Toerisme in het Midden-Oosten: 'Toekomst is hoogst onzeker'

Volgens de UNWTO nam het aantal vakantiegangers in het Midden-Oosten tussen 2000 en 2010 toe van 24,1 naar 59,2 miljoen. Daarmee was deze regio de sterkste stijger wereldwijd. In 2011 begon de Arabische Lente en sindsdien kleuren de cijfers vooral rood.

In een telefonisch gesprek met Herman Goossens, een ervaren reisbegeleider bij Joker, en Baptiste Van Outryve, woordvoerder van Thomas Cook Belgium, bekijken we wat de invloed hiervan is op de Belgische reissector.

Hebben jullie al moeten schrappen in het aanbod omwille van de onrust?

Goossens: ‘Syrië en Egypte hebben we al uit het aanbod moeten halen. Verder zien we ook dat de andere reizen in de regio niet allemaal vlot lopen. Turkije lijkt mij voorlopig vrij stabiel, maar de chaos en oorlog stralen natuurlijk af op deze landen. Het Midden-Oosten is al een aantal jaren het zwakke broertje in ons aanbod.’

Van Outryve: ‘Ook wij bieden onze reizen naar Syrië niet langer aan. Eerder hebben we Libië en Libanon al uit ons aanbod gehaald. Ook zijn er heel wat reizen naar bepaalde regio’s in Egypte geannuleerd, maar dat komt door het negatieve reisadvies van Buitenlandse Zaken voor de Sinaï-regio en Sharm el-Sheikh in het bijzonder.’

Zijn jullie daarom op zoek gegaan naar alternatieven in de onmiddellijke omgeving?

Goossens: ‘Nee. Reisbegeleiders mogen altijd zelf een voorstel doen, maar vaak botsen we op veiligheidsoverwegingen. Een aantal jaren geleden werden reizen naar Libië en Algerije voorgesteld, maar deze zijn nooit doorgegaan. Ik kwam zelf met het idee om een alternatieve reis naar Turkije te organiseren. Joker dacht dat we daar te veel concurrentie zouden hebben van de klassieke reisorganisatoren. Dat speelt natuurlijk ook mee.’

‘Onze klanten herboeken hun reis naar andere badsteden. Gelukkig’

Van Outryve: ‘Wij bekijken elke bestemming op zich en gaan na of er binnen het land zelf alternatieven zijn. Als we dan concreet naar Egypte kijken, dan zien we dat heel wat van onze klanten hun reis bij ons herboekt hebben naar andere badsteden, zoals Hurghada en Marsa Alam aan de Rode Zee, nadat Buitenlandse Zaken een negatief reisadvies uitsprak over bepaalde regio’s. Daar zijn wij heel gelukkig mee.

Want je mag niet vergeten dat een dergelijk reisadvies ook een invloed heeft op onze lokale partners, hoteleigenaars en hun personeel. Wij hebben er daarom ook heel bewust voor gekozen om onze reizen naar Sharm el-Sheikh telkens maar een paar maanden te annuleren. We hebben er goede hoop op dat het advies vanaf september zal aangepast worden.’

Goossens: ‘Het gevolg van die reisadviezen is inderdaad niet te onderschatten. Ik weet bijvoorbeeld dat in Luxor, Egypte het inkomen van drie vierde van de mannen rechtstreeks afkomstig is van toerisme. Als daar niemand meer komt, dan is dat een ramp voor die mensen.’

Jullie merken dus een onderscheid tussen de klassieke strandvakanties en rondreizen?

Van Outryve: ‘Ja, wij hebben twee soorten klanten die naar Egypte afreizen. Je hebt de mensen die naar Egypte gaan omwille van de cultuur en geschiedenis. Zij willen Caïro en de piramiden bezoeken en focussen echt op het cultuur-historische aspect. Tel daar gerust de Nijlcruises bij, want dat zijn ook rondreizen. Door het negatieve reisadvies hebben we die allemaal moeten annuleren. Op die mensen heeft dat inderdaad een impact.’

