. Dan weet je hoeveel middelen en mensen er nodig zin om echt iets tegen dit misbruik te doen.

Je hebt al je materiaal aan de politiediensten bezorgd, zowel in België en Nederland als in de Filipijnen.

Peter Dupont: De Women and Children Protection Centre vroeg me in september 2015, nadat ik hun de gegevens bezorgd had, om als infiltrant voor hen te werken en een operatie in november voor te bereiden. Zij hebben me ook de financiële middelen gegeven om dat werk te doen, maar mijn eigen onderzoek ben ik ook autonoom blijven voeren.

Toen ik opnieuw in Manilla arriveerde, bleek dat de stick met al mijn gegevens bij de politie verloren was gegaan

Maar toen ik dan opnieuw in Manilla arriveerde, bleek dat de stick met al mijn gegevens verloren was gegaan. En ze hadden mijn Yahoo-account nog niet eens opengedaan, vooral uit schrik om het onderzoek te compromitteren. Een assistente heeft dan twee maanden gewerkt aan het op papier zetten van al die informatie, die ik dan kon doorspelen aan WCPC maar ook aan FBI, alle liaison-officieren in Manilla of Zuidoost-Azië. Later heeft een Noorse journalist de data nog eens heel systemisch geordend, wat ik opnieuw doorgespeeld heb.

Gebeurt daar nu iets mee? Dat weet ik niet, want zij mogen mij niet informeren.

Je bent echt in een beerput terechtgekomen, je hebt het gevoel dat de politionele aandacht –zeker in België- voor het probleem benedenmaats is, en toch heb je het volgehouden.

Peter Dupont: Wat voor mij het verschil gemaakt heeft, is een bezoek aan een shelter voor minderjarigen in Manilla. Daar heb ik een aantal meisjes kunnen interviewen, ondanks de evidente moeilijkheid om te praten over wat er met hen gebeurd is en ondanks het gevaar dat praten oplevert. Op dat moment had “het probleem” concrete gezichten, en dus kon ik het niet meer van me afschuiven.

Uit de berg gegevens die ik verzameld had, heb ik dan een aantal “zware gevallen” geselecteerd, omdat ik onmogelijk van iedereen kon weten of nagaan of ze zelf effectief strafbare feiten gepleegd hadden.+

De klanten van cyberseks met kinderen plegen criminele feiten, maar ook de aanbieders, van moeder en vaders tot pooiers en cyberhol-bazen, doen dat. Wat heeft dit onderzoek je geleerd over de omgeving van die aanbieders, over de Filipijnen?

Wie zou er nu nog maar aan denken zijn kinderen voor seksueel misbruik ter beschikking te stellen als er een minimuminkomen of werk zou zijn?

Peter Dupont: De Filipijnen hebben een dramatische geschiedenis met 300 jaar Spaanse kolonisatie en vijftig jaar Amerikaanse kolonisatie –dat doet wat met de ziel van een land. Dat toont zich bijvoorbeeld in de enorme corruptie die dat verleden tot in het heden doortrekt. En zo veel mensen leven in diepe armoede, dat ze vatbaar zijn voor elke uitweg, voor elke manier om aan een inkomen te geraken.

Want wie zou er nu nog maar aan denken zijn kinderen voor seksueel misbruik ter beschikking te stellen als er een minimuminkomen of werk zou zijn? Het beleid dat er maar niet in slaagt de Filipijnen uit de armoede te tillen is dan ook de hoofdschuldige. Het is een land van turbokapitalisme waarin er door de rijken onbeschaamd wordt gegraaid, en er voor de armen niets overblijft.

De Filipijnen zijn wel een heel katholiek land. Maar zelfs dat zet geen rem op de commercialisering van kinderseks blijkbaar?

Peter Dupont: Neen, het maakt het alleen maar moeilijker om er tegen op te treden, want alles wat met seks te maken heeft, wordt onbespreekbaar gemaakt door de hypocriete moraal. Dat gaat van voorhuwelijkse en onbeschermde seks tot interne of internationale prostitutie, en uiteraard is kinderporno helemaal onbespreekbaar.

Dat verklaart nog niet hoe je als ouder tot zulke daden komt.

De vanzelfsprekende ethische grenzen eroderen, tot ze echt helemaal wegvallen en er een geperverteerde moraal voor in de plaats komt

Peter Dupont: In veel gevallen is er echt sprake van bewust verschuiven van grenzen door professionele pedoseksuelen. Het begint met een vraag om het kind naakt voor de camera te zetten, en een volgende keer worden er kleine handelingen gevraagd waarvoor meer betaald wordt, en zo schuift die grens langzaam op tot ver voorbij het aanvaardbare en wettelijke. De vanzelfsprekende ethische grenzen eroderen, tot ze echt helemaal wegvallen en er een geperverteerde moraal voor in de plaats komt. En dat wordt goedgemaakt door het besef dat het allemaal geld opbrengt waarmee de familie geholpen kan worden, maar waarmee ook luxe betaald kan worden.

