Professor Michel Maus: 'De minister is hypocriet'

Michel Maus, professor fiscaal recht aan de VUB, is niet onder de indruk van de manier waarop de regering-Michel omspringt met de revolutie in belastingland. Hij verwacht dat de EU het overeind houden van het Belgische bankgeheim niet zal aanvaarden.

  • © Belga/Jasper Jacobs Michel Maus tijdens een sessie van de Kamercommissie Financiën in november 2014. © Belga/Jasper Jacobs
  • Gent Verkend (CC BY-NC-ND 2.0) 'Blijkbaar vindt UNIZO elke vorm van belastingvermindering goed, en gunt men daar de lobby van de multinationals zijn succes, ook al is dat nadelig voor de KMO's.' Gent Verkend (CC BY-NC-ND 2.0)
  • EU Council Eurozone (CC BY-NC-ND 2.0) Minister van Financien Johan Van Overtveldt (rechts, N-VA). EU Council Eurozone (CC BY-NC-ND 2.0)
  • thinkpanama (CC BY-NC 2.0) 'Het is voor burgers bijzonder makkelijk om hun spaargeld over meerdere spaarboekjes te verdelen. Vermits de fiscus niet weet hoeveel spaarboekjes de betrokkene in België heeft, blijft hij dus op die manier makkelijk onder de 1900 euro interest.' thinkpanama (CC BY-NC 2.0)

‘Zoals je in onze tijdrekening spreekt van de tijd voor Christus en de tijd na Christus, kan je in de wereld van de fiscaliteit spreken over de tijd voor 2 april 2009 en de tijd erna. De beslissing van de G20 om het bankgeheim op te heffen, was een echt keerpunt.’ Aan het woord is professor Michel Maus, die lang genoeg de fiscale wereld volgt om te weten wanneer de revolutie is aangebroken. En dat was dus op 2 april 2009.

‘Ik denk dat de financiële crisis de overheden zoveel duidelijker heeft laten voelen hoeveel geld ze verloren door het bankgeheim’, zegt Maus. ‘Daardoor was er bij de G20 consensus om daar iets aan te doen.’

De G20 besliste dat de internationale actie voor meer transparantie inzake financiële gegevens georganiseerd zou worden in de schoot van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), de club van 34 rijke landen. Die OESO richtte in haar schoot een Globaal Forum op, waarin alle geïnteresseerden landen konden meewerken.

Eerst zou het Globaal Forum informatie-op-verzoek realiseren. Intussen staat echter de Automatische Uitwisseling van Informatie in de stijgers. Liefst negentig landen gaan hiermee van start vanaf 2017-2018.

Gent Verkend (CC BY-NC-ND 2.0)

‘Blijkbaar vindt UNIZO elke vorm van belastingvermindering goed, en gunt men daar de lobby van de multinationals zijn succes, ook al is dat nadelig voor de KMO’s.’

Concurrentievervalsing aanpakken

Maus is tevens erg te spreken over het BEPS-project dat door de OESO is gelanceerd. BEPS staat voor Base Erosion and Profit Shifting en gaat over de strijd tegen belastingontwijking door ondernemingen.

‘BEPS kan iets doen tegen de fiscale concurrentievervalsing tussen grote ondernemingen en KMO’s die al tijden bestaat. Belgische mechanismen zoals de notionele intrestaftrek en de excess profit rulings [met akkoord van de fiscus kunnen in België “overwinsten” van belasting worden vrijgesteld als ze toe te schrijven zijn aan het voordeel van het behoren tot een multinationale groep, nvdr] komen vooral de grote ondernemingen ten goede. De kleintjes niet. Ik heb nooit begrepen waarom UNIZO die concurrentievervalsing zomaar liet passeren.’

‘Uit recent onderzoek in De Tijd bleek onlangs nog hoeveel de notionele intrestaftrek ons kost, en hoeveel jobs hij maar opbrengt. Ik heb toen in een tweet gevraagd waarom UNIZO-voorzitter Karel Van Eetvelt dat zomaar laat passeren maar ik kreeg geen reactie. Blijkbaar vindt UNIZO elke vorm van belastingvermindering goed, en gunt men daar de lobby van de multinationals zijn succes, ook al is dat nadelig voor de KMO’s.’

Boemerang

Is de vlam van de transparantie ook naar België overgeslagen?

Michel Maus: Minister van Financiën Johan Van Overtveldt reageerde fel op LuxLeaks [de onthullingen over geheime belastingakkoorden die internationale bedrijven hadden afgesloten met de Luxemburgse fiscus, nvdr]. Hij zei dat er meer transparantie moest komen en dat hij zou aandringen dat Luxemburg alle rulings met Belgische bedrijven aan ons zou geven.

‘De minister verstopt zich achter het beroepsgeheim maar eigenlijk is dat een politieke beslissing om dit in de doofpot te houden.’

Nu keert dat wat als een boemerang terug met de excess profit rulings en zijn weigering om die publiek te maken. Dat is het omgekeerde van transparantie. De minister verstopt zich achter het beroepsgeheim maar eigenlijk is dat een politieke beslissing om dit in de doofpot te houden.

