Syrisch Netwerk voor Mensenrechten roept wereld op zich niet enkel te focussen op IS

Abdul Ghani, die zelf op de vlucht moest slaan voor de repressie van het Syrische regime, verblijft nu in Doha, van waaruit hij een uitgebreid netwerk van onderzoekers en lokale informanten leidt.

Zijn organisatie, die in 2011 werd opgericht na het uitbreken van de Syrische revolutie, documenteert en rapporteert mensenrechtenschendingen en geldt als één van de belangrijkste bronnen van de Verenigde Naties op het terrein. MO* sprak via Skype met Abdul Ghani. 

U stelde in één van uw laatste rapporten dat ‘de oorlog tegen IS enkel wordt gevoerd vanuit een militair perspectief, zonder dat er enige humanitaire vooruitgang wordt geboekt’. Wat bedoelt u daar juist mee?

Allereerst: het is goed dat IS wordt aangepakt. Mijn organisatie begon de misdaden van IS al in de lente van 2013 te documenteren - lang voordat de westerse media IS ontdekte – en we zijn sindsdien blijven rapporteren over IS, waardoor we ook door hen werden aangevallen.

De aanpak van IS moet echter tweeledig zijn. Het probleem is dat de internationale coalitie zich enkel concentreert op militaire aanvallen, terwijl er geen sprake is van humanitaire hulp. Ze spenderen massale bedragen voor de militaire operatie, maar geven nul euro uit aan humanitaire ondersteuning.

De aanvallen tegen IS hebben nochtans ook een negatieve impact op de economische situatie van de bevolking. Luchtaanvallen op olie-installaties, gascentrales, waterstations en graansilo’s in IS-gebied doen de prijzen stijgen. Tegelijk sloegen veel mensen in die gebieden op de vlucht toen de eerste bombardementen begonnen.

Hoewel ze nu dakloos zijn, krijgen ze geen humanitaire hulp of onderdak. Waarom voert de internationale gemeenschap niet gewoon de bepalingen van VN-Veiligheidsraadresolutie 2165 uit? Deze laat toe dat VN-agentschappen en hun partners zelf humanitaire hulp in Syrië verlenen.

De luchtaanvallen tegen IS maakten tussen 23 september en 17 oktober bovendien minstens 24 burgerdoden.

Wat moet er dan wel gebeuren?

De internationale gemeenschap moet een veilige zone oprichten waarnaar deze mensen kunnen vluchten. Zo’n veilige zone moet beschermd worden door soldaten en een no-fly zone. Op die manier kunnen mensen niet langer aangevallen worden door IS-strijders of door de vaatbommen van het regime.

Bent u een voorstander van de internationale luchtaanvallen tegen IS in Syrië?

‘Als je enkel IS aanvalt en niet omkijkt naar de dagelijkse gruwel van het regime en extremistische sjiitische milities, drijf je de mensen recht in de armen van IS’

Het probleem is dat de internationale coalitie nauwelijks vooruitgang boekt. Waarom? Omdat de luchtaanvallen plaatsvinden zonder coördinatie van op het terrein. De coalitie beschikt hierdoor over onvoldoende precieze informatie over de posities of troepenbewegingen van IS.

Het probleem is echter veel breder dan dat. Sinds de start van de luchtaanvallen gebruikte het regime op drie verschillende gelegenheden gifgas, en doodde meer dan 1400 burgers. Het Syrische regime maakte dus misbruik van het feit dat de aandacht van de internationale gemeenschap en de media volledig op IS was gericht.

Dat stuurt een foute boodschap naar het Syrische volk. Als je enkel IS aanvalt en niet omkijkt naar de dagelijkse gruwel van het regime en extremistische sjiitische milities, drijf je de mensen recht in de armen van IS.

Hoezo?

Islamitische Staat is een brutale en wrede organisatie, maar je kunt hen niet vergelijken met de gruwel van het regime en sjiitische extremistische milities. Het regime maakt oneindig veel meer slachtoffers dan IS. Volgens onze tellingen maakte IS tot nog toe 4300 slachtoffers, waaronder 900 burgers. Het regime doodde 150 keer zoveel burgers.

Sjiitische milities begaan bovendien misdaden die nog vele malen gruwelijker zijn dan IS. Ze doen hetzelfde als IS, ze hebben enkel geen Youtube-filmpjes.

De sjiitische milities – die overigens net zoals IS voornamelijk uit buitenlandse strijders bestaan -  slachten hele families af, inclusief vrouwen en kinderen, en verbranden soms de lichamen nadien.

‘Islamitische Staat is een brutale en wrede organisatie, maar je kunt hen niet vergelijken met de gruwel van het regime en sjiitische extremistische milities’

Ze verminken vaak de lichamen, en voeren standrechtelijke executies uit. Ze slachten mensen af met messen en gooien de lichamen vervolgens in de waterput van het dorp.

Dat is niet alles. De milities martelen en verkrachten er op los, en plunderen huizen die ze vervolgens in brand steken. Ze begaan tal van gruwelijkheden, maar daar lees je niets over in de westerse media, die enkel over IS schrijven.

Hetzelfde gebeurt overigens in Irak, Amnesty International schreef er onlangs een rapport over, maar in Syrië zijn wij de enige die daarover rapporteren. We hebben tal van gruweldaden gedocumenteerd, maar de internationale coalitie sluit haar ogen voor deze extremistische milities.

Hoe zorgt dat ervoor dat mensen zich tot IS wenden?

Mensen die blootgesteld zijn aan het geweld van het regime en de sjiitische milities snappen niet dat enkel IS wordt aangevallen. Zelfs als ze voordien geen fan van IS waren, zijn ze nu van mening veranderd en wenden ze zich tot IS.

Mensen zijn vaak simpel en denken volgens eenvoudige sektarische lijnen: het sjiitische regime en de milities vallen hen aan en de wereld kijkt toe, terwijl de soennitische extremisten (IS) wél aangevallen worden.

Waarom pakken ze ook niet de sjiitische extremisten aan, vragen de mensen zich af. Dat is het gevoel dat heerst bij vele mensen: er is maar één partij die aangevallen wordt door de coalitie, dus die partij heeft gelijk.

Wat met mensenrechtenschendingen die gepleegd worden door sommige rebellengroeperingen die door het Westen gesteund worden?

Die vinden ook plaats, maar wel op een veel kleinere schaal. Er is oorlog, natuurlijk begaan sommige rebellen misdaden, maar je kunt die niet vergelijken met de misdaden van andere actoren.

Er bestaat nog steeds een gematigde rebellenbeweging?

Ja, natuurlijk. Syriërs zijn net als Libanezen en Jordaniërs gematigde mensen, geen extremisten. Veel van de rebellen zijn mensen met een opleiding, er bestaat veel pluralisme in Syrië.

Het probleem is hetzelfde als bij alle andere revoluties, van de Franse tot de Russische revolutie: de meerderheid van alle revoluties startte vreedzaam en werd dan gewelddadig.

Wat blijft er vandaag de dag over van dat vreedzaam burgerlijk activisme in Syrië?

Ondanks de oorlog vinden er nog steeds tal van activiteiten plaats. Vele organisaties houden zich bezig met kunstprojecten en graffiti en er zijn ook vrouwenorganisaties die samen met jongeren hulp verlenen en kinderen helpen.

Veel mensen zijn nog steeds erg actief op Facebook en Twitter, en er bestaan lokale coördinatiecomités. Ik ken bijvoorbeeld ook een groep van vrouwen die elke week een krant uitbrengen die voornamelijk vrouwenkwesties in Syrië bespreekt.

U blijft dus hoopvol over de toekomst van Syrië?

‘De Syrische samenleving en civiele maatschappij zal na de oorlog opnieuw opveren’

Ja, nog steeds. Ik ben er van overtuigd dat nadat de oorlog eindigt – beter gezegd, nadat de internationale gemeenschap beslist de oorlog te beëindigen – de Syrische samenleving en civiele maatschappij zal opveren. Er zullen opnieuw beslissingen worden genomen en werk gemaakt van een proces van transitional justice.

Dus ja, ik ben hoopvol, maar tegelijk ben ik gefrustreerd omdat de oorlog dag na dag voortduurt in Syrië. Er vallen elke dag nieuwe slachtoffers, het regime martelt en doodt kinderen, verkracht vrouwen en gooit vatbommen op woonwijken. Maar de wereld kijkt gewoon toe.

Dat voedt de aantrekkingskracht van IS, het zorgt ervoor dat mensen extremere denkbeelden ontwikkelen. De voortdurende oorlog geeft me veel frustratie, maar ik blijf hoopvol. We hebben veel gematigde mensen en een capabele civiele maatschappij. Momenteel zijn ze misschien wel verborgen en spelen ze geen grote rol, maar ze bestaan wel degelijk.