En door de rationalisering: de klant raakt de kinderen niet aan, hij heeft geen echte seksuele omgang met de kinderen?

Peter Dupont: Dat klopt. No touching, no problem. Ook de klanten gebruiken die rationalisatie. Alleen: dat klopt nog in het begin, maar na tijdje wordt er wel degelijk –op vraag van de klanten- orale seks getoond, of penetratie.

Armoede, onrecht en hypocrisie zijn niet uniek voor de Filipijnen. Wat verklaart de enorme omvang van het probleem in dit land dan wél?

Peter Dupont: Wat zeker meespeelt is dat de Filipijnen een hyperconsumentenland is, met een permanent bombardement van advertenties en het verheerlijken van het bezitten van gadgets, goederen, rijkdom. Geluk is consumeren, dat is de voortdurende boodschap op tv, en iedereen zit hele dagen voor een scherm om commerciële tv of youtube te kijken.

Ik denk dat de Filipijnse cultuur ook niet genezen is van het trauma van de kolonisatie. De klanten bij kindercyberseks zijn blank, en dat is geen toeval. Ik geloof niet dat ze zich zouden lenen om dit te doen voor zwarten. De bewondering voor de combinatie geld & blanke huid verdwijnt zelfs niet als iemand pedoseksueel is.

De pornoficatie van de Filipijnen vindt haar oorsprong in de periode van de enorme Amerikaanse militaire basissen

De pornoficatie van de samenleving, die haar oorsprong vindt in de periode van de enorme Amerikaanse militaire basissen, beïnvloedt de Filipijnse cultuur van de bars in Manilla tot de bergdorpen in Mindanao. Voor Duterte was er sprake van de terugkeer van die basissen –dat zou een echte ramp zijn voor dit land.

De man die mij eigenlijk geïntroduceerd heeft in deze onderwereld, Max Makati, was trouwens een ex-militair. Een helikopterpiloot. Hij staat nu terecht en zou aankijken tegen 170 jaar opsluiting, maar tot aan zijn arrestatie was hij een wandelende encyclopedie van misbruik. Hij wist waar, wie, wat, hoeveel en hoe. Mensen als hij zijn soms ook actieve rekruteerders, die naar de bergdorpen trekken om kinderen mee naar de stad te nemen met valse beloftes.

Is dat nog wel mogelijk, om mensen te vinden die echt onwetend zijn over de seksindustrie in de Filipijnen? De media doen hun werk misschien niet, maar de geruchtenmolen staat nooit stil.

Peter Dupont: Dat klopt, maar mischien zjin mensen zo wanhopig dat ze de verhalen verdringen als hun de kans geboden wordt om een flinke som geld te verdienen als ze hun kind meegeven om zogezegd huishoudster te worden in de stad. Daarna keert dat proces zich om: de meisjes worden “beleid” om hen steeds meer te seksualiseren, waardoor ze zich ook nog eens schuldig gaan voelen. Ook na een bevrijding uit zon cybersekshol leggen ze niet alle schuld bij de pooier, maar ook bij zichzelf. Daardoor wordt het extra moeilijk om minderjarigen uit de klauwen van deze porno-industrie te halen.

Kunnen ze sowieso terug naar huis?

Peter Dupont: De vraag is ook: heeft het zin als de omstandigheden niet veranderd zijn? De kansen zijn heel groot dat die jongeren terug in de handel belanden, want ze zijn de grens overgestoken.

***

Kinderen van het web sluit af met de volgende dialoog met een antropologe, Carin Gonzalez:

‘Heb ik de families van de webcammeisjes van Tambacan en Iligan vernietigd?,’ had ik Gonzalez gevraagd.

‘Ja, technisch gesproken wel.’

‘Werden ze misbruikt?’

‘Zeker wel. En ze moesten gered worden. Maar door het misbruik te stoppen katapulteer je het gezin in nog grotere armoede, in honger en nog veel meer.’

‘En de plaats van de geredde kinderen wordt door hun zussen ingenomen?’

‘Dat kan heel goed zijn. In een internetcafé, waar ze soms nog kwetsbaarder zijn. Zonder de nodige maatschappelijke vangnetten voor arme families, zal webcamkindersekstoerisme enkel maar toenemen.’

‘Hoe kunnen kinderen echt gered worden?’

‘De oorzaak van kindermisbruik is een onveilige thuissituatie. Als je hen wil redden, red dan het gezin.’

Kinderen van het web. Undercover als pedofiel door Peter Dupont is uitgegeven door EPO. 228 blzn. Isbn 978 94 6267 085 3