Luxemburg kan dan ook makkelijk zeggen dat wij met onze excess profit rulings niet zoveel beter zijn. En het krijgt ook nog gelijk van de Europese Commissie, die nu zal onderzoeken of dit geen ontoelaatbare vorm van staatssteun uitmaakt. Er is dus een verschil tussen onze verklaringen dat we voor transparantie zijn en onze houding in de praktijk.

De wet op de rulings uit 2002 bepaalt dat België geen rulings mag afleveren die betrekking hebben op een land dat niet samenwerkt met de OESO. Kamerlid Dirk Van der Maelen (sp.a) legde echter bloot dat ons land vijftien rulings afsloot waarin Luxemburg een essentiële rol vervult, terwijl dat land sinds november 2013 op de lijst van niet-samenwerkende landen staat. Hij sprak over onwettige rulings. De rulingcommissie reageerde dat het kamerlid de verkeerde lijst gebruikte.

Michel Maus: De wet van 2002 verwijst naar een oudere OESO-lijst uit 2002 van niet-samenwerkende landen, waar nu geen enkel niet-samenwerkend land meer op staat. Van der Maelen echter verwijst naar de veel recentere en meer relevante lijst uit 2013, van landen die niet voldoen aan de normen voor informatie-uitwisseling-op-verzoek. Daarop staan landen als Luxemburg en Cyprus. Ik zou zeggen: pas dan de wet aan. Het rapport van de OESO is duidelijk; pas dan de wet aan.

De secretaris-generaal van de OESO, Angel Gurria, gaf ook al dat een van de manieren waarop je de huidige lijst kan gebruiken en aan de weg naar meer transparantie kan timmeren, is door  geen rulings meer af te sluiten met landen op die lijst.

Michel Maus: Inderdaad. Het is zo hypocriet. Naar de buitenwereld de brave fiscale leerling spelen en eerlijke fiscaliteit promoten. Maar als je dat dan in de praktijk alleen toepast tegenover obscure landen in Afrika of de Caraïben, dan ben je niet ernstig. Natuurlijk kost het diplomatiek en politiek meer om tegenover Luxemburg, een buurland, de regels na te leven. Dat vergt meer moed.

EU Council Eurozone (CC BY-NC-ND 2.0)

Minister van Financien Johan Van Overtveldt (rechts, N-VA).

‘Wees toch consequent’

Vervolgens was er de discussie over artikel 307 van de Wet op de Inkomstenbelastingen. Dat stelt dat alle betalingen boven de 100.000 euro die worden gedaan aan landen die niet voldoen aan de OESO-norm van informatie-uitwisseling op verzoek, moeten gemeld worden aan de fiscale autoriteiten. Luxemburg en Cyprus zijn in dat geval. In december zegde Van Overtveldt toe dat hij zijn administratie opdracht zou geven werk te maken van een omzendbrief. Maar dat gebeurde niet.

‘Van Overtveldt verstopt zich nu achter het feit dat Luxemburg heeft beloofd zich in orde te stellen.’

Michel Maus: Opnieuw hetzelfde mechanisme. Hij verstopt zich nu achter het feit dat Luxemburg heeft beloofd zich in orde te stellen met de nieuwe norm en dus dan mogelijks van die lijst zal verdwijnen. De regels zijn nochtans duidelijk: als een land een jaar op die lijst staat, moeten betalingen eraan gemeld worden.

Wees dan toch consequent. Ook als het politiek wat moeilijker wordt. Telkens geeft men eigen interpretaties die mijlenver staan van de doelstellingen die de wetgever destijds had.

Een meldingsplicht voor betalingen aan Luxemburg zal niet meteen belastinginkomsten genereren maar het zal de administratie zeker helpen om de geldstromen en het verschuiven van de winst in kaart te brengen. Het is een stap naar de grotere transparantie die men zegt zo belangrijk te vinden.

België is een early adopter van de zogenaamde automatische informatie-uitwisseling. Vanaf 2018 krijgt de fiscus automatisch informatie over wat Belgen in het buitenland bezitten. Om die informatie te kunnen gebruiken moet de wet nog worden aangepast zodat het bankgeheim wordt opgeheven.

Michel Maus: Daarmee zal men een grote en gedetailleerde stroom informatie over Belgen in het buitenland krijgen. Je kan je moeilijk voorstellen dat we die informatie niet zullen gebruiken. Waarom verplicht je anders mensen om buitenlandse structuren en rekeningen te melden als je er toch niks gaat mee doen?

Gelijk speelveld

Veel gevoeliger ligt dat de automatische informatie-uitwisseling niet alleen het bankgeheim opheft voor Belgen met geld in het buitenland, maar ook ertoe kan leiden dat het Belgische bankgeheim tout court verdwijnt. Niet omdat de OESO-norm van automatische uitwisseling daartoe verplicht, maar omwille van de Europese wetgeving op het vrij verkeer van kapitaal.

‘Je ontsnapt aan transparantie als je je geld in België houdt. Dat staat haaks op de Europese markt en het gelijke speelveld.’