‘Maar anderzijds, en dan spreken we over 99% van ons clienteel dat naar Egypte gaat, heb je de mensen die omwille van de zon en de prijskwaliteitverhouding naar Egypte gaan. Dergelijke strandvakanties hebben we bijna allemaal kunnen herboeken naar andere badsteden, zoals ik eerder zei.’ 

‘99% van ons clienteel gaat naar Egypte voor een strandvakantie’

Goosens: ‘De toeristische sector is behoorlijk veerkrachtig, maar deze onrust is nu al een paar jaar aan de gang. Ik kan geloven dat het met het strandtoerisme in de resorts nog wel meevalt, maar ik zie ook de prijzen van de vluchten serieus dalen. Dat betekent toch dat er geen massale belangstelling meer is. Voor het soort reizen dat wij doen, bijvoorbeeld een vijfdaagse met jeeps door de woestijn, ligt dat veel moeilijker.’ 

Merken jullie ook een negatieve evolutie bij de stabiele landen in de regio?

Goosens: ‘Ik zei daarnet al dat die chaos afstraalt op de omliggende landen. Ik denk dat er op dit moment slechts één deelnemer staat op de wachtlijst voor Turkije, en drie op de lijst voor de jongerenreis naar Turkije. Dat is niet bijster veel. Tunesië loopt sinds de bomaanslag van afgelopen winter ook weer veel minder. Jordanië loopt niet in de zomer, maar ik vrees voor het komende jaar.’

Van Outryve: ‘Wij noteren een verhoogde vraag voor Jordanië en de Verenigde Arabische Emiraten waar we het aantal vluchten naartoe hebben uitgebreid. Onze reizen naar Israël gaan voorlopig door, maar de citytrips naar Jeruzalem en Tel Aviv vormen maar een zeer beperkt onderdeel van ons aanbod. [Door de volatiele situatie heeft Buitenlandse Zaken na dit telefoongesprek alle landgenoten opgeroepen zich aan te melden bij de Belgische ambassade in Tel Aviv, red.]’

Geven jullie de klanten dan alternatieven voor het Midden-Oosten?

Goossens: ‘Af en toe dienen wij voorstellen in. Zo zou ik graag een reis organiseren naar de moderne Arabische wereld. Maar ook Soedan werd ooit voorgesteld. Soms lukt het om dat er door te krijgen, soms niet. Het vraagt tijd om dit te organiseren. Saoedi-Arabië is een optie, maar ik weet dat al andere organisaties daar naartoe trekken en die reizen kosten daar gemakkelijk 5000 euro. Dat is niets voor ons publiek.’

Van Outryve: ‘We moeten durven toegeven dat er de afgelopen jaren enkele bestemmingen zijn bijgekomen, ja. Denk bijvoorbeeld aan de Kaapverdische eilanden: deze eilanden zijn niet te ver, je kan er ook gaan duiken en je hebt er strandvakanties. Deze bestemming is niet gecreëerd om Egypte te doen vergeten, integendeel, maar wel om de minderheid van de klanten die niet meer naar Egypte wilde reizen een uitwijkmogelijkheid te geven.’

Hoe zien jullie de toekomst van het toerisme in het Midden-Oosten?

‘Als ik de media volg, dan heb ik er geen goed oog in’

Goosens: ‘Ik zie het niet zo positief in. Als ik de media volg en kijk naar het Somalische al-Shabaab, die oprukt naar het noorden, en ISIS in Syrië en Irak, dan heb ik er geen goed oog in. De toekomst van onze reizen naar het Midden-Oosten is hoogst onzeker.’

Van Outryve: ‘Ik verwacht wel dat de situatie gunstig zal evolueren. We zien zelfs al een stijging in vergelijking met vorig jaar voor de herfstvakantie. Egypte wil er bijvoorbeeld alles aan doen om het imago van het strandtoerisme positief te houden. Anderzijds hebben de opstanden in Caïro en op het Tahrirplein een zeer negatief beeld gecreëerd. Voor de cultuur-historische rondreizen ben ik minder positief.’

‘Ik denk dat het nog wel verschillende jaren zal duren vooraleer de vraag naar deze reizen opnieuw op hetzelfde niveau zal staan als van 2010. Alles hangt af van hoe snel Egypte het beeld van land in revolutie kan ombuigen naar het beeld van land in evolutie.’