Michel Maus: Door de invoering van de automatische informatie-uitwisseling ontstaat een verschillende behandeling –een discriminatie– van Belgen die met hun geld naar het buitenland trekken. Bij hen wordt het bankgeheim automatisch doorbroken. Het interne bankgeheim van wat de Belgen bij Belgische banken bezitten, wordt daarentegen alleen gebroken ingeval van een rechtszaak of vermoedelijke fraude.

De Europese Commissie kan dit aanklagen als een misplaatste vorm van protectionisme, die indruist tegen het vrij verkeer van kapitaal in de EU. Dat is al gebleken met het Arrest van het Europese Hof van Justitie 6 juni 2013. Het Hof stelde België in het ongelijk omdat het de vrijstelling van roerende voorheffing op spaarboekjes (onder een opbrengst van 1900 euro) alleen toekende voor spaarboekjes bij Belgische banken.

Dit is een gelijkaardig verhaal. Je ontsnapt aan transparantie als je je geld in België houdt. Dat staat haaks op de Europese markt en het gelijke speelveld.

thinkpanama (CC BY-NC 2.0)

‘Het is voor burgers bijzonder makkelijk om hun spaargeld over meerdere spaarboekjes te verdelen. Vermits de fiscus niet weet hoeveel spaarboekjes de betrokkene in België heeft, blijft hij dus op die manier makkelijk onder de 1900 euro interest.’

Gelegaliseerde fiscale fraude

In regeringskringen heet het dat men er kan van uitgaan dat dit Belgische geld al belast is –en dat het dus niet nodig is om die gegevens door te spelen aan de fiscus.

Michel Maus: Dat klopt niet. Hoe kan de fiscus bijvoorbeeld weten dat iemand onder de 1900 euro intrest op spaarboekjes blijft? Dat kan hij niet weten tenzij hij zicht heeft op alle rekeningen in zowel binnen- als buitenland.

Het is voor burgers bijzonder makkelijk om hun spaargeld over meerdere spaarboekjes te verdelen. Vermits de fiscus niet weet hoeveel spaarboekjes de betrokkene in België heeft, blijft hij dus op die manier makkelijk onder de 1900 euro. Dat is gelegaliseerde fiscale fraude maar die zal dan alleen nog mogelijk zijn in België en niet meer in het buitenland.

Het Belgisch bankgeheim overeind houden en alleen maar transparantie voor buitenlandse rekeningen vragen, is hypocriet. Ik denk ook niet dat de EU dit zal aanvaarden. Van Belgen in het buitenland transparantie vragen, en van Belgen in binnenland niet, is in strijd met de Europese regels.

Waarom doet België dit?

Michel Maus: De enige reden die ik kan bedenken, is dat men op die manier buitenlands kapitaal wil repatriëren, ten bate van de eigen financiële instellingen en de Belgische economie.

Is het niet vooral omdat de regering het moeilijk vindt om het binnenlandse bankgeheim te doorbreken? De Belg is het niet gewoon dat er transparantie heerst over zijn bezittingen.

Michel Maus: Dat zou heel goed kunnen maar tussen droom en werkelijkheid staan Europese wetten en bezwaren, ook al is dit politiek moeilijk te verkopen. Het moet trouwens niet alleen van Europa komen, het is ook gewoon een kwestie van tijd: transparantie is onvermijdelijk.

‘Een taxshift is uitgesloten als je geen informatie hebt.’

Trouwens, als je een taxshift wil organiseren, onder meer in de richting van een vermogens(winst)belasting, dan is dat sowieso al uitgesloten als je geen informatie hebt. Als je de belasting op arbeid wil verlagen –waar iedereen het nu over eens is– en meer lasten wil leggen op vermogen, dan heb je de medewerking van de belastingplichtige nodig. Die moet meer communiceren over wat hij of zij bezit.

Dit is het moment om dat mogelijk te maken. Neem de meerwaarde op aandelen die je alleen bij speculatieve transacties zou gaan belasten. Dat zal niet veel opleveren, omdat niemand het aangeeft. Dat zou veranderen als het Belgische bankgeheim de deur uitgaat.

Eén Europees minimumtarief

Tijdens een hoorzitting in de Kamercommissie Financiën pleitte u voor Europese minimum- en maximumtarieven voor de vennootschapsbelasting?

Michel Maus: De strijd tegen belastingontwijking moet zich alleen focussen op wat ondernemingen doen, maar ook op wat overheden doen, om die ontwijking mogelijk te maken. Nu kan de EU belastingontwijking alleen onrechtstreeks tegengaan via de controle op de onterechte staatssteun.

Waarom zou de EU geen verbod op oneerlijke fiscale concurrentie kunnen invoeren, net zoals wij dat doen in de Belgische federatie? Om concreet te kunnen bepalen wat oneerlijke fiscale concurrentie is, heb je een minimumtarief nodig: een lidstaat doet dan aan oneerlijke fiscale concurrentie zodra hij daaronder zakt.

Bedankt voor het gesprek